สังขยาปกาสกปกรณ์

สำหรับความหมายอื่น ดู สังขยา

สังขยาปกาสกปกรณ์ เป็นปกรณ์ในภาษาบาลี ประเภทร้อยกรอง มีความยาว 73 คาถา ประพันธ์โดย พระญาณวิลาส พระภิกษุชาวล้านนา

สังขยาปกาสกปกรณ์ ซึ่งพระญาณวิลาส ได้ประพันธ์ไว้นั้น เข้าใจว่าเจตนาให้ผู้ศึกษาสังขยาปกาสกปกรณ์ ศึกษาโดยใช้วิธีท่องจำ มาตรานับต่างๆ เพื่อการนำไปใช้ได้อย่างสะดวก เหมือนการท่องสูตรคูณของนักเรียนในปัจจุบัน การประพันธ์เป็นคาถานั้นง่ายต่อการจดจำก็จริง แต่มีความยุ่งยากในการศึกษาให้เข้าใจ เพราะงานประพันธ์เป็นคาถาต้องมีข้อความสั้นๆ กระชับ ตามกฎแห่งฉันทลักษณ์ การที่ถูกกำหนดด้วยกฎแห่งฉันทลักษณ์ ทำให้ผู้ประพันธ์ ไม่สามารถจะอธิบายขยายความอะไรให้ละเอียด ได้มากเหมือนการแต่งเป็นร้อยแก้ว

เนื้อหา

เนื้อหาของสังขยาปกาสกปกรณ์ ว่าด้วยการคำนวณนับในลักษณะต่างกัน 6 ประเภท มาตรานับ คือ

1. อัทธาสังขยา มาตราวัดระยะทาง
2. ธัญญสังขยา มาตราตวงสิ่งของ
3. ปมาณสังขยา มาตราชั่งสิ่งของ
4. ภัณฑสังขยา ระบบการนับจำนวน
5. มูลภัณฑสังขยา มาตรานับเงินตรา
6. นีลกหาปณสังขยา การนับมูลค่า และการกำหนดขนาดนีลกหาปณะ

ดูเพิ่ม

• แลโมกสังขยา

อ้างอิง

• สังขยาปกาสกฎีกา มหาวิทยาลัยเที่ยงคืน