มาอิตากิ
มาอิตากิ (ตองงา: Māʻitaki) (ศัพท์ที่สัมพันธ์กับคำว่า ตามาตาอี (ผู้หญิง) ในภาษาซามัว) เป็นธิดาของตูอิฮาอะตากาลาอัวที่สมรสกับตูอิโตงาในฐานะพระมเหสีเอกและพระมารดาของรัชทายาท ด้วยตำแหน่งส่วนบุคคลในตองงามาจากฝ่ายมารดา ดังนั้นจึงเป็นการยกระดับสถานะของตูอิโตงาในอนาคต และเพิ่มอำนาจให้กับตูอิฮาอะตากาลาอัวตามระบบฟาฮู ซึ่งนั่นเป็นประโยชน์กับ กาลีงา (ตระกูล) ของทั้งสองฝ่าย
มาอิตากิพระองค์แรกได้แก่กาโลอาฟูโตงาในช่วงประมาณ ค.ศ. 1600 ส่วนพระองค์สุดท้ายคือโลโงมาอิตากิในช่วงประมาณ ค.ศ. 1700
ระบบนี้อยู่ได้เพียงแค่สี่ชั่วอายุคนเท่านั้น อันเนื่องมาจากอำนาจของตูอิฮาอะตากาลาอัวเสื่อมถอยลง จากการขึ้นมามีบทบาทของตูอิกาโนกูโปลู และตูอิโตงาเริ่มรับพระมเหสีเอกจากตระกูลดังกล่าว ซึ่งเรียกว่า โมเฮโอโฟ (หมายถึง: ปลุก(เจ้าเหนือหัว)ให้ตื่น) แต่เดิมแล้วศัพท์คำนี้มักใช้ระบุหญิงสาวที่หลับนอนกับหัวหน้าชุมชนที่มาเยี่ยมเยียน ซึ่งเป็นเรื่องปกติในอดีต โมเฮโอโฟพระองค์แรกคือโตงาโตเตอาในช่วงประมาณ ค.ศ. 1700
ในปัจจุบันศัพท์คำว่ามาอิตากิเสื่อมความหมายลงจากในอดีต โดยเป็นศัพท์ทั่วไปที่ใช้เรียกภริยาลับ ขณะที่โมเฮโอโฟเป็นคำที่อ้างถึงเชื้อพระวงศ์ ซึ่งแตกต่างจากความหมายดั้งเดิม
อ้างอิง
แก้- C.M. Churchward, Tongan dictionary, Tonga 1959
- I.C. Campbell, Island kingdom, Canterbury university press, 1992, 2001