ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ธรณีกาล"

| rowspan="24" style="background:{{period color|Cenozoic}}" |[[มหายุคซีโนโซอิก|ซีโนโซอิก]]{{efn|ในอดีต [[มหายุคซีโนโซอิก|ซีโนโซอิก]]ถูกแบ่งออกเป็นกึ่งมหายุค[[ควอเทอร์นารี]]และ[[เทอร์เทียรี]] เช่นเดียวกับ [[ยุคนีโอจีน]]และ[[ยุคพาลีโอจีน]] ในแผนภูมิธรณีกาลของ ICS ฉบับปี 2009<ref name="cenozoic-division">{{cite web |url=http://www.stratigraphy.org/upload/ISChart2009.pdf |title=Archived copy |access-date=2009-12-23 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20091229003212/http://www.stratigraphy.org/upload/ISChart2009.pdf |archive-date=29 December 2009 |df=dmy-all }}</ref> recognizesมีการยอมรับการขยายขอบเขตออกไปเล็กน้อยของยุคควอเทอร์นารี aเช่นเดียวกับ slightlyพาลีโอจีน extendedและนีโอจีนถูกตัดช่วงเวลาลง Quaternary as well as the Paleogene and a truncated Neogene, the Tertiary having been demoted to informal status.ส่วนยุคเทอร์เทียรีถูกลดสถานะลงไปเป็นแบบไม่เป็นทางการ}}<br>(Cenozoic)

| rowspan="3" | [[ไฟลัมไลโคไฟตา|ต้นไม้โบราณ]]ขนาดใหญ่ [[เทเทรอพอด|สัตว์มีกระดูกสันหลังบนบก]]พวกแรก และ[[ยูริปเทอริด|แมลงแมงป่องทะเล]]สะเทินน้ำสะเทินบกอาศัยอยู่ท่ามกลางหาด[[น้ำกร่อย]]ซึ่งเกิดจากถ่านหิน, [[ไรโซดอนทิดา]]มีคลีบเป็นสัตว์นักล่าขนาดใหญ่ในน้ำจืด, ในมหาสมุทร[[ปลากระดูกอ่อน|ปลาฉลาม]]ยุคแรกพบได้ทั่วไปและค่อนข้างแพร่หลาย [[อิคีเนอเดอร์เมอเทอ]] (โดยเฉพาะอย่างยิ่ง [[ไครนอยด์]] และ [[บลาสตอยด์]]) มีอยู่อย่างมากมาย, [[ปะการัง]] [[ไบรโอซัว]] [[กอเนียไทต์]] และแบรคิโอพอด ([[พรอดักทิดา]] และ [[สปิริเฟอริดา]] ฯลฯ) มีอยู่ทั่วไปอย่างมาก แต่[[ไทรโลไบต์]]และ[[นอติลอยด์]]เริ่มจำนวนลดลง, [[ยุคธารน้ำแข็ง]]เกิดขึ้นในฝั่งตะวันออกของ[[มหาทวีปกอนด์วานา]], [[เกาะเมเยอร์ / ตูฮูอา|การก่อเทือกเขาตูฮูอา]]ในประเทศนิวซีแลนด์แคบลง

| rowspan="7" | [[ไลโคโพดิโอปซิดา|ต้นสามร้อยยอด]] [[เอคูเซติเด|ต้นหางม้า]] และเฟิร์นปรากฏขึ้น รวมถึงพืช[[เมล็ด]]เปลือกกลุ่มแรก ([[โพรจิมโนสเปิร์ม]]) ต้นไม้ต้นแรก (โพรจิมโนสเปิร์ม[[อาร์เคออปเทอริส]]) และ[[แมลง]]ไร้ปีกพวกแรก, [[สโตรโฟเมนิดา]]และ[[แบรคิโอพอด]][[อาทรีปิด]] [[รูโกซา]]และปะการัง[[ทาบิวลาทา]] และ[[ไครนอยด์]]ทั้งหมดนั้นมีอยู่เต็มไปหมดในมหาสมุทร, [[แอมโมไนต์|แอมโมนอยด์]][[กอเนียไทต์]]มีอยู่อย่างมากมาย ขณะที่[[หมึก (สัตว์)|หมึก]]คล้ายหมึกกล้วยปรากฏขึ้น, ไทรโลไบต์และแอกนาทามีเกราะมีจำนวนลดลง ขณะที่ปลามีขากรรไกร ([[ปลามีเกราะ]], [[ปลาที่มีครีบเป็นพู่]] และ[[ชั้นปลากระดูกแข็ง|ปลากระดูกแข็ง]] และ[[ปลากระดูกอ่อน|ปลาฉลาม]]ยุคแรก) เป็นสัตว์ผู้ล่าในทะเล, [[เทเทรอพอด]]กลุ่มแรกยังคงอยู่ในทะเล, "ทวีปแดงเก่า" ของยูราเมริกา, [[การก่อเทือกเขาอาคาอะเคเดียน]]ของ[[เทือกเขาแอตลาส]]ของทวีปอเมริกาเหนือเริ่มต้นขึ้น นอกจากนี้ยังมี[[การก่อเทือกเขาแอนท์เลอร์]] [[การก่อเทือกเขาวาริสแคน]] และ[[เกาะเมเยอร์ / ตูฮูอา|การก่อเทือกเขาตูฮูอา]]ในประเทศนิวซีแลนด์ด้วย

| rowspan="7" | [[สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง]]แตกสายพันธุ์ออกเป็นประเภทชนิดใหม่ ๆ (เช่น [[ออร์โทเซรีดา|เซฟาโลพอดแบบโลพอด]]ชนิด[[ออร์โทโคน|มีเปลือกตรง]]ยาว), มีการปรากฏขึ้นของต้น[[ปะการัง,]]ยุคเริ่มแรก brachiopods[[แบรคิโอพอด]]ชนิดปล้อง (Orthidaออร์ทีดา, Strophomenidaสโทรโฟเมนิดา ฯลฯ ), bivalves,[[ชั้นไบวาลเวีย|ไบวาลเวีย]] nautiloids,[[นอติลอยด์]] trilobites,[[ไทรโลไบต์]] ostracods,[[ออสตราคอด]] bryozoa echinoderms[[ไบรโอซัว]] [[อิคีเนอเดอร์เมอเทอ]]หลายชนิด (อาทิ[[ไครนอยด์]], crinoids[[ซิสตอยด์]], cystoids[[ดาวทะเล]], ปลาดาวฯลฯ) แขนงของ[[แกรฟโตไลต์]] และลำดับอื่น ๆ )ทั้งหมดมีอยู่ทั่วไป, Conodonts[[โคโนดอนต์]] ([[แพลงก์ตอนลงก์ตอน]][[สัตว์ที่มีกระดูกสันหลังสายพันธุ์|มีกระดูกสันหลัง]]ยุคแรก) บนแผ่นดินปรากฏขึ้น, [[พืชบก|พืชสีเขียว]]และเชื้อ[[เห็ดราขึ้นเป็นครั้ง]]พวกแรกบนแผ่นดิน, ปลายสมัยเกิดยุคน้ำแข็งที่จุดสิ้นสุดของยุค

| rowspan="18" style="background:{{period color|Precambrian}}" |[[พรีแคมเบรียน]]{{efn|name="aka-cryptozoic"|The อภิมหาบรมยุค[[Precambrianพรีแคมเบรียน]] is also knownรู้จักในอีกชื่อหนึ่งว่า asคริปโตโซอิก (Cryptozoic.)}}<br>(Precambrian)

| rowspan="10" style="background:{{period color|Proterozoic}}" |[[บรมยุคโพรเทอโรโซอิก|โพรเทอโรโซอิก]]{{efn|name="Precambrian-Time"|The [[Proterozoicบรมยุคโพรเทอโรโซอิก]], [[Archeanบรมยุคอาร์เคียน]] and และ[[Hadeanบรมยุคเฮเดียน]] are often collectively referred to as theมักถูกเรียกรวมว่า [[Precambrianพรีแคมเบรียน]] or, sometimes, theหรือในบางครั้งว่า Cryptozoic.คริปโตโซอิก}}<br>(Proterozoic)

| style="background:{{period color|Cryogenian}}" | ~{{Period start|cryogenian}}<!--- -635 to -720 (-850 < 2015) mya - Cryogenian glaciation --->{{efn|name="absolute-age"|Defined by absolute ageกำหนดโดย[[อายุสัมบูรณ์]] ([[Global Standard Stratigraphic Ageอายุลำดับชั้นหินมาตรฐานโลก]]).}}

| colspan="3" | [[ลานทวีป (Platform coversธรณีวิทยา) |สิ่งปกคลุมลาน]]ยังคงขยายตัวออกไปอย่างต่อเนื่อง, [[กลุ่ม (ชีววิทยา)|กลุ่ม]][[สาหร่ายสีเขียวเริ่มโต]]อยู่ในทะเล, [[การก่อเทือกเขาเกรนวิลล์]]ในทวีปอเมริกาเหนือ

| rowspan="4" style="background:{{period color|Hadean}}" |[[บรมยุคเฮเดียน|เฮเดียน]]{{efn|name="Precambrian-Time"}}{{efn|name="hadeon-not-formal"|Though commonly used, theแม้ว่าจะมีการใช้งานกันอย่างทั่วไป แต่[[Hadeanบรมยุคเฮเดียน]] is not a formal eonนั้นไม่ถูกจัดเป็นบรมยุคอย่างเป็นทางการ<ref name="OggEtAl2016">{{cite book | title=A Concise Geologic Time Scale: 2016 | publisher=Elsevier | first1=J.G. | last1=Ogg | first2=G. | last2=Ogg | first3=F.M. | last3=Gradstein | year=2016 | pages=20 | isbn=978-0-444-63771-0}}</ref> andและไม่มีขอบล่างที่ยอมรับกันสำหรับบรมยุคอาร์เคียนและมหายุคอีโออาร์เคียน noนอกจากนี้ในบางครั้งบรมยุคเฮเคียนยังถูกเรียกว่า lower bound for the Archean and Eoarchean have been agreed upon. The Hadean has also sometimes been called theพริสโกอัน (Priscoan) orหรือ theอะโซอิก (Azoic.) Sometimes,ด้วย the Hadean can be found to be subdivided according to theบางครั้ง บรมยุคเฮเดียนสามารถพบได้เป็นการแบ่งย่อยของ[[lunar geologic timescaleธรณีกาลของดวงจันทร์]]. Theseโดยมหายุคเหล่านี้ eras include theประกอบด้วย [[Cryptic eraมหายุคคริปติก|Crypticคริปติก]] andและ [[Basin Groupsกลุ่มแอ่ง]] (which are subdivisions of the ซึ่งเป็นการแบ่งย่อยของ[[Pre-Nectarianมหายุคพรีเนคทาเรียน]] era), [[Nectarianมหายุคเนคนาเรียน]], and และ[[Early Imbrianมหายุคอิมเบรียนตอนต้น]] units.}}<br>(Hadean)

| style="background:{{period color|Hadean}}" |[[ยุคอิมเบรียน#อิมเบรียนตอนต้น|อิมเบรียนตอนต้น]]{{efn|name="Precambrian-Time"}}{{efn|name="Lunar-geologic-timescale-names"|These unit names were taken from the ชื่อหน่วยเหล่านี้มาจาก[[lunar geologic timescaleธรณีกาลของดวงจันทร์]]และอิงกับเหตุการณ์ทางธรณีวิทยาที่ไม่ได้เกิดขึ้นบนโลก and refer to geologic events that did not occur on Earth. Their use for Earth geology is unofficial. Note that their start times do not dovetail perfectly with the later, terrestriallyโดยการนำมาปรับใช้กับธรณีวิทยาของโลกนั้นถือว่าไม่เป็นทางการ definedหมายเหตุ boundaries.เวลาเริ่มต้นของหน่วยเหล่านี้ไม่ได้ต่อเนื่องกันโดยสมบูรณ์กับขอบเขตในยุคหลัง}}(Early Imbrian)<br>([[บรมยุคเฮเดียน#การแบ่งย่อย|นีโอเฮเดียน]] (Neohadean))<br>(ไม่เป็นทางการ)

| colspan="4" |มี พบหลักฐานของสิ่งมีชีวิตดึกดำบรรพ์จากสารที่พบในยุคนี้[[การสังเคราะห์ด้วยแสง]]ทางอ้อม (เช่น [[เคโรเจน|สารเคโรเจน]] (Kerogen) ของสิ่งมีชีวิตยุคโบราณ, มหายุคนี้เป็นยุคคาบเกี่ยวกับการพุ่งเริ่มต้นของ[[การระดมชนจำนวนมากจากอุกกาบาตยุคหนักครั้งหลัง (Late Heavy Bombardment) ใน]]ของ[[ระบบสุริยะ]][[ระบบสุริยะ#ดาวเคราะห์ชั้นใน |ชั้นใน]] ซึ่งอาจเกิดจากการย้ายวงโคจรที่ของดาวเคราะห์ นั่นคือ การย้ายของ[[ดาวเนปจูนไป]]เข้าสู่[[แถบไคเปอร์]] (Kuiper Belt) โดยเป็นผลสืบมาจาก[[การรีโซแนนซ์กันสั่นพ้องของวงโคจร]]ระหว่าง[[ดาวพฤหัสบดี]]และ[[ดาวเสาร์]], มีการค้นพบหินที่อายุรู้จักที่เก่าแก่ที่สุดในยุคนี้ (4,031 ถึง 3,580 ล้านปีก่อน)

| colspan="4" |แผ่นเปลือกโลกเริ่มมี การแบ่งปรากฏครั้งแรกที่ชัดเจนอาจเป็นไปได้ของ[[การแปรสัณฐานแผ่นธรณีภาค]], หลุมอุกกาบาตบนหน่วยการแบ่งนี้ได้รับชื่อมาจาก[[ธรณีกาลของดวงจันทร์จำนวนมากเกิด]]เมื่อ[[แอ่งเนคทาเรียน]]และ[[แอ่งดวงจันทร์]]ขนาดใหญ่ก่อตัวขึ้นในยุคนี้โดยการชนครั้งใหญ่, มีการค้นพบสัญญานหลักฐานแรกสุดของสิ่งมีชีวิตบนโลกจากปริมาณมากผิดปกติของไอโซโทปเบาของธาตุคาร์บอน ซึ่งเป็นสัญญานที่บ่งบอกถึงการมีอยู่สัญญาณของสิ่งมีชีวิต

| colspan="4" | ก่อนบรมยุคเฮเดียนการก่อตัวของ[[ดวงจันทร์]] (4,533 ถึง 4,527 ล้านปีก่อน) มีการก่อตัวของดวงจันทร์ สมมุติฐานว่าโดยอาจเกิดจาก[[สมมติฐานการชนกันครั้งใหญ่|การชนครั้งใหญ่]] ตั้งแต่สิ้นสุดมหายุคนี้, การก่อตัวของโลกและดาวเคราะห์ขนาดเท่าดาวอังคารชื่อว่า เทีย (Thea) 4,570 ถึง 4,567.17 ล้านปีก่อน), การระดมชนอย่างหนักตอนต้นเริ่มต้นขึ้น, มีการก่อตัวของดาวเคราะห์โลกจากเศษหิน มีการพุ่งขนโดยอุกกาบาตและดาวหางจำนวนมากในยุคนี้ และ[[ดวงอาทิตย์]] (4,680 ถึง 4,630 ล้านปีก่อน ดวงอาทิตย์ได้ก่อตัวขึ้นจากกลุ่มก๊าซ)