ผลต่างระหว่างรุ่นของ "โนม ชอมสกี"

เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
Tikmok (คุย | ส่วนร่วม)
Waniosa Amedestir (คุย | ส่วนร่วม)
ไม่มีความย่อการแก้ไข
ป้ายระบุ: เครื่องมือแก้ไขต้นฉบับปี 2560
บรรทัด 1:
{{Infobox scientist
{{ต้องการอ้างอิง}}
[[ไฟล์:Noam chomsky.jpg|thumb | name = โนม ชอมสกี]]
| image = Noam Chomsky portrait 2017 retouched.png
| alt = A photograph of Noam Chomsky
| caption = โนม ชอมสกี ในปีค.ศ. 2017
| birth_name = Avram Noam Chomsky
| birth_date = {{Birth date and age|mf=yes|1928|12|7}}
| birth_place = [[ฟิลาเดลเฟีย]], [[รัฐเพนซิลเวเนีย]], สหรัฐ
| thesis_title = Transformational Analysis
| thesis_url = http://repository.upenn.edu/dissertations/AAI0013380/
| thesis_year = 1955
| doctoral_advisor = [[เซลลิก ฮาร์ริส]]{{sfn|Partee|2015|p=328}}
| doctoral_students = {{collapsible list| title = {{nbsp}} | [[มาร์ก เบเกอร์ (นักภาษาศาสตร์)|มาร์ก เบเกอร์]], [[เรย์ ซี. โดเฮอร์ตี]], [[C.-T. James Huang]], [[เรย์ แจ็คเคนดอฟฟ์]], [[จอร์จ ลาคอฟฟ์]], [[ฮาวเวิร์ด ลาสนิค]], [[โรเบิร์ต ลีส์ (นักภาษาศาสตร์)|โรเบิร์ต ลีส์]], [[อเล็ค มารานซ์]], [[เจมส์ ดี. แมคคอวลีย์]], [[บาร์บารา พาร์ตี]], [[ทันยา ไรน์ฮาร์ต]], [[จอห์น อาร์. รอสส์]]
}}
| known_for =
| influenced = {{collapsible list| title = {{nbsp}}
| <!-- LINGUISTIC & PHILOSOPHICAL INFLUENCES -->
<!-- per the infobox documentation, each name must be explained in the article's prose and cite a third-party source; those that are not mentioned in the main text will be removed -->
{{collapsible list| title = วิชาการ | [[เจ. แอล. ออสติน]], [[วิลเลียม โชมสกี]], [[ซี. เวสต์ เชิร์ชแมน]], [[เรอเน เดการ์ต]], [[กาลิเลโอ กาลิเลอี]],{{sfn|Chomsky|1991|p=50}} [[เนลสัน กูดแมน]], [[Morris Halle]], [[เซลลิก ฮาร์ริส]], [[Wilhelm von Humboldt]], [[เดวิด ฮูม]],{{sfn|Sperlich|2006|pp=44–45}} [[โรมัน จากอบสัน]], [[อิมมานูเอล คานต์]],{{sfn|Slife|1993|p=115}} [[จอร์จ อาร์มิเทจ มิลเลอร์]], [[ปาณินิ]], [[ฮิลารี พุตนัม]],{{sfn|Barsky|1997|p=58}} [[วิลลาร์ด ฟาน ออร์แมน ไควน์]], [[เบอร์ทรันด์ รัสเซลล์]], [[แฟร์ดีน็อง เดอ โซซูร์]], [[Marcel-Paul Schützenberger]], [[แอลัน ทัวริง]],{{sfn|Chomsky|1991|p=50}} [[ลูทวิช วิทเกินชไตน์]]{{sfn|Antony|Hornstein|2003|p=295}}
}}
 
<!-- SOCIAL & POLITICAL INFLUENCES -->
'''ดร. แอฟราม โนม ชอมสกี''' ({{lang-en|Avram Noam Chomsky}}, {{IPAc-en|audio=Noam Chomsky.ogg|æˈvrɑːm noʊm ˈtʃɒmski}}; เกิด [[7 ธันวาคม]] [[ค.ศ. 1928]]) เป็นนักภาษาศาสตร์ นักปรัชญา นักปริชานศาสตร์ และนักกิจกรรมทางการเมือง เป็น[[ศาสตราจารย์เกียรติคุณ]]ประจำคณะ[[ภาษาศาสตร์]]และ[[ปรัชญา]] [[สถาบันเทคโนโลยีแมสซาชูเซตส์]] (เอ็มไอที) ชอมสกีได้รับการยกย่องจากการให้กำเนิดทฤษฎี Transformative-Generative Grammar หรือเรียกสั้น ๆ ว่า Generative Grammar (ภาษาไทยมีใช้ทั้ง[[ไวยากรณ์พึ่งพา]] [[ไวยากรณ์เพิ่มพูน]] และ[[ไวยากรณ์ปริวรรต]]) ซึ่งถือกันทั่วไปว่าเป็นงานชิ้นสำคัญที่สุดของวงการ[[ภาษาศาสตร์ทฤษฎี]]ใน[[คริสต์ศตวรรษที่ 20]] ชอมสกียังมีส่วนช่วยจุดประกายการปฏิวัติองค์ความรู้ในวิชา[[จิตวิทยา]]เกี่ยวกับ[[ปริชาน]]ผ่านทางงานปริทัศน์หนังสือ ''Verbal Behavior'' ของ[[บี. เอฟ. สกินเนอร์]] อันเป็นการท้าทายวิธีแบบ[[พฤติกรรมศาสตร์]]ที่เคยครอบงำการศึกษาเรื่องจิตและภาษาใน[[คริสต์ทศวรรษ 1950]] วิธีศึกษาภาษาโดยแนวทางธรรมชาติของชอมสกียังมีผลกระทบต่อวิชา[[ปรัชญาภาษา]]และ[[ปรัชญาจิต]]อีกด้วย นอกจากนี้ ชอมสกียังได้รับการยกย่องจากการก่อตั้ง[[ลำดับชั้นชอมสกี]] (Chomsky hierarchy) ซึ่งเป็นการจำแนก[[ภาษารูปนัย]]ออกเป็นลำดับชั้น ตามพลังในการก่อกำเนิดของแต่ละระดับ
<!-- per the infobox documentation, each name must be explained in the article's prose and cite a third-party source; those that are not mentioned in the main text will be removed -->
{{collapsible list| title = การเมือง | [[มีฮาอิล บาคูนิน]], [[อเล็กซ์ แครี (นักเขียน)|อเล็กซ์ แครี]], [[วิลเลียม โชมสกี]], [[จอห์น ดูอี]],{{sfn|Chomsky|2016}} [[เซลลิง แฮร์ริส]], [[Wilhelm von Humboldt]],{{sfn|Harbord|1994|p=487}} [[เดวิด ฮูม]],{{sfn|Barsky|2007|p=107}} [[Karl Korsch]], [[Peter Kropotkin]],{{sfn|Barsky|2007|p=107}} [[คาร์ล ลีพคเน็ชท์]], [[โรซา ลุคเซิมบวร์ค]], [[จอห์น ล็อก]], [[ดไวท์ แมคโดนัลด์]], [[พอล แมตทิก]],{{sfn|Barsky|2007|p=107}} [[จอห์น สจวต มิลล์]], [[จอร์จ ออร์เวลล์]], [[Anton Pannekoek]], [[Pierre-Joseph Proudhon]],{{sfn|Smith|2004|p=185}} [[Rudolf Rocker]], [[ฌ็อง-ฌัก รูโซ]],{{sfn|Barsky|2007|p=107}} [[เบอร์ทรันด์ รัสเซลล์]], [[Diego Abad de Santillán]], [[อดัม สมิธ]]{{sfn|Barsky|2007|p=107}}
}}
}}
| influences = {{collapsible list| title = {{nbsp}}
| <!-- ACADEMIC INFLUENCEES -->
<!-- per the infobox documentation, each name must be explained in the article's prose and cite a third-party source; those that are not mentioned in the main text will be removed -->
{{collapsible list| title = วิชาการ | [[จอห์น แบกคัส]], [[เดเร็ค บิคเคอร์ตัน]], [[จูเลียน ซี. บอยด์]], [[ดาเนียล เด็นเน็ตต์]],{{sfn|Amid the Philosophers}} [[ดาเนียล เอเวอเร็ตต์]], [[เจอร์รี โฟดอร์]], [[กิลเบิร์ต ฮาร์แมน]], [[มาร์ค ฮาวเซอร์]], [[นอร์เบิร์ด ฮอร์นสไตน์]], [[Niels Kaj Jerne]], [[โดนัลด์ คนูธ]], [[Georges J.&nbsp;F. Köhler]], [[ปีเตอร์ ลุดโลว์]], [[โคลิน แมคกินน์]],{{sfn|Persson|LaFollette|2013}} [[César Milstein]], [[สตีเวน พิงเกอร์]],{{sfn|Prickett|2002|p=234}} [[จอห์น เซิร์ล]],{{sfn|Searle|1972}} [[นีล สมิธ (นักภาษาศาสตร์)|นีล สมิธ]], [[คริสพิน ไรท์]]{{sfn|Amid the Philosophers}}
}}
 
<!-- SOCIAL AND POLITICAL INFLUENCEES -->
<!-- per the infobox documentation, each name must be explained in the article's prose and cite a third-party source; those that are not mentioned in the main text will be removed -->
{{collapsible list| title = การเมือง | [[ไมเคิล อัลเบิร์ต]], [[จูเลียน อาสซานจ์]], [[โบโน]],{{sfn|Adams|2003}} [[Jean Bricmont]], [[อูโก ชาเบซ]], [[แซค เดอ ลา โรชา]], [[คลินตัน เฟอร์นันเดส]], [[นอร์มัน ฟิงเกิลสไตน์]], [[โรเบิร์ต ฟิสก์]], [[เอมี กูดแมน]], [[สตีเฟน เจย์ โกลด์]],{{sfn|Gould|1981}} [[เกล็นน์ กรีนวาลด์]], [[คริสโตเฟอร์ ฮิตเชนส์]],{{sfn|Adams|2003}} [[นาโอมิ ไคลน์]],{{sfn|Adams|2003}} [[ไมเคิล มัวร์]],{{sfn|Adams|2003}} [[จอห์น นิโคลส์ (นักข่าว)|จอห์น นิโคลส์]], [[แอน โนเซนตี]],{{sfn|Keller|2007}} [[จอห์น พิลเกอร์]], [[แฮโรลด์ พินเทอร์]],{{sfn|Adams|2003}} [[Arundhati Roy]], [[เอ็ดเวิร์ด เซด]], [[แอรอน สวอตซ์]]{{sfn|Swartz|2006}}
}}
}}
| signature = Noam Chomsky signature.svg
| website = https://chomsky.info
| spouse = {{Plainlist|
* {{marriage|[[แคโรล ชอมสกี|แครอล โดริส ชาตซ์]]|1949| December 19, 2008|end=died}}
* {{marriage|Valeria Wasserman|2014}}
}}
| children = 3, รวมไปถึง [[Aviva Chomsky|Aviva]]
| discipline = [[ภาษาศาสตร์]], [[analytic philosophy]], [[ประชานศาสตร์]], [[political criticism]]
| work_institutions = {{Plainlist|
* [[มหาวิทยาลัยแอริโซนา]] (2017–ปัจจุบัน)
* [[สถาบันเทคโนโลยีแมสซาชูเซตส์]] (1955–ปัจจุบัน)
* [[Institute for Advanced Study]] (1958–1959)
}}
| education = [[มหาวิทยาลัยเพนซิลเวเนีย]] ([[Bachelor of Arts|BA]], [[Master of Arts|MA]], [[Doctor of Philosophy|PhD]])<br />[[Harvard Society of Fellows]] (1951–1955)
| awards = {{collapsible list| title = {{nbsp}} | {{Plainlist|
* [[รางวัลกูเกนไฮม์เฟลโลวชิปส์]] (1971)
* [[Member of the National Academy of Sciences]] (1972)
* [[APA Award for Distinguished Scientific Contributions to Psychology]] (1984)
* [[รางวัลออร์เวลล์]] (1987, 1989)
* [[Kyoto Prize in Basic Sciences]] (1988)
* [[Helmholtz Medal]] (1996)
* [[Benjamin Franklin Medal (Franklin Institute)|Benjamin Franklin Medal in Computer and Cognitive Science]] (1999)
* [[Sydney Peace Prize]] (2011)
}}
}}
}}
 
'''ดร. แอฟราม โนม ชอมสกี''' ({{lang-en|Avram Noam Chomsky}}, {{IPAc-en|audio=Noam Chomsky.ogg|æˈvrɑːm noʊm ˈtʃɒmski}}; เกิด [[7 ธันวาคม]] [[ค.ศ. 1928]]) เป็นนักภาษาศาสตร์ นักปรัชญา นักปริชานศาสตร์ และนักกิจกรรมทางการเมือง เป็น[[ศาสตราจารย์เกียรติคุณ]]ประจำคณะ[[ภาษาศาสตร์]]และ[[ปรัชญา]] [[สถาบันเทคโนโลยีแมสซาชูเซตส์]] (เอ็มไอที) ชอมสกีได้รับการยกย่องจากการให้กำเนิดทฤษฎี Transformative-Generative Grammar หรือเรียกสั้น ๆ ว่า Generative Grammar (ภาษาไทยมีใช้ทั้ง[[ไวยากรณ์พึ่งพา]] [[ไวยากรณ์เพิ่มพูน]] และ[[ไวยากรณ์ปริวรรต]]) ซึ่งถือกันทั่วไปว่าเป็นงานชิ้นสำคัญที่สุดของวงการ[[ภาษาศาสตร์ทฤษฎี]]ใน[[คริสต์ศตวรรษที่ 20]] ชอมสกียังมีส่วนช่วยจุดประกายการปฏิวัติองค์ความรู้ในวิชา[[จิตวิทยา]]เกี่ยวกับ[[ปริชาน]]ผ่านทางงานปริทัศน์หนังสือ ''Verbal Behavior'' ของ[[บี. เอฟ. สกินเนอร์]] อันเป็นการท้าทายวิธีแบบ[[พฤติกรรมศาสตร์]]ที่เคยครอบงำการศึกษาเรื่องจิตและภาษาใน[[คริสต์ทศวรรษ 1950]] วิธีศึกษาภาษาโดยแนวทางธรรมชาติของชอมสกียังมีผลกระทบต่อวิชา[[ปรัชญาภาษา]]และ[[ปรัชญาจิต]]อีกด้วย นอกจากนี้ ชอมสกียังได้รับการยกย่องจากการก่อตั้ง[[ลำดับชั้นชอมสกี]] (Chomsky hierarchy) ซึ่งเป็นการจำแนก[[ภาษารูปนัย]]ออกเป็นลำดับชั้น ตามพลังในการก่อกำเนิดของแต่ละระดับ
 
ตั้งแต่คริสต์ทศวรรษ 1960 ชอมสกียังเป็นที่รู้จักในวงกว้างในฐานะผู้ไม่เห็นด้วยกับอำนาจรัฐและนักอนาธิปัตย์ จากการเคลื่อนไหวทาง[[การเมือง]] และ[[การวิพากษ์]]ที่เขามีต่อนโยบายต่างประเทศของทั้ง[[สหรัฐอเมริกา]]และรัฐบาลอีกหลายประเทศ ชอมสกีเรียกตนเองว่าเป็น[[สังคมนิยมเสรี|นักสังคมนิยมเสรี]] ผู้เห็นพ้องกับแนวคิด[[อนาธิปัตย์-สหภาพนิยม]]
 
==อ้างอิง==
{{ต้องการรายการอ้างอิง}}
== แหล่งข้อมูลอื่น ==
{{sisterlinks|wikt=Chomskyan|b=no|s=Author:Noam_Chomsky|n=Interview with US political activist and philosopher Noam Chomsky|v=no}}