วัดขุนแสน

วัดขุนแสน โบราณสถานประเภทวัดร้างที่ตั้งอยู่ใน ตำบลหัวรอ อำเภอพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

วัดขุนแสน
ที่ตั้ง	85/2 ตำบลหัวรอ อำเภอพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา
ประเภท	วัดร้าง
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมพระพุทธศาสนา

วัดขุนแสนนี้ได้ถูกสร้างขึ้นในช่วงกรุงศรีอยุธยาตอนกลางแต่ก่อนสมัย สมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราช เพราะใน พระราชพงศาวดาร ฉบับสมเด็จพระพนรัตน์ วัดพระเชตุพน ฉบับตัวเขียน ได้กล่าวถึงวัดขุนแสนหลังจากที่สมเด็จพระนเรศวรมหาราชได้กวาดต้อนครัวมอญกลับมากรุงศรีอยุธยา หลังจากประกาศอิสรภาพ โดยสมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราชโปรดเกล้าฯ ให้ พระมหาเถรคันฉ่องไปจำพรรษาอยู่ที่ วัดมหาธาตุ ส่วนพระยาเกียรติ พระยาราม ผู้นำชาวมอญ ได้โปรดเกล้าฯ ให้ตั้งบ้านเรือนอยู่ที่วัดขุนแสนดังนี้

แลครอบครัวมอญซึ่งกวาดลงมานั้น ก็พระราชทานให้พระยาราม พระยาเกียรติควบคุมว่ากล่าวด้วย แลพระยาเกียรติพระยารามนั้น ให้อยู่ตำบลบ้านขมิ้นวัดขุนแสน

หลังจากกรุงศรีอยุธยาเสียแก่พม่าครั้งที่ 2 เมื่อวันอังคารที่ 7 เมษายน พ.ศ. 2310 วัดขุนแสนก็ถูกปล่อยทิ้งร้าง จนกระทั่งรัชสมัยของ พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหามงกุฎ พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้โปรดเกล้าฯ ให้บูรณปฏิสังขรณ์วัดขุนแสนขึ้นอีกครั้งหนึ่งเพื่อเตรียมสถาปนาเป็นพระอารามหลวงเพราะถือว่าวัดนี้เป็นวัดของต้นตระกูลของราชวงศ์จักรี ทรงสืบพบว่าพระยาเกียรติและพระยารามนั้นเป็นพระบุพการีของพระบรมจักรีวงศ์จึงโปรดฯ ให้พระยาราชสงคราม เป็นนายงานบูรณปฏิสังขรณ์วัดขุนแสนขึ้นเนื่องจากเป็นวัดที่ตั้งอยู่ใกล้เคียงกับนิวาสนสถานของพระยาเกียรติ พระยาราม ในสมัยอยุธยา แต่ยังไม่ทันสำเร็จก็สิ้นรัชกาลเสียก่อนและก็ถูกปล่อยทิ้งร้าง ซึ่งทางกรมศิลปากรได้ประกาศขึ้นทะเบียนให้วัดขุนแสนเป็นโบราณสถานเมื่อปี พ.ศ. 2484 และได้บูรณะปฏิสังขรณ์ตกแต่งเสริมความมั่นคงปรับปรุงภูมิทัศน์ให้เป็นสถานที่พักผ่อนทำกิจกรรมของชุมชน

สิ่งก่อสร้างภายในวัด

• พระเจดีย์ทรงระฆังคว่ำ ซึ่งได้รับการบูรณปฏิสังขรณ์ในสมัยรัชกาลที่ 4 แต่ยังไม่แล้วเสร็จก็สิ้นรัชกาลเสียก่อน
• พระพุทธรูปปางนาคปรก
• แนวกำแพงแก้ว
• พระวิหาร หันหน้าออกสู่แม่น้ำลพบุรี (เรียกว่าคลองคูเมืองในปัจจุบัน)
• เจดีย์ราย 5 องค์
• ศาลพ่อขุนแสน