ผลต่างระหว่างรุ่นของ "สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์"
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
ไม่มีความย่อการแก้ไข |
พุทธามาตย์ (คุย | ส่วนร่วม) ไม่มีความย่อการแก้ไข |
||
บรรทัด 8:
| successor = [[พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพิชิตปรีชากร]]
| birth_date = {{วันเกิด|2408|12|22}}
| birth_place
| death_style = สิ้นพระชนม์
| death_date = {{วันตายและอายุ|2478|12|10|2408|12|22}}
| death_place
| title = [[พระเจ้าบรมวงศ์เธอ|สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ]] ชั้น 4 พระองค์เจ้าชั้นเอก<br>กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์
| father1 = [[พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]]
| mother1 = [[สมเด็จพระปิยมาวดี ศรีพัชรินทรมาตา]]
| spouse-type = ภรรยา
| spouse = '''หม่อมพระราชทาน'''<br/ >หม่อมราชวงศ์
| issue1 = 48 พระองค์
| dynasty = [[ราชวงศ์จักรี|จักรี]]
}}
== พระประวัติ ==
บรรทัด 33:
# [[สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า]]
# [[สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง]]
วันที่ 7 กรกฎาคม พ.ศ. 2432 ทรงผนวชเป็นพระภิกษุ ณ พระอุโบสถ[[วัดพระศรีรัตนศาสดาราม]] โดยมี[[สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์|พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระปวเรศวริยาลงกรณ์]] เป็นพระอุปัชฌาย์ [[สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (สา ปุสฺสเทโว)|สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (สา ปุสฺสเทโว)]] เป็นพระศีลาจารย์ และ[[สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส|พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นวชิรญาณวโรรส]] เป็นพระกรรมวาจาจารย์ ผนวชแล้วเสด็จไปประทับ ณ [[วัดบวรนิเวศราชวรวิหาร]] ถึงวันที่ 11 กรกฎาคม ศกนั้น จึงทรงย้ายไปประทับ ณ [[วัดราชาธิวาสราชวรวิหาร]]<ref>{{cite journal|journal=ราชกิจจานุเบกษา|volume=6|issue=15|pages=124-5|title=ข่าวพระองค์เจ้า และหม่อมเจ้าทรงผนวช|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2432/015/124.PDF|date=14 กรกฎาคม 2432|accessdate= 21 กันยายน 2559|language=ไทย}}</ref> แล้วลาผนวชในวันที่ 18 มีนาคม พ.ศ. 2432<ref>{{cite journal|journal=ราชกิจจานุเบกษา|volume=51|issue=15|pages=447|title=ข่าวลาผนวช|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2432/051/447_1.PDF|date=23 มีนาคม 2432|accessdate= 21 กันยายน 2559|language=ไทย}}</ref>
เส้น 42 ⟶ 40:
เมื่อ พ.ศ. 2441 [[พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]]ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาขึ้นเป็นพระองค์เจ้าต่างกรม มีพระนามตามจารึกใน[[พระสุพรรณบัฏ]]ว่า ''พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นสวัสดิวัดนวิศิษฎ์''<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2441/033/341_1.PDF พระบรมราชโองการ ประกาศ ในการพระราชทาน พระสุพรรณบัตร], เล่ม 15, ตอน 33, 13 พฤศจิกายน พ.ศ. 2441, หน้า 341</ref>
ต่อมา[[พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว]]ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เลื่อนกรมขึ้นเป็น ''พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสวัสดิวัดนวิศิษฎ์'' เมื่อ พ.ศ. 2456<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2456/A/329.PDF พระบรมราชโองการ ประกาศ เลื่อนกรม ตั้งกรม ตั้งพระองค์เจ้า และตั้งเจ้าพระยา], เล่ม 30, ตอน ก, 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2456, หน้า 329</ref> และทรงได้รับการโปรดเกล้าให้เลื่อนกรมเป็นกรมพระอีกครั้งในวันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2466 มีพระนามตามจารึกในพระสุพรรณบัฏว่า "''พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์ สยามมิศรราชมาตุลาธิบดี ศรีพัชรินทรโสรานุชาร์ย มานวธรรมศาสดรวิธาน นิรุกติปรติภานพิทยโกศล โศภนมิตรสุจริตอาร์ชวาศัย ศรีรัตนไตรยสรณาภิรัต ชเนตภูมิปะภัทปิยมานมนุญ สุนทร
ต่อมาในพิธีบรมราชาภิเษก[[พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว]]เมื่อวันจันทร์ที่ 15 มีนาคม พ.ศ. 2468 (นับแบบปัจจุบันตรงกับ พ.ศ. 2469) จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เฉลิมพระเกียรติยศเป็น "''สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระ
▲ต่อมา[[พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว]]ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เลื่อนกรมขึ้นเป็น ''พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสวัสดิวัดนวิศิษฎ์'' เมื่อ พ.ศ. 2456<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2456/A/329.PDF พระบรมราชโองการ ประกาศ เลื่อนกรม ตั้งกรม ตั้งพระองค์เจ้า และตั้งเจ้าพระยา], เล่ม 30, ตอน ก, 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2456, หน้า 329</ref> และทรงได้รับการโปรดเกล้าให้เลื่อนกรมเป็นกรมพระอีกครั้งในวันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2466 มีพระนามตามจารึกในพระสุพรรณบัฏว่า "''พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์ สยามมิศรราชมาตุลาธิบดี ศรีพัชรินทรโสรานุชาร์ย มานวธรรมศาสดรวิธาน นิรุกติปรติภานพิทยโกศล โศภนมิตรสุจริตอาร์ชวาศัย ศรีรัตนไตรยสรณาภิรัต ชเนตภูมิปะภัทปิยมานมนุญ สุนทรธรรมบ์บพิตร์''" ทรงศักดินา 15000<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2466/D/2600.PDF ประกาศสถาปนา เลื่อนกรม ตั้งกรม ตั้งพระองค์เจ้า และตั้งเจ้าพระยา], เล่ม 40, ตอน ง, 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2466, หน้า 2600 </ref> เนื่องด้วย พระองค์เป็นพระมาตุลา(น้า)อยู่แต่พระองค์เดียว สมควรจะยกย่องพระอิศริยยศให้ยิ่งขึ้น สนองพระคุณูปการ และความจงรักภักดีซึ่งได้มีมาแต่หนหลัง
=== สิ้นพระชนม์ ===
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์ สิ้นพระชนม์ใน
▲ต่อมาในพิธีบรมราชาภิเษก[[พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว]]เมื่อวันจันทร์ที่ 15 มีนาคม พ.ศ. 2468 (นับแบบปัจจุบันตรงกับ พ.ศ. 2469) จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เฉลิมพระเกียรติยศเป็น "''สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์'' ''สยามมิศรราชมาตุลาธิบดี ศรีพัชรินทรโสรานุชาร์ย มานวธรรมศาสดรวิธาน นิรุกติปรติภานพิทยโกศล โศภนมิตรสุจริตอาร์ชวาศัย ศรีรัตนไตรยสรณาภิรัต ชเนตภูมิปะภัทปิยมานมนุญ สุนทรธรรมบ์บพิตร์'' " เนื่องด้วยทรงมีพระอุปการคุณต่อองค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ในฐานเป็นพระมาตุลาธิบดี (น้า) แท้ๆ อยู่แต่พระองค์เดียว<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2468/A/372.PDF พระบรมราชโองการ ประกาศ สถาปนาพระอิสริยศเฉลิมพระอภิไธยและเลื่อนกรมพระราชวงศ์], เล่ม 42, ตอน 0 ก, 21 มีนาคม พ.ศ. 2468, หน้า 372</ref>
== ที่ประทับ ==
วังที่ประทับของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์
# วังปทุมวัน หรือ วังนอก รับพระราชทาน จากสมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวสาอัยยิกาเจ้า พระเชษฐภคินีของสมเด็จฯ ตั้งอยู่ริมคลองบางกะปิ ([[คลองแสนแสบ]]) [[เขตปทุมวัน]] ใกล้กับ[[วังสระปทุม]] และ[[วังวินด์เซอร์]] ปัจจุบัน สำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ ให้เช่า โดยเป็นที่ตั้งของ[[สถาบันเทคโนโลยีปทุมวัน]]
# วังถนนพระอาทิตย์ (เลขที่ 19 ถนนพระอาทิตย์ ) รับพระราชทาน จาก ร. 7 ปัจจุบัน สำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ให้เช่า โดยเป็นที่ตั้งของ ยูนิเซฟ และที่ทำการของสำนักงาน[[องค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ]] (Food and Agriculture Organization of the United Nations - FAO)หน้า 78</ref>
▲สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์ สิ้นพระชนม์ในรัชสมัย[[พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร]] ณ [[เกาะปีนัง]] เมื่อวันอังคาร เดือนอ้าย ขึ้น 15 ค่ำ ปีกุนสัปตศก จ.ศ. 1297 ตรงกับวันที่ 10 ธันวาคม พ.ศ. 2478 พระชันษาได้ 70 ปี พระราชทานเพลิงพระศพ ณ วัดปาตูลันจัง (วัดปิ่นบังอร) วันที่ 22 ธันวาคม พ.ศ. 2478<ref>''ราชสกุลวงศ์'', หน้า 78</ref>
== พระโอรสธิดา ==
เส้น 68 ⟶ 58:
# '''หม่อมศรี''' (สกุลเดิม: พิศลยบุตร) ธิดา พระยาพิสณฑ์สมบัติบริบูรณ์ (ยิ้ม พิศลยบุตร)<ref>{{cite journal|journal=ราชกิจจานุเบกษา|volume=6|issue=9|pages=81|title=ข่าวตาย|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2432/009/81.PDF|date=2 มิถุนายน พ.ศ. 2432|language=ไทย}}</ref> กับปราง (สกุลเดิม: สมบัติศิริ) เป็นน้องสาวของหม่อมลมุลและหม่อมหุ่น
# '''หม่อมราชวงศ์หญิงเสงี่ยม''' ต.จ. (พ.ศ. 2445) หม่อมห้ามพระราชทาน (ราชสกุลเดิม: สนิทวงศ์) พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวพระราชทานให้เป็นสะใภ้หลวง เป็นธิดาใน[[พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสายสนิทวงศ์]] กับหม่อมเขียน สนิทวงศ์ ณ อยุธยา (สกุลเดิม: ศศิสมิต) <ref>https://www.the101.world/saisawasdee-interview/</ref> <ref>http://www.reurnthai.com/index.php?topic=3634.30</ref>
# '''[[พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า
# '''หม่อมสุดใจ'''
# '''หม่อมเจ้าหญิงฉวีวิลัย''' พระชายา (ราชสกุลเดิม: คัคณางค์) เป็นพระธิดาใน[[พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพิชิตปรีชากร]] กับหม่อมสุ่น คัคณางค์ ณ อยุธยา
เส้น 126 ⟶ 116:
หม่อมราชวงศ์หญิงนยนา สวัสดิวัตน์
|-
|[[ไฟล์:Emblem_of_the_House_of_Chakri.svg|60px]]|| 17. '''หม่อมเจ้าหญิงแดง''' || ที่ 5 ใน[[พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า
|-
|[[ไฟล์:Emblem_of_the_House_of_Chakri.svg|60px]]|| 18. '''หม่อมเจ้าพีรยศยุคล''' || ที่ 1 ในหม่อมเจ้าหญิงฉวีวิลัย || 16 มกราคม 2450 - 29 พฤษภาคม 2519 || หม่อมเอสเตอร์ ||
เส้น 134 ⟶ 124:
|[[ไฟล์:หม่อมเจ้ารัสสาทิศ.JPG|80px]]|| 20. '''หม่อมเจ้าหญิงรัสสาทิศ''' || ที่ 2 ในหม่อมหญิงเจ้าฉวีวิลัย || 21 กรกฎาคม 2452 - 23 สิงหาคม 2539|| [[หม่อมเจ้าสมัยเฉลิม กฤดากร]] || หม่อมราชวงศ์สาทิส กฤดากร
|-
|[[ไฟล์:หม่อมเจ้าอรชุณชิษณุ.JPG|80px]]|| 21. '''[[หม่อมเจ้าอรชุนชิษณุ สวัสดิวัตน์|หม่อมเจ้าอรชุนชิษณุ]]''' (ท่านชายน้อย) || ที่ 7 ใน[[พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า
|-
|[[ไฟล์:หม่อมเจ้าผุสดีวิลาส.JPG|80px]]|| 22. '''หม่อมเจ้าหญิงผุสดีวิลาส''' || ที่ 3 ในหม่อมเจ้าหญิงฉวีวิลัย || 5 กุมภาพันธ์ 2453 - 8 สิงหาคม 2500 || ||
เส้น 150 ⟶ 140:
|[[ไฟล์:หม่อมเจ้าผ่องศรีวิลัย.JPG|80px]]|| 28. '''หม่อมเจ้าหญิงผ่องศรีวิลัย''' || ที่ 6 ในหม่อมเจ้าหญิงฉวีวิลัย || 23 เมษายน 2458 - 8 กรกฎาคม 2537 || ||
|-
|[[ไฟล์:Emblem_of_the_House_of_Chakri.svg|60px]]|| 29. '''หม่อมเจ้าหญิงรอดรมาภัฎ''' || ที่ 8 ใน[[พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า
|-
|[[ไฟล์:Emblem_of_the_House_of_Chakri.svg|60px]]|| 30. '''หม่อมเจ้าลอลิไตย''' || ที่ 7 ในหม่อมเจ้าหญิงฉวีวิลัย || 16 เมษายน 2459 - พ.ศ. 2461|| ||
เส้น 160 ⟶ 150:
|[[ไฟล์:Emblem_of_the_House_of_Chakri.svg|60px]]|| 33. '''หม่อมเจ้าหญิงเล็ก''' || || มีนาคม 2459 - 4 สิงหาคม 2460 || ||
|-
|[[ไฟล์:หม่อมเจ้ายุธิษเฐียร.JPG|80px]]|| 34. '''หม่อมเจ้ายุธิษเฐียร''' || ที่ 9 ใน[[พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า
|-
|[[ไฟล์:หม่อมเจ้าสีดาดำรวง.JPG|80px]]|| 35. '''หม่อมเจ้าหญิงสีดาดำรวง''' || ที่ 8 ในหม่อมเจ้าหญิงฉวีวิลัย || 2 สิงหาคม 2461 - 25 สิงหาคม 2533 || [[หม่อมเจ้ากมลีสาณ ชุมพล]] || หม่อมราชวงศ์ศักดิสาณ ชุมพล<br>หม่อมราชวงศ์พฤทธิสาณ ชุมพล
เส้น 205 ⟶ 195:
=== เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย ===
{{ม.จ.ก.ฝ่ายหน้า}}
{{น.ร.ฝ่ายหน้า}}
{{ป.จ.ว.}}
{{ร.ว.}}
{{จ.ป.ร.1}}
{{ว.ป.ร.1}}
{{ป.ป.ร.1}}
=== เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ ===
เส้น 277 ⟶ 267:
|ถัดไป = [[พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพิชิตปรีชากร]]
|จำนวนถัดไป =
|ช่วงเวลา = พ.ศ. 2435
}}
{{สืบตำแหน่ง
เส้น 290 ⟶ 280:
|ถัดไป = [[พระยาจักรปาณีศรีศิลวิสุทธิ์ (ลออ ไกรฤกษ์)]]
|จำนวนถัดไป =
|ช่วงเวลา = พ.ศ. 2455
}}
{{จบกล่อง}}
เส้น 303 ⟶ 293:
{{เรียงลำดับ|สวัสดิวัดนวิศิษฎ์}}
{{อายุขัย|2408|2478}}
[[หมวดหมู่:สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น 4]]
[[หมวดหมู่:พระองค์เจ้าชาย]]
|