ผลต่างระหว่างรุ่นของ "เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต"

เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
Pongsak ksm (คุย | ส่วนร่วม)
ไม่มีความย่อการแก้ไข
บรรทัด 7:
| พิราลัย = [[5 ตุลาคม]] [[พ.ศ. 2465]]
| พระอิสริยยศ = [[เจ้าผู้ครองนครลำปาง]]
| พระบิดา = [[เจ้าหลวงนรนันทไชยชวลิต]]
| พระมารดา= เจ้าฟองแก้วราชเทวี
| พระราชเทวีพระชายา = เจ้าเมืองชื่นราชเทวี
| พระราชสวามี =
| พระโอรส/ธิดา = 13
| พระราชวงศ์ = [[ราชวงศ์ทิพย์จักราธิวงศ์จักร]]
| ทรงราชย์ = [[3 มกราคม]] [[พ.ศ. 2440]] - [[5 ตุลาคม]] [[พ.ศ. 2465]]
| พิธีบรมราชาภิเษก = มหาอำมาตย์โท พลตรี เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต สามันตวิชิตประเทศราช บริสัตยนารถทิพจักราธิวงศ์ ดำรงโยนวิไศย อภัยรัษฎารักษ์ อุดมศักดิ์สัตยาธิวางค์ ลำปางมหานัคราธิปไตย เจ้าผู้ครองนครลำปาง
| ระยะเวลาครองราชย์ = 25 ปี
| รัชกาลก่อนหน้า = [[เจ้าหลวงนรนันทไชยชวลิต]]
| รัชกาลถัดมา = [[เจ้าน้อยแก้วเมืองพรวน ณ ลำปาง|เจ้าราชบุตร (เจ้าน้อยแก้วเมืองพรวน ณ ลำปาง)]]
| วัดประจำพระองค์ = [[วัดบุญวาทย์วิหาร]]
}}
'''มหาอำมาตย์โท พลตรี เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต''' ({{lang-nod|[[ไฟล์:LN-King Bunyawat.png|120px]]}}) ([[6 พฤศจิกายน]] [[พ.ศ. 2400]] - [[5 ตุลาคม]] [[พ.ศ. 2465]]) <ref> http://janphar.lpru.ac.th/culture/5/web9.htm </ref>''' เจ้าผู้ครองนครลำปาง องค์ที่ 13''' แห่ง "[[ราชวงศ์ทิพย์จักราธิวงศ์|ราชวงศ์ทิพย์จักราธิวงศ์ (เจ้าเจ็ดตน)จักร]]" (ครองราชย์ [[พ.ศ. 2440]] - [[พ.ศ. 2465]]) ตลอดรัชสมัย เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต ทรงดำรงพระองค์ไว้ซึ่งความมั่นคงสุจริตและความจงรักภักดีต่อ [[ราชวงศ์จักรี|พระบรมราชวงศ์จักรี]] พระองค์ได้ทรงพัฒนานครลำปางและเมืองบริวารในด้านต่างๆต่าง ๆ ให้ทันกับการพัฒนาในส่วนกลาง ได้ทรงประทานที่ดินและทุนทรัพย์ส่วนพระองค์ เพื่อจัดสร้างถาวรวัตถุในการทำนุบำรุงพระพุทธศาสนา และการก่อสร้างสถานศึกษา ตลอดจนสถานที่ราชการต่างๆ เพื่อความผาสุกแก่ประชาชนลำปางอย่างแท้จริง
 
== พระราชประวัติ ==
'''เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต''' หรือ ''มหาอำมาตย์โท พลตรี เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต ลามันตวิชิตประเทศราช บริสัษยนารถทิพยจักราธิวงษ์ ดำรงโยนวิไศย อภัยรัษฎารักษ์ อุดมศักดิสัตยาธิวรางค์ ลำปางคมหานคราธิปตัย เจ้านครลำปาง''<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2440/041/701.PDF พระราชทานหิรัญบัตรแลสัญญาบัตร], เล่ม ๑๔, ตอน ๔๑, ๑๒ มกราคม พ.ศ. ๒๔๔๐, หน้า๗๐๑</ref> มีพระนามเดิมว่า '''เจ้าบุญทวงศ์ ณ ลำปาง''' ทรงราชสมภพเมื่อวันที่ 6 พฤศจิกายน พ.ศ. 2400 ทรงเป็นเจ้าราชโอรสใน '''[[เจ้าหลวงนรนันทไชยชวลิต]], เจ้าผู้ครองนครลำปาง องค์ที่ 12''' กับ '''แม่เจ้าฟองแก้วราชเทวี''' และทรงต่อมาได้รับบรรดาศักดิ์เป็นราชนัดดา (หลานปู่) ใน '''[[เจ้าหลวงวรญาณรังษี]], เจ้าผู้ครองนครลำปาง องค์ที่ 9''' กับ '''แม่เจ้าราชเทวีอุปราช'''
 
'''เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต''' ทรงมีราชเชษฐา ราชภคินี ราชอนุชา และราชขนิษฐา ร่วมพระราชบิดา 23 พระองค์ มีพระนามตามลำดับ ดังนี้
 
* '''เจ้าหญิงหอม ณ ลำปาง'''
บรรทัด 31:
* '''มหาอำมาตย์โท พลตรี เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต, เจ้าผู้ครองนครลำปาง องค์ที่ 13'''
* '''เจ้าน้อยกิ ณ ลำปาง'''
* '''เจ้าชวลิตวงศ์วรวุฒิ''' (น้อยแก้วเมืองมูล เป็นเจ้าราชภาคินัยแล้วเลื่อนเป็นเจ้าราชบุตรนครลำปาง เลื่อนเป็นเจ้าชวลิต วงศ์วรวุฒิ เมื่อ 27 เมษายน 2455) ตำแหน่งที่ปฤกษาราชการเมืองนครลำปาง''' - พระบิดาใน "เจ้าราชสัมพันธวงศ์ คำผาย สุยะราช, เจ้าราชสัมพันธ์วงศ์นครลำปาง" ซึ่งสมรสกับ "เจ้าหญิงอุษาวดี ศีติสาร" ราชธิดาองค์ใหญ่ใน "เจ้าหลวงอินต๊ะชมภู, พระญาประเทศอุดรทิศ เจ้าเมืองพะเยา องค์ที่ 4" เจ้านายราชวงศ์ "เชียงแสนเก่า"
* '''เจ้าน้อยพึ่ง ณ ลำปาง'''
* '''เจ้าน้อยเมือง ณ ลำปาง'''
บรรทัด 51:
* '''เจ้าหญิงบัวทิพย์ ณ ลำปาง'''
 
'เมื่อวันที่ [[3 มกราคม]] [[พ.ศ. 2440]] เจ้าอุปราช (บุญทวงษ์) ได้รับพระราชทานสัญญาบัตรเป็น ''เจ้าบุญวาทย์วาทยวงษ์มานิต ลามันตวิชิตประเทศราช บริสัษยนารถทิพยจักราธิวงษ์ ดำรงโยนวิไศย อภัยรัษฎารักษ์ อุดมศักดิสัตยาธิวรางค์ ลำปางคมหานคราธิปตัย เจ้านครลำปาง'''<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2440/041/701.PDF ได้รับพระราชทานหิรัญบัตรแลสัญญาบัตรขึ้นครองนครลำปาง], เมื่อเล่ม ๑๔, ตอน ๔๑, ๑๒ มกราคม พ.ศ. ๒๔๔๐, หน้า๗๐๑</ref> และถึงแก่พิราลัยวันที่ [[35 มกราคม]]ตุลาคม [[พ.ศ. 2440]]2465<ref>วรชาติ มีชูบท, ''เจ้านายฝ่ายเหนือ และตำนานรักมะเมียะ'', กรุงเทพฯ : สร้างสรรค์บุ๊คส์, หน้า 119</ref> และถึงแก่พิราลัยใน พ.ศ. 2465 รวมระยะเวลาที่ทรงครองนคร 25 ปี สิริพระชนมายุ 65 พรรษา
 
== ราชโอรส ราชธิดา ==
'''เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต''' ทรงมีราชโอรสและราชธิดา รวม 13 พระองค์ อยู่ในราชตระกูล [[ราชวงศ์ทิพย์จักราธิวงศ์ (เจ้าเจ็ดตน)จักร|ณ ลำปาง]] มีพระนามตามลำดับ ดังนี้
 
* ใน '''[[แม่เจ้าเจ้าเมืองชื่นราชเทวี]]''' - ราชธิดาใน "เจ้าหลวงวรญาณรังษี, เจ้าผู้ครองนครลำปาง องค์ที่ 6" (มีราชธิดา 5)
** '''เจ้าหญิงสำเภาแก้ว ณ ลำปาง''' - สมรสกับ "เจ้าอุปราช ทิพจักร ณ ลำปาง, เจ้าอุปราชนครลำปาง""
** '''เจ้าหญิงศรีนวล (สำเภาคำ) ณ ลำปาง''' - สมรสกับ "[[เจ้าราชบุตร (แก้วเมืองพรวนพวน ณ ลำปาง)]], เจ้าราชบุตรนครลำปาง" ผู้รั้งตำแหน่งเจ้านครลำปางที่ 11
** '''เจ้าหญิงฝนห่าแก้ว ณ ลำปาง''' - สมรสกับ "เจ้าไชยสงคราม น้อยเบี้ย ณ ลำปาง, เจ้าไชยสงครามนครลำปาง" พระมารดาใน "[[เจ้าทิพวรรณ ณ เชียงตุง|แม่เจ้าทิพวรรณ (ณ ลำปาง) ณ เชียงตุง]]" ชายาใน "[[เจ้าฟ้าสิริสุวรรณราช ยสสรพรหมลือ (พรหมลือ ณ เชียงตุง)]], เจ้าฟ้านครเชียงตุง องค์ที่ 10"
** '''เจ้าหญิงดาวบิน ณ ลำปาง''' - สมรสกับ "เจ้าคำลือ ณ ลำปาง"
** '''เจ้าหญิงอ้ม ณ ลำปาง''' - สมรสกับ "พันตรี หลวงไกรเทพสงคราม (แถม จารุจินดา) "
บรรทัด 67:
** '''เจ้าหญิงเนียม ณ ลำปาง'''
* ใน '''หม่อมเมฆ''' (มีราชโอรส 1)
** '''[[เจ้าบุญสารเสวตร์ ณ ลำปาง]]''' - ได้รับพระมหากรุณาธิคุณจาก [[พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว]] ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ รับไว้ในพระบรมราชูปถัมป์
* ใน '''หม่อมเจียกใหญ่''' (มีราชธิดา 2)
** '''เจ้าหญิงบุษมาลี ณ ลำปาง''' - (พิราลัยแต่เยาว์)
บรรทัด 81:
 
'''เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต''' ได้ทรงบำเพ็ญพระกรณียกิจอันทรงคุณูปการต่อนครลำปางและประเทศชาติเป็นอเนกประการ มีรายละเอียดพอสังเขป ดังนี้
 
=== ด้านการทหารและการป้องกันนคร ===
 
เส้น 93 ⟶ 94:
 
=== ด้านการศาสนา ===
เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต ทรงเคยเข้ารับการอุปสมบท ณ สำนักพระปัญญา [[วัดสวนดอก]] [[นคร(จังหวัดลำปาง)]] พระองค์ทรงมีราชศรัทธาอย่างแรงกล้าในทำนุบำรุงพระพุทธศาสนา ได้ทรงพระราชทานพระอุปถัมภ์แก่วัดต่างๆ โดยในนครลำปางและเมืองบริวารอย่างทั่วถึง ทรงสละราชทรัพย์ส่วนพระองค์ในการทำนุบำรุงพระพุทธศาสนาด้วยความศรัทธาเลื่อมใสอย่างแท้จริง อนึ่ง เพื่อให้พระสงฆ์ในจังหวัดลำปาง ได้มีความรู้ความเข้าใจ ในเรื่องพระศาสนาดียิ่งขึ้น พระองค์ยังได้ทรงสนับสนุนส่งพระสงฆ์ให้เข้ารับศึกษาพระปริวัติธรรม ณ วัดมหาธาตุ กรุงเทพมหานคร อีกด้วย
 
=== ด้านการอุตสาหกรรมและการคมนาคม ===
เส้น 108 ⟶ 109:
{{ท.ช.|2444}} (ชื่อเดิม จุลวราภรณ์)<ref>[http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2444/032/618.PDF พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์]</ref>
* [[พ.ศ. 2442]] - [[ไฟล์:Dushdi Mala - Civilian (Thailand).png|80px|border]] [[เหรียญดุษฎีมาลา เข็มราชการแผ่นดิน]] (ร.ด.ม.(ผ))<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2442/044/628.PDF ส่งเหรียญดุษฎีมาลาไปพระราชทาน], เล่ม ๑๖,ตอน ๔๔, ๒๘ มกราคม พ.ศ. ๒๔๔๒, หน้า ๖๒๘ </ref>
* [[พ.ศ. 2455]] - [[ไฟล์:King Rama VI Royal Cypher Medal (Thailand) ribbon.png|80px|border]] [[เหรียญรัตนาภรณ์]] รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 2 (ว.ป.ร.๒)<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2454/D/1955_1.PDF พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์], เล่ม ๒๘, ๓ มกราคม พ.ศ. ๒๔๕๕, หน้า ๑๙๕๕</ref>
 
== ราชตระกูล ==
เส้น 120 ⟶ 122:
| boxstyle_4=background-color: #bfc;
| boxstyle_5=background-color: #9fe;
| 1= '''เจ้าบุญบาทย์วงศ์วงษ์มานิต'''
| 2= [[เจ้าหลวงนรนันทไชยชวลิต]]
| 3= เจ้าฟองแก้วราชเทวี
| 4= [[เจ้าหลวงวรญาณรังษี]]
| 5= เจ้าสุวันไล
| 6=
| 7=
| 8= [[พระเจ้าพระยาคำโสม]]
| 9=
| 10=
เส้น 135 ⟶ 137:
| 14=
| 15=
| 16= [[เจ้าฟ้าชายแก้ว สิงหราชธานี เจ้าฟ้าหลวงชายแก้ว]]
| 17= แม่เจ้าจันทาราชเทวี
| 18=
| 19=
เส้น 167 ⟶ 169:
{{เริ่มกล่อง}}
{{สืบตำแหน่ง
| ก่อนหน้า = [[เจ้าหลวงนรนันท์ไชยชวลิต|พระเจ้านรนันทไชยนรนันทไชยชวลิต]]
| ตำแหน่ง = [[เจ้าผู้ครองนครลำปาง]]
| ราชวงศ์ = ราชวงศ์ทิพย์จักราธิวงศ์จักร
| ปี = [[3 มกราคม]] [[พ.ศ. 2440]] - [[5 ตุลาคม]] [[พ.ศ. 2465]]
| ถัดไป = [[เจ้าน้อยแก้วเมืองพรวน ณ ลำปาง|เจ้าราชบุตร (เจ้าน้อยแก้วเมืองพรวนพวน ณ ลำปาง)]]
}}
{{จบกล่อง}}
เส้น 179 ⟶ 181:
 
{{เรียงลำดับ|บุญวาทย์วงษ์มานิต}}
{{เกิดปี|2400}}{{ตายปี|2465}}
 
{{เกิดปี|2400}}
{{ตายปี|2465}}
[[หมวดหมู่:เจ้าผู้ครองนครลำปาง| 13]]
[[หมวดหมู่:เจ้านายฝ่ายเหนือ]]
[[หมวดหมู่:ราชวงศ์ทิพย์จักร]]
[[หมวดหมู่:สมาชิกเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ท.ช.]]
[[หมวดหมู่:สมาชิกเหรียญรัตนาภรณ์ ว.ป.ร.2]]
[[หมวดหมู่:สมาชิกเหรียญ ร.ด.ม.(ผ)]]
[[หมวดหมู่:ราชองครักษ์พิเศษ]]