สมมติฐาน หรือสะกดว่า สมมุติฐาน (อังกฤษ: hypothesis) คือการอธิบายปรากฏการณ์ที่สามารถสังเกตได้ที่ถูกเสนอขึ้น ในทางวิทยาศาสตร์สมมติฐานจะเป็นสมมติฐานทางวิทยาศาสตร์ก็ต่อเมื่อสามารถทำการทดลองเพื่อพิสูจน์ได้ มักใช้เป็นมูลฐานแห่งการหาเหตุผล การทดลอง หรือการวิจัย สำหรับในความหมายอื่น สมมติฐานอาจเป็นบรรพบทหรือญัตติที่จัดตั้งขึ้น เพื่อใช้ในการสรุปคำตอบของปัญหาประเภท ถ้าเป็นเช่นนี้ แล้วจะเป็นเช่นไร

สมมติฐานทางวิทยาศาสตร์ แก้

คนทั่วไปมักจะถือว่าการลองเดาคำตอบของปัญหาเป็นสมมติฐานอย่างหนึ่ง ซึ่งนั่นเรียกว่า การคาดเดาอย่างมีหลักการ [1] เพราะมันเป็นคำตอบอันเป็นที่แนะนำซึ่งมีพื้นฐานอยู่บนหลักฐาน ในขณะที่ผู้ทำการทดลองอาจทดสอบและปฏิเสธสมมติฐานหลายอย่างก่อนที่จะนำไปสู่การแก้ปัญหา สมมติฐานที่ดีอันควรจะนำไปพิจารณาควรมีลักษณะดังนี้ [2]

  • สามารถปฏิบัติทดลองได้ (testability)
  • เข้าใจง่าย (simplicity)
  • มีขอบเขตชัดเจน (scope)
  • สามารถอธิบายปรากฏการณ์อื่นได้ในอนาคต (fruitfulness)
  • ยังคงองค์ความรู้เดิมอันเป็นที่ยอมรับ (conservatism)

อ้างอิง แก้

  1. "When it is not clear under which law of nature an effect or class of effect belongs, we try to fill this gap by means of a guess. Such guesses have been given the name conjectures or hypothesis."--Hans Christian Ørsted (1811) "First Introduction to General Physics" ¶18. Selected Scientific Works of Hans Christian Ørsted, ISBN 0-691-04334-5 p.297
  2. Schick, Theodore; Vaughn, Lewis (2002). How to think about weird things: critical thinking for a New Age. Boston: McGraw-Hill Higher Education. ISBN 0-7674-2048-9.