ผลต่างระหว่างรุ่นของ "อาหารญี่ปุ่น"

'''อาหารญี่ปุ่น''' ({{ญี่ปุ่น|日本料理 หรือ 和食|nihon ryōri หรือ washoku}}) ในคำจำกัดความปัจจุบัน หมายถึง [[อาหารพื้นเมือง]]ของ[[ประเทศญี่ปุ่น]]ก่อนการสิ้นสุดการปิดประเทศหรือ[[ซะซาโกกุ]] (鎖国 ''Sakoku'') เมื่อ[[ค.ศ. 1868]] แต่ในความหมายที่กว้างขึ้นนั้นจะรวมถึงอาหารที่ใช้ส่วนผสมและวิธี[[การทำอาหาร]]ซึ่งรับมาจากต่างประเทศภายหลังการเปิดประเทศ แต่ชาวญี่ปุ่นก็ได้ประยุกต์ให้เข้ากับตนเอง อาหารญี่ปุ่นนั้นมีชื่อเสียงด้านการเน้น[[อาหารตามฤดูกาล]] (旬''shun'') คุณภาพของวัตถุดิบ และการจัดวาง

อาหารญี่ปุ่นอยู่บนพื้นฐานของการจัดสำรับอันประกอบด้วยอาหารจานหลัก (主食 ''shushoku'') โดยเป็น[[ข้าว]]หรือ[[อาหารเส้น]] [[ซุป]] และกับข้าวหรือ[[โอะกะซุโอกาซุ]] (おかず''okazu'') ซึ่งทำจาก [[ปลา]] [[เนื้อสัตว์]] [[ผัก]] และ[[เต้าหู้]] ปรุงรสด้วย[[ดะดาชิ]] (หัวเชื้อน้ำซุป) [[มิโซะ]] ([[เต้าเจี้ยว]]ญี่ปุ่น) และโชยุ ([[ซีอิ๊ว]]ญี่ปุ่น) ทำให้อาหารญี่ปุ่นส่วนมาก มีไขมันต่ำ แต่มีปริมาณเกลือสูง

สำรับอาหารญี่ปุ่นมาตรฐานประกอบด้วยกับข้าวอย่างน้อยหนึ่งอย่าง [[ข้าวญี่ปุ่น]] (御飯 ''gohan'') หนึ่งชาม ซุปหนึ่งถ้วย และผักดองหรือ[[สึเกะโมะโนะสึเกโมโนะ]] (漬物 ''tsukemono'') เป็น[[เครื่องเคียง]]

สำรับญี่ปุ่นมาตรฐานส่วนมาก จะใช้เทคนิคการจัดที่เรียกว่า ''อิชิจู-ซันไซอิจิจูซันไซ'' (一汁三菜 ''ichijū-sansai'') หรือซุปหนึ่งอย่างกับข้าวสามอย่าง กับข้าวนำมาจัดสำรับจะปรุงด้วยหลากหลายวิธี ทั้งแบบดิบ ([[ซะซาชิมิ]]) [[การย่าง]] [[การตุ๋น]]หรือ[[การต้ม]] [[การนึ่ง]] [[การทอด]] [[การดอง]] หรือ[[การยำ]] ([[สลัด]]) มุมมองของ[[คนญี่ปุ่น]]ต่ออาหารนั้นถูกสะท้อนในการจัดบทใน[[ตำราอาหาร]]โดยจะจัดแยกตามวิธีการปรุงอาหาร ไม่ได้จัดตามประเภทวัตถุดิบ หรืออาจจัดเป็นแยกเป็นประเภท ซุป [[ซูชิ]] ข้าว อาหารเส้น และของหวาน

เนื่องจากญี่ปุ่นเป็น[[ประเทศที่เป็นเกาะ]] [[ชาวญี่ปุ่น]]จึงบริโภคอาหารทะเลในปริมาณมาก ในอดีตชาวญี่ปุ่นไม่นิยมบริโภคเนื้อสัตว์ใหญ่ จนเมื่อมีการเปิดประเทศ ชาวญี่ปุ่นจึงรับวัฒนธรรมการรับประทานเนื้อสัตว์เข้ามา และเป็นที่นิยมมากขึ้นเรื่อยๆเรื่อย ๆ จนปัจจุบัน

[[อาหารเส้น]]ก็เป็นอาหารที่สำคัญประเภทหนึ่งในอาหารญี่ปุ่น อาจรับประทานเป็น[[อาหารจานเดียว]] จัดสำรับแทนข้าว หรือจัดคู่กับข้าวเลยก็ได้ อาหารเส้นที่เป็นที่รู้จักกันดี ได้แก่ [[โซบะ]] (เส้นเล็กสีน้ำตาล ทำจากแป้ง[[บัควีทบักวีต]]) และ[[อุด้งอูดง]] (เส้นหนาสีขาว ทำจากแป้งสาลี) อาหารเส้นสามารถรับประทานแบบร้อนและเย็น คู่กับน้ำซุปที่ทำจากดะดาชิผสมโชยุ อาหารเส้นอีกประเภทหนึ่งที่ได้รับความนิยมอย่างมากในช่วงศตวรรษที่ผ่านมาคือ [[ราเม็ง]] ซึ่งเป็น[[บะหมี่]]ในน้ำซุปแบบ[[จีน]]ที่ทำจากเนื้อสัตว์ และปรับปรุงโดยชาวญี่ปุ่นจนมีเอกลักษณ์ของตนเอง

ตั้งแต่ชาวญี่ปุ่นรู้จักการทำนาเมื่อ 2,000 พันปีที่แล้ว [[ข้าว]] ก็เป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญที่สุดของญี่ปุ่น ความสำคัญของข้าวต่อวัฒนธรรมญี่ปุ่น สะท้อนได้จากในอดีต ข้าวถูกใช้เหมือนทำหน้าที่เสมือนเงินตราในการแลกเปลี่ยนสินค้าและเครื่องแสดงความมั่งคั่ง คำว่าข้าว ใน[[ภาษาญี่ปุ่น]] คือ ''โกะโกฮัง'' (御飯 ''gohan'') และ ''เมะเมชิ'' (飯 ''meshi'') (นิยมใช้เฉพาะผู้ชาย) เมื่อจะบอกว่ารับประทานอาหาร ชาวญี่ปุ่นจะบอกว่ากินข้าว ซึ่งหมายถึงมื้ออาหารนั่นเอง เช่น 朝ご飯 (''asagohan'') แปลตามตัวได้ว่า ข้าวเช้า หรือหมายถึง อาหารเช้า

[[ข้าวญี่ปุ่น]]มีเมล็ดสั้น และเมื่อสุกแล้วจะเหนียวเล็กน้อย ชาวญี่ปุ่นนิยมรับประทานข้าวขาว (白米 ''hakumai'') คือข้าวที่ถูกขัดสีจะไม่เหลือเยื่อหุ้มเมล็ดอยู่เลย ชาวญี่ปุ่นส่วนใหญ่เชื่อว่า[[ข้าวกล้อง]] (玄米 ''genmai'') หรือข้าวที่ยังมีเยื่อกหุ้มเมล็ดติดอยู่นั้นอร่อยน้อยกว่า แต่ข้าวกล้องก็ได้รับความนิยมมากขึ้นเรื่อยๆเรื่อย ๆ ในฐานะที่เป็นอาหารเพื่อสุขภาพ

ข้าวยังสามารถนำประกอบอาหารต่างๆต่าง ๆ ได้อีกหลายชนิด เช่น [[ซูชิ]] (寿司 ''sushi'') [[ดมบุริบูริ]] (丼 ''donburi'') [[โจ๊ก]] (お粥 ''okayu'') [[เซ็มเบ]] (煎餅 ''senbei'') [[วะงะชิวางาชิ]] (和菓子 ''wagashi'') และ[[สาเก (สุรา)|สาเก]] (酒 ''sake'') เป็นต้น

* ซะซาชิมิ (刺身 ''sashimi'')

* อาหารหมักดอง หรือยำ (漬け物 หรือ 和え物 หรือ 酢の物 ''tsukemono หรือ aemono หรือ sunomono'')

== โยโชะกุ (อาหารแบบตะวันตก) ==

[[ชาวญี่ปุ่น]]ในปัจจุบันบริโภคอาหารแบบตะวันตกกันอย่างแพร่หลาย อาหารแบบตะวันตกหลายชนิดถูกคิดค้นขึ้นในระหว่างช่วงสิ้นสุดการปิดประเทศ หรือ[[ซะโกะซาโกกุ]] และช่วงต้นของ[[การปฏิรูปสมัยเมจิ]] เมื่อ[[ค.ศ. 1868]] กระแสวัฒนธรรมต่างประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งจาก[[โลกตะวันตก]]ได้หลั่งไหลเข้าสู่ญี่ปุ่น และมีอิทธิพลต่อวัฒนธรรมการบริโภคของชาวญี่ปุ่นในขณะนั้นด้วย ภัตตาคารในหัวเมืองต่างๆต่าง ๆ เริ่มเสิร์ฟอาหารตะวันตก โดยเรียกอาหารนั้นว่า [[โยโชะกุโชกุ]] (洋食 ''yōshoku'') ซึ่งย่อมาจากคำว่าอาหารตะวันตก (西洋食 ''seiyōshoku'') และเรียกภัตตาคารที่ขายอาหารตะวันตกว่า ยูโชะกุยะโชกูยะ (洋食屋 ''yōshokuya'') หรือภัตตาคารอาหารตะวันตก

โยโชะโชกุจากเมื่อครั้งแรกเริ่มจนถึงปัจจุบันได้รับการประยุกต์ให้เข้ากับชาวญี่ปุ่นจนถือว่ากลายเป็นส่วนหนึ่งของอาหารญี่ปุ่นไปโดยปริยาย ชาวญี่ปุ่นบริโภคโยโชะโชกุอย่างมากในชีวิตประจำวัน ทั้งที่ขายในภัตตาคารและทำรับประทานกันเองในครอบครัว โยโชะโชกุหลายชนิดนิยมรับประทานกับข้าวและซุปมิโสะโซะ และรับประทานด้วย[[ตะเกียบ]] อย่างไรก็ตาม ชาวญี่ปุ่นยังคงแยกอาหารประเภทนี้ว่าเป็นอาหารแบบตะวันตก หรือโยโชะกุโชกุ และเรียกอาหารแบบญี่ปุ่นดั้งเดิมว่า วะโชะกุวาโชกุ (和食 ''washoku'')

โยโชะกุที่เป็นที่นิยมในปัจจุบัน เช่น [[แกงกะหรี่ญี่ปุ่น]] (カレー ''karē'') [[ทงคัตสึทงกัตสึ]] (豚カツ ''tonkatsu'') [[ซาลิสเบอรีสเต็ก|แฮมเบอร์เกอร์]] (ハンバーグ ''hanbāgu'') [[โคร็อกเกะ-รกเกะ]] (コロッケ ''korokke'') [[โอะมุไรซึโอมูไรซุ]] (オムライス ''omu-raisu'') หรือข้าวผัดห่อไข่ และ[[นะนาโปริตันตัง]] (ナポリタン ''naporitan'') หรือ[[สปาเกตตี]]ผัด[[ซอสมะเขือเทศ]] เป็นต้น

{{คอมมอนส์-หมวดหมู่|Cuisine of Japan|อาหารญี่ปุ่น}}