วัดถ้ำพระพุทธไสยาสน์

วัดถ้ำพระพุทธไสยาสน์ เป็นวัดราษฎร์สังกัดคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกาย ตั้งอยู่ในตำบลค้อเขียว อำเภอวาริชภูมิ จังหวัดสกลนคร ปัจจุบันมีพระมหาศักดิ์ชาย อมโร เป็นเจ้าอาวาส

วัดถ้ำพระพุทธไสยาสน์
ชื่อสามัญ	วัดถ้ำพระพุทธไสยาสน์, วัดถ้ำพระทอง, วัดถ้ำพระนอน
ที่ตั้ง	ตำบลค้อเขียว อำเภอวาริชภูมิ จังหวัดสกลนคร
ประเภท	วัดราษฎร์
นิกาย	มหานิกาย
พระพุทธรูปสำคัญ	พระพุทธไสยาสน์
เจ้าอาวาส	พระมหาศักดิ์ชาย อมโร
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมพระพุทธศาสนา

วัดถ้ำพระพุทธไสยาสน์หรือชาวบ้านรู้จักกันในชื่อ วัดถ้ำพระทอง หรือ วัดถ้ำพระนอน เป็นวัดที่ตั้งอยู่บนเนินเขาโดยบริเวณถ้ำมีลักษณะนำเพิงหินมาดัดแปลงก่อสร้างเพิ่มเติมเป็นศาลาการเปรียญ วัดสร้างก่อน พ.ศ. 2484 ที่ดินของวัดเป็นที่ดินวนอุทยานภูพาน ในอดีตเคยเป็นวัดที่มีความเจริญรุ่งเรือง เนื่องจากมีหลักฐานที่มีอยู่หลายสิ่ง เป็นต้นว่า พระพุทธรูปปางต่าง ๆ ที่แกะสลักด้วยหินบริเวณผนังถ้ำ ซึ่งปัจจุบันได้ถูกทำลายไป คงเหลือให้เห็นเพียงองค์เดียว นอกจากนี้ยังมีศิลาจารึกซึ่งเมื่อหลายปีที่ผ่านมา ได้มีผู้เชี่ยวชาญมาอ่านและได้แปลพอได้ใจความว่า พุทธศตวรรษที่ 16 เดือนยี่ ปีมะโรง สถานที่นี้เคยเป็นที่ประชุมของคณะสงฆ์ 31 คณะ

วัดถ้ำพระพุทธไสยาสน์ มีโบราณวัตถุที่สำคัญ ได้แก่ พระพุทธรูปแกะสลักด้วยหินบนผนัง ศิลาจารึกอักษรโบราณ พระพุทธไสยาสน์ พระนาคปรก พระพุทธรูปเก่าแก่ อาคารเสนาสนะได้แก่ ศาลาการเปรียญ กุฏิสงฆ์ โรงย้อม โรงครัว ศาลาเอนกประสงค์ เรือนรับรองผู้มาแสวงบุญ ถังเก็บน้ำฝน ซึ่งปัจจุบันท่านเจ้าอาวาสท่านได้เก็บไว้ในพระธาตุหิน เนื่องจากมีคนมาขโมยวัตถุโบราณไปหลายชิ้น