มอยนัก

มอยนัก (การากัลปัก: Moynaq / Мойнақ) หรือ โมยนอก (อุซเบก: Moʻynoq / Мўйноқ) เป็นเมืองในตอนเหนือของสาธารณรัฐการากัลปักสถาน ประเทศอุซเบกิสถาน และเป็นศูนย์กลางการปกครองของอำเภอมอยนัก มอยนักในอดีตเป็นเมืองท่า ติดกับทะเลอารัล แต่ในปัจจุบัน มอยนักตั้งอยู่ห่างไป 150 กิโลเมตรจากแหล่งน้ำที่ใกล้ที่สุด ท่ามกลางทะเลทรายอารัลกุม มอยนักจึงเป็นจุดหมายปลายทางการท่องเที่ยวเชิงภัยพิบัติที่สำคัญ นอกจากนี้ มอยนักยังเป็นที่จัดเทศกาลดนตรีอิเล็กทรอนิกส์ที่สำคัญในเอเชียกลาง

มอยนัก
เมือง
มอยนัก ที่ตั้งเมืองมอยนักในประเทศอุซเบกิสถาน
พิกัด: 43°46′N 59°02′E
ประเทศ	อุซเบกิสถาน
สาธารณรัฐ	การากัลปักสถาน
อำเภอ	มอยนัก
ความสูง	55 เมตร (180 ฟุต)
ประชากร  (2018)
• ทั้งหมด	13,500 คน

ปัจจุบันแหล่งท่องเที่ยวสำคัญของมอยนักคือซากเรือประมงที่ถูกทิ้งร้างจำนวนมากจากสมัยโซเวียต และมีพิพิธภัณฑ์ขนาดหนึ่งห้องที่บอกเล่าประวัติศาสตร์ของอุตสาหกรรมประมงที่เคยเจริญมากในมอยนัก

ประวัติศาสตร์

เดิมทีมอยนักเป็นชุมชนประมงและเป็นเมืองท่าเดียวของประเทศอุซเบกิสถาน มีประชากรหลายหมื่นคน และเป็นเมืองที่มีเศรษฐกิจครึกครื้น แต่ในปัจจุบันมอยนักตั้งอยู่หลายสิบกิโลเมตรจากขอบของทะเลอารัลซึ่งแห้งลงอยู่เรื่อย ๆ ในอดีต การประมงเป็นส่วนสำคัญของเศรษฐกิจในพื้นที่มาโดยตลอด และมอยนักเป็นศูนย์กลางของอุตสาหกรรมประมงและปลากระป๋อง อย่างไรก็ตาม ในคริสต์ทศวรรษ 1960 รัฐบาลโซเวียตได้เบี่ยงทางน้ำของแม่น้ำอามูดาร์ยาและซีร์ดาร์ยาซึ่งปกติเป็นต้นน้ำของทะเลอารัล ออกไป ทำให้ทะเลอารัลแห้งเหือดลงไปมาก และพื้นที่รอบทะเลอารัลในอุซเบิกสถานก็ต้องอยู่ภายใต้ภาวะเสี่ยงต่อการล่มสลายทางเศรษฐกิจ ระบบเกษตรกรรมพืชเดี่ยวในสมัยโซเวียต ซึ่งมีการผลิตฝ้ายเป็นสำคัญ ได้เบี่ยงน้ำจากแม่น้ำสายต่าง ๆ ไปสู่ระบบชลประทาน ยังเป็นผลให้มีการทิ้งของเสียและมลภาวะต่าง ๆ ทางเคมีตามมา ซึ่งยิ่งทำให้ความเค็มของน้ำที่ยังเหลือในทะเลอารัลสูงขึ้น และน้ำในทะเลอารัลระเหยไปเร็วมากขึ้น ท้ายที่สุดส่งผลให้เกิดวิกฤตทางเศรษฐกิจ ทะเลตาย และเมืองโดยรอบก็ตายไปตาม ซึ่งรวมถึงเมืองมอยนักด้วย

วัฒนธรรม

ปัจจุบันมอยนักเป็นสถานที่จัดเทศกาลสตีฮิยา (Stihia Festival) ซึ่งถือว่าเป็นเทศกาลดนตรีอิเล็กทรอนิกส์ที่ใหญ่ที่สุดของเอเชียกลาง จัดเป็นประจำทุกปีตั้งแต่ปี 2018 เทศกาลนี้ได้รับการบรรยายไว้โดยไวซ์มีเดีย ว่าเป็น "[งานดนตรี]เทคโนอย่างเมามันท่ามกลางสุสานเรือร้าง" ในปี 2019 มีผู้เข้าร่วมเทศกาลถึง 10,000 คน และมีดีเจมาแสดงจากทั้งอุซเบกิสถานและยุโรป ชื่อเทศกาล "Stihia" แปลว่า "พลังของธรรมชาติอันยั้งไว้ไม่ได้" ซึ่งเป็นการสื่อถึงภัยพิบัติทะเลอารัลแห้งเหือด และถึงพลังของดนตรีในการนำพาผู้คนมาอยู่ด้วยกัน นอกจากนี้ยังมีเทศกาล Stihia N+1 จัดควบคู่ไปด้วย ซึ่งประกอบด้วยการเสวนาและพูดคุยเกี่ยวกับศิลปะ วิทยาศาสตร์ จนถึงเทคโนโลยี