ผลต่างระหว่างรุ่นของ "เครื่องวัดแดด"

เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
BotKung (คุย | ส่วนร่วม)
เก็บกวาดบทความด้วยบอต
Applezapotis (คุย | ส่วนร่วม)
ไม่มีความย่อการแก้ไข
บรรทัด 1:
{{ลิงก์ไปภาษาอื่น}}
[[ไฟล์:Sekstant.jpg|thumb|ภาพการถือและใช้เครื่องวัดแดด]]
'''เครื่องวัดแดด''' หรือ '''เซ็กแตนท์''' ([[ภาษาอังกฤษ]]:sextant{{Lang-en|Sextant}}) คือ เครื่องมือที่ใช้สำหรับการวัดมุมสัมพันธ์ระหว่างวัตถุสองสิ่งที่สามารถมองเห็นได้ด้วยสายตาใน[[การเดินเรือดาราศาสตร์]] วัตถุประสงค์หลักคือการใช้วัดมุมระหว่างวัตถุบนท้องฟ้า ([[ดวงอาทิตย์]] [[ดวงจันทร์]] หรือ ดวง[[ดาว]]ต่างๆต่าง ๆ) กับ[[เส้นขอบฟ้า]] แล้วนำค่าความสูงที่ได้มาคำนวณหา[[ละติจูด]] เพื่อบอกตำแหน่งของเรือในเวลาที่ทำการสังเกต มีการใช้ครั้งแรกในช่วงปี ค.ศ. 1730 โดยนักคณิตศาสตร์ชาวอังกฤษ จอห์น แฮดลีย์ (ค.ศ. 1682 - 1744)<ref>
Institute and Museum of the History of Science, Florence, Italy: Picture of Hadley's octant [http://brunelleschi.imss.fi.it/museum/esim.asp?c=413024]</ref> และ นักประดิษฐ์ชาวอเมริกัน Thomasโทมัส Godfreyกอดฟรีย์ (ค.ศ. 1704 - 1749)<ref name="franklin">{{cite book|last = Franklin|first = Benjamin|authorlink = Benjamin Franklin|title = The Autobiography of Benjamin Franklin|publisher = [[Dover]]|location = Mineola|date = 1996|isbn = 978-0-486-29073-7 }}</ref> และนอกจากนี้ได้มีการค้นพบในภายหลังในจากงานเขียนที่ไม่ได้ตีพิมพ์ของ นักฟิสิกส์ นักคณิตศาสตร์ นักดาราศาสตร์ นักปรัชญา นักเล่นแร่แปรธาตุ และนักเทววิทยาชาวอังกฤษ [[เซอร์ไอแซก นิวตัน]] Isaac Newton (ค.ศ. 1643 - 1727)
 
== ลักษณะ ==
มีการใช้ครั้งแรกในช่วงปีค.ศ. 1730 โดยนักคณิตศาสตร์ชาวอังกฤษ [[:en:john Hadley]] (ค.ศ.1682-1744)<ref>
Institute and Museum of the History of Science, Florence, Italy: Picture of Hadley's octant [http://brunelleschi.imss.fi.it/museum/esim.asp?c=413024]</ref> และ นักประดิษฐ์ชาวอเมริกัน Thomas Godfrey (ค.ศ.1704-1749)<ref name="franklin">{{cite book|last = Franklin|first = Benjamin|authorlink = Benjamin Franklin|title = The Autobiography of Benjamin Franklin|publisher = [[Dover]]|location = Mineola|date = 1996|isbn = 978-0-486-29073-7 }}</ref> และได้มีการค้นพบในภายหลังในงานเขียนที่ไม่ได้ตีพิมพ์ของ นักฟิสิกส์ นักคณิตศาสตร์ นักดาราศาสตร์ นักปรัชญา นักเล่นแร่แปรธาตุ และนักเทววิทยาชาวอังกฤษ [[เซอร์ไอแซก นิวตัน]] Isaac Newton (ค.ศ.1643-1727)
 
==ลักษณะ==
[[ไฟล์:Marine sextant.svg|thumb|Marine Sextant|300px|right]]
เครื่องวัดแดด มีส่วนประกอบที่เป็นส่วนโค้งที่เรียกว่า Arc''อาร์ค'' ซึ่ง มีขนาดประมาณ 1/6 หนึ่งในหกของวงกลม (60 องศา) ด้วยเหตุนี้จึงมีชื่อเรียกในภาษา[[อังกฤษ]] ''เซ็กแตนท์'' (sextant; มีที่มาจาก[[ภาษาละติน]] sextāns มีความหมายว่า หนึ่งส่วนหก) ส่วนประกอบที่สำคัญของเครื่องวัดแดดมีดังนี้
*ลำกล้อง (Telescope) กล้องมองภาพที่ใช้ในการมองวัตถุและเส้นขอบฟ้า
*ฉาก (Horizontal Glass) กระจกที่ใช้ในการมองดูเส้นขอบฟ้าผ่านทางกระจกใส ไม่เคลื่อนที่
*กระจกดัชนี (Index Glass) คือกระจกที่ติดอยู่บน Arm Indexแขนดัชนี มีหน้าที่สะท้อนภาพวัตถุให้ไปปรากฏภาพบน Horizontal Glassฉาก
*แขนดัชนี (Index Arm) แขนดัชนีที่ใช้ในการปรับเลื่อนเพื่อให้ภาพของวัตถุปรากฏบน Horizontal Glassฉาก
*เกลียวไมโครมิเตอร์ (Micrometer Drum) มีลักษณะเป็นเกลียววงกลมใช้ในการหมุนเพื่อปรับค่ามุมสัมพันธ์ที่ได้ให้มีความแม่นยำเพิ่มมากขึ้น
*อาร์ค (Arc) ส่วนโค้งความยาวประมาณ 60 องศา มีเลขแสงค่าความสูง (มุม) ของวัตถุที่สังเกต
 
== ประโยชน์ในการใช้งาน ==
Telescope กล้องมองภาพที่ใช้ในการมองวัตถุและเส้นขอบฟ้า
เครื่องวัดแดดสามารถใช้วัดมุมสัมพันธ์ระหว่างวัตถุบนท้องฟ้ากับเส้นขอบฟ้า ในการใช้งานเวลากลางวันตัวเครื่องวัดแดดมีตัวกรองแสงเพื่อช่วยในการมองเห็นและความปลอดภัยในการวัดมุมระหว่างดวงอาทิตย์และเส้นขอบฟ้า ในช่วง[[สนธยา]]ทั้งก่อนที่ดวงอาทิตย์จะขึ้นและหลังจากดวงอาทิตย์ลับขอบฟ้าไปแล้ว สามารถใช้ในการวัดดาวได้โดยตรง เนื่องจากเป็นการวัดมุมแบบสัมพันธ์ ถึงแม้จะอยู่ในสถานที่ที่ไม่มีความเสถียร ยกตัวอย่างเช่น เมื่อผู้สังเกตอยู่บนเรือที่ไม่อยู่นิ่งในทะเล เครื่องวัดแดดก็ยังสามารถใช้วัดมุมวัตถุได้อย่างแม่นยำ โดยที่ภาพของวัตถุและเส้นขอบฟ้าจะถูกทำให้เคลื่อนตัวบนขอบเขตการมองเห็นของผู้สังเกต อย่างไรก็ดีตาม ความแม่นยำของค่าของมุมสัมพันธ์ขึ้นอยู่กับความถูกต้องในการอ่านค่าของผู้สังเกตเมื่อภาพวัตถุที่สังเกตสัมผัสเส้นขอบฟ้าและเครื่องวัดแดดได้รับการแก้ไขค่าความผิดพลาดแล้ว เครื่องวัดแดดไม่จำเป็นต้องอาศัย[[ไฟฟ้า]]ในการทำงาน แตกต่างจากเครื่องมือสมัยใหม่ที่ช่วยในการเดินเรือ เช่น [[จีพีเอส]] ด้วยด้วยเหตุนี้เครื่องวัดแดดจึงเป็นอุปกรณ์สำรองที่ช่วยในการเดินเรือได้เป็นอย่างดี
Horizontal Glass กระจกที่ใช้ในการมองดูเส้นขอบฟ้าผ่านทางกระจกใส ไม่เคลื่อนที่
 
Index Glass กระจกที่ติดอยู่บน Arm Index มีหน้าที่สะท้อนภาพวัตถุให้ไปปรากฏภาพบน Horizontal Glass
 
Index Arm แขนดัชนีที่ใช้ในการปรับเลื่อนเพื่อให้ภาพของวัตถุปรากฏบน Horizontal Glass
 
Micrometer Drum มีลักษณะเป็นเกลียววงกลมใช้ในการหมุนเพื่อปรับค่ามุมสัมพันธ์ที่ได้ให้มีความแม่นยำเพิ่มมากขึ้น
 
Arc ส่วนโค้งความยาวประมาณ 60 องศา มีเลขแสงค่าความสูง(มุม)ของวัตถุที่สังเกต
 
==ประโยชน์ในการใช้งาน==
เครื่องวัดแดดสามารถใช้วัดมุมสัมพันธ์ระหว่างวัตถุบนท้องฟ้ากับเส้นขอบฟ้า ในการใช้งานเวลากลางวันตัวเครื่องวัดแดดมีตัวกรองแสงเพื่อช่วยในการมองเห็นและความปลอดภัยในการวัดมุมระหว่างดวงอาทิตย์และเส้นขอบฟ้า ในช่วง[[สนธยา]]ทั้งก่อนที่ดวงอาทิตย์จะขึ้นและหลังจากดวงอาทิตย์ลับขอบฟ้าไปแล้ว สามารถใช้ในการวัดดาวได้โดยตรง
 
เนื่องจากเป็นการวัดมุมแบบสัมพันธ์ ถึงแม้จะอยู่ในสถานที่ที่ไม่มีความเสถียร ยกตัวอย่างเช่น เมื่อผู้สังเกตอยู่บนเรือที่ไม่อยู่นิ่งในทะเล เครื่องวัดแดดก็ยังสามารถใช้วัดมุมวัตถุได้อย่างแม่นยำ โดยที่ภาพของวัตถุและเส้นขอบฟ้าจะถูกทำให้เคลื่อนตัวบนขอบเขตการมองเห็นของผู้สังเกต อย่างไรก็ดี ความแม่นยำของค่าของมุมสัมพันธ์ขึ้นอยู่กับความถูกต้องในการอ่านค่าของผู้สังเกตเมื่อภาพวัตถุที่สังเกตสัมผัสเส้นขอบฟ้าและเครื่องวัดแดดได้รับการแก้ไขค่าความผิดพลาดแล้ว
 
เครื่องวัดแดดไม่จำเป็นต้องอาศัย[[ไฟฟ้า]]ในการทำงาน แตกต่างจากเครื่องมือสมัยใหม่ที่ช่วยในการเดินเรือ เช่น [[จีพีเอส]] ด้วยด้วยเหตุนี้เครื่องวัดแดดจึงเป็นอุปกรณ์สำรองที่ช่วยในการเดินเรือได้เป็นอย่างดี
 
==หลักการทำงาน==
[[ไฟล์:Using sextant swing.gif|thumb|ภาพแสดงหลักการทำงานของเครื่องวัดแดด|300px|right]]
หลักการทำงานพื้นฐานของเครื่องวัดแดดคือ[[การสะท้อน (ฟิสิกส์)|การสะท้อน]]แสงซึ่งในที่นี้คือภาพของวัตถุ ให้ไปปรากฏบนฉาก (Horizontal Glass) เพื่อใช้ในการเปรียบเทียบหาค่ามุมสัมพันธ์ โดยเมื่อใช้สายตามองภาพผ่านกล้องโทรทัศน์ ภาพของเส้นขอบฟ้าจะมองเห็นผ่านฉาก การปรับเลื่อนแขนดัชนี (ซึ่งมีกระจกดัชนีที่ทำหน้าที่สะท้อนภาพวัตถุให้ไปปรากฏบนฉาก) จะแสดงค่าความสูงหรือค่ามุมสัมพันธ์ระหว่างวัตถุและเส้นขอบฟ้า<ref>{{cite journal|last=Seddon|first=J. Carl|title=Line of Position from a Horizontal Angle|journal=Journal of Navigation|date=June 1968|volume=21|issue=03|pages=367–369|doi=10.1017/S0373463300024838|url=http://journals.cambridge.org/article_S0373463300024838|issn=1469-7785}}</ref>
 
โดยเมื่อใช้สายตามองภาพผ่าน Telescope ภาพของเส้นขอบฟ้าจะมองเห็นผ่าน Horizontal Glass การปรับเลื่อน Index Arm (ซึ่งมี Index Mirror ที่ทำหน้าที่สะท้อนภาพวัตถุให้ไปปรากฏบน Horizontal Mirror) จะแสดงค่าความสูงหรือค่ามุมสัมพันธ์ระหว่างวัตถุและเส้นขอบฟ้า<ref>{{cite journal|last=Seddon|first=J. Carl|title=Line of Position from a Horizontal Angle|journal=Journal of Navigation|date=June 1968|volume=21|issue=03|pages=367–369|doi=10.1017/S0373463300024838|url=http://journals.cambridge.org/article_S0373463300024838|issn=1469-7785}}</ref>
 
== อ้างอิง ==