ผลต่างระหว่างรุ่นของ "เชอร์ล็อก โฮมส์"

โคนัน ดอยล์ แต่งเรื่อง ''เชอร์ล็อก โฮมส์'' ไว้ทั้งสิ้นเป็นเรื่องยาว 4 เรื่อง และเรื่องสั้น 56 เรื่อง เกือบทุกเรื่องเป็นการบรรยายโดยเพื่อนคู่หูของโฮมส์ คือ '''[[ดรจอห์น เอช. วอตสัน|นายแพทย์จอห์น เอช. วัตสันวอตสัน]]''' หรือ '''หมอวัตสันวอตสัน''' ในจำนวนนี้ มี 2 เรื่องที่โฮมส์เป็นผู้เล่าเรื่องเอง และอีก 2 เรื่องเล่าโดยบุคคลอื่น เรื่องสั้นสองเรื่องแรกตีพิมพ์ใน ''Beeton's Christmas Annual'' ในปี ค.ศ. 1887 และ ''Lippincott's Monthly Magazine'' ในปี ค.ศ. 1890 แต่หลังจากที่ชุดเรื่องสั้นลงพิมพ์เป็นคอลัมน์ประจำใน ''นิตยสารสแตรนด์'' เมื่อปี ค.ศ. 1891 นิยายเรื่องนี้ก็โด่งดังเป็นพลุ เหตุการณ์ในนิยายอยู่ในช่วงปี ค.ศ. 1878 ถึง ค.ศ. 1903 และคดีสุดท้ายเกิดในปี ค.ศ. 1914

''เชอร์ล็อก โฮมส์'' ตอนแรกที่ลงตีพิมพ์ใน ''Beeton's Christmas Annual'' คือ ตอน ''แรงพยาบาท (A Study in Scarlet) '' โดยบทแรกเล่าถึงการพบกันครั้งแรกระหว่างโฮมส์กับวัตสันโฮมส์กับวอตสัน ทั้งสองมาเช่าห้องพักร่วมกันที่บ้านเลขที่ 221 บี ถนนเบเกอร์ ในเดือนกรกฎาคม ค.ศ. 1881 แต่เนื้อเรื่องใน ''แรงพยาบาท'' เกิดขึ้นในปี ค.ศ. 1884<ref name="timeline">[http://www.sherlockpeoria.net/Who_is_Sherlock/SherlockTimeline.html A Basic Timeline of Terra 221B] จาก sherlockpeoria.net</ref>

เวลานั้นโฮมส์เป็นนักสืบอยู่แล้ว ส่วนหมอวัตสันวอตสันเพียงต้องการพักผ่อนหลังจากเกษียนตัวเองจากสงครามอัฟกานิสถาน ในช่วงแรกหมอวัตสันวอตสันรู้สึกว่าโฮมส์ช่างเป็นคนแปลกประหลาด แต่ต่อมาเมื่อคุ้นเคยขึ้น วัตสันวอตสันจึงเข้าใจและมองเห็นความสำคัญของสิ่งที่โฮมส์ทำ นับแต่นั้นหมอวัตสันวอตสันได้ร่วมในการสืบสวนคดีของโฮมส์หลายต่อหลายครั้ง และเขียนเป็นบันทึกเก็บไว้อ่าน เนื้อเรื่อง ''เชอร์ล็อก โฮมส์'' ที่โคนัน ดอยล์ ประพันธ์นั้น สมมุติขึ้นว่าเป็นการเล่าเรื่องจากสมุดบันทึกของหมอวัตสันวอตสัน ซึ่งเขาส่งให้หนังสือพิมพ์ตีพิมพ์บ้างบางตอน เพราะต้องการเผยแพร่กิตติคุณความสามารถของโฮมส์ให้โลกรู้

ในเดือนกันยายน ค.ศ. 1888 ระหว่างการสืบสวนคดี ''จัตวาลักษณ์ (The Sign of Four) '' หมอวัตสันวอตสันได้รู้จักกับ มิสแมรี มอร์สแตนด์ ซึ่งเป็นเจ้าทุกข์ หลังเสร็จสิ้นคดี ทั้งสองได้แต่งงานกัน และหมอวัตสันวอตสันย้ายออกจากห้องเช่า 221 บี ไปชั่วระยะเวลาหนึ่ง ต่อมา เมื่อภรรยาเสียชีวิต หมอวัตสันวอตสันจึงได้ย้ายกลับมาอยู่กับโฮมส์อีกครั้ง<ref name="timeline" />

โฮมส์และหมอวัตสันวอตสันได้ร่วมสืบคดีด้วยกันเป็นเพื่อนคู่หู รวมคดีที่โฮมส์สะสางทั้งสิ้นมากกว่าหนึ่งพันคดี<ref name="resume">[http://www.magicdragon.com/SherlockHolmes/resumes/Holmes.html Sherlock Holmes' Resume]</ref> บางปีโฮมส์มีคดีมากมายจนทำไม่ทัน บางปีก็ว่างจนโฮมส์ต้องหันไปพึ่ง[[โคเคน]] ช่วงปีที่โฮมส์มีงานยุ่งที่สุดคือ ปี ค.ศ. 1894-1901 โฮมส์มีโอกาสได้ถวายการรับใช้[[สมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรียแห่งสหราชอาณาจักร]] เมื่อปี ค.ศ. 1895 เหตุการณ์นี้ปรากฏในตอน ''แผนผังเรือดำน้ำ (The Bruce-Partington Plan)'' ต่อมาในปี ค.ศ. 1902 โฮมส์มีโอกาสได้รับยศอัศวินแต่เขาปฏิเสธ<ref name="resume" />

อย่างไรก็ตาม หมอวัตสันวอตสันก็ยังคงเป็นเพื่อนผู้ซื่อสัตย์และอยู่ร่วมในคดีสุดท้ายของโฮมส์ในปี ค.ศ. 1914 ดังปรากฏในบันทึกตอน ''ลาโรง (His Last Bow) '' หลังจากคดีนี้แล้วก็ไม่มีบันทึกของหมอวัตสันวอตสันปรากฏให้เห็นอีก จึงไม่มีใครรู้เลยว่า ชีวิตของคนทั้งสองหลังจากนี้ได้ดำเนินไปเช่นไร

[[ไฟล์:Paget holmes.png|thumb|200px|เชอร์ล็อก โฮมส์ กับหมอวัตสันวอตสัน ภาพวาดโดยซิดนีย์ แพจิต ในนิตยสารสแตรนด์]]

โฮมส์มีอารมณ์แปลก ๆ บางครั้งก็เศร้าซึม พูดน้อย บางครั้งก็ร่าเริง หมอวัตสันวอตสัน เพื่อนคู่หูของเชอร์ล็อก โฮมส์ ได้บรรยายถึงลักษณะต่าง ๆ ของโฮมส์เอาไว้ในบันทึกคดีคราวต่าง ๆ กัน เช่น ในเวลาที่กำลังครุ่นคิดเรื่องคดี โฮมส์จะไม่ทานข้าวเช้า (จาก ตอน ''ช่างก่อสร้างเจ้าเล่ห์ (the Norwood Builder) '') โฮมส์ชอบทำการทดลองเคมี แล้วทิ้งข้าวของในห้องกระจัดกระจายไม่เป็นระเบียบ (จาก ตอน ''ปริศนาลายแทง (Musgrave Ritual)'') โฮมส์สูบ[[ไปป์]]จัดมาก มักกลั่นแกล้ง[[ตำรวจ]]โดยการให้ข้อมูลปลอมหรือปกปิดหลักฐานบางอย่าง แต่ก็มีความเป็นสุภาพบุรุษและให้เกียรติแก่สตรีอย่างสูง (จากตอน ''นายหน้าขู่กิน (Charles Augustus Milverton)'') แต่นิสัยที่หมอวัตสันวอตสันเห็นว่าเลวร้ายและยอมรับไม่ได้เลย คือ การที่โฮมส์ชอบเสพ[[โคเคน]]กับ[[มอร์ฟีน]] ซึ่งวัตสันวอตสันเห็นว่าเป็นความชั่วประการเดียวของโฮมส์<ref>Dalby JT. (1991). [http://bakerstreetdozen.com/coca.html "Sherlock Holmes' Cocaine Habit"] Irish Journal of Psychological Medicine 8: 73-74</ref>

แม้โฮมส์จะชอบกลั่นแกล้งตำรวจ แต่เขาก็เป็นมิตรที่ดีของ[[สกอตแลนด์ยาร์ด]]โดยเฉพาะ[[สารวัตรเลสเตรด]] และมักยกความดีความชอบในคดีให้แก่ฝ่ายตำรวจอยู่เสมอ ในตอน ''สัญญานาวี'' โฮมส์เคยบอกว่า ในบรรดาคดีที่เขาสะสาง 53 คดี เขายกความสำเร็จให้เพื่อนตำรวจไปเสีย 49 คดี คงมีแต่เพียงหมอวัตสันวอตสันที่บรรยายถึงความสามารถของเขาผ่านทางบันทึกเท่านั้น

ในเรื่องยาว [[แรงพยาบาท]] (A Study in Scarlet) หมอวัตสันวอตสันเคยประเมินทักษะต่าง ๆ ของโฮมส์ไว้ ดังนี้

อย่างไรก็ดี มีบางเหตุการณ์ที่แสดงให้เห็นว่า หมอวัตสันวอตสันประเมินโฮมส์ผิดไปบ้าง เช่น เหตุการณ์ในตอน ''เหตุอื้อฉาวในโบฮีเมีย'' ซึ่งโฮมส์สามารถตระหนักถึงความสำคัญของเคานต์ฟอนแครมได้ทันที หรือในหลาย ๆ คราวที่โฮมส์มักเอ่ยอ้างถึงถ้อยคำในพระคัมภีร์[[ไบเบิล]] [[วิลเลียม เชกสเปียร์|เชกสเปียร์]] หรือ[[เกอเธ่]] แต่กระนั้น โฮมส์กลับเคยบอกกับหมอวัตสันว่าวอตสันว่า เขาไม่สนใจเลยว่า[[โลก]]หรือ[[ดวงอาทิตย์]]จะหมุนรอบใครกันแน่ เพราะมันไม่มีประโยชน์ต่อการคลี่คลายคดีสักนิด

ตามท้องเรื่อง โฮมส์และหมอวัตสันวอตสันรู้จักกันครั้งแรก เนื่องจากต่างต้องการหาผู้ร่วมเช่าห้องพักอยู่ด้วยกันในกรุงลอนดอนเพื่อลดค่าใช้จ่าย ห้องพักที่ทั้งสองเช่าเป็นบ้านของมิสซิสฮัดสัน ตั้งอยู่ที่ บ้านเลขที่ 221 บี ถนนเบเกอร์ โดยพวกเขาเช่าพื้นที่ชั้นสองของบ้าน ส่วนมิสซิสฮัดสันอาศัยอยู่ชั้นล่าง และทำหน้าที่จัดเตรียมอาหารเช้าให้พวกเขาด้วย หมอวัตสันวอตสันเคยย้ายออกจากบ้านเช่านี้ไปเมื่อคราวแต่งงาน ทว่าหลังจากภริยาเสียชีวิต หมอวัตสันวอตสันก็ย้ายกลับมาอยู่กับเชอร์ล็อก โฮมส์อีก

โฮมส์ทำงานเพียงอย่างเดียว คือ เป็นนักสืบเชลยศักดิ์ หมายถึง เป็นนักสืบเอกชนที่ทำงานตามการว่าจ้างเป็นคราว ๆ ไป อย่างไรก็ดี มีหลายครั้งที่โฮมส์ทำคดีเพื่อช่วยเหลือเพื่อนตำรวจที่สก๊อตแลนด์ยาร์ด หรือเพื่อความบันเทิงส่วนตัว ลูกค้าส่วนใหญ่ของโฮมส์เป็นผู้มีสตางค์ โฮมส์จึงได้รับค่าจ้างอย่างงามจนสามารถใช้ชีวิตอย่างสบาย หมอวัตสันวอตสันเคยเล่าไว้ในตอน ''ซ้อนกล'' เมื่อตอนที่เขาย้ายออกไปจากบ้านเช่า และโฮมส์อาศัยอยู่เพียงลำพังว่า เงินค่าเช่าที่โฮมส์จ่ายมิสซิสฮัดสันนั้นมากพอจะซื้อตึกหลังนั้นได้เลยทีเดียว

ในตอน ''แผนผังเรือดำน้ำ'' โฮมส์ได้รับของรางวัลจากการคลี่คลายคดีให้แก่[[สมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรีย]] เป็นเข็มกลัดมรกต คราวหนึ่งเขาได้รับเหรียญทองคำเป็นที่ระลึกจากไอรีน แอดเลอร์ (ตอน ''เหตุอื้อฉาวในโบฮีเมีย'') อีกคราวหนึ่งในตอน ''โรงเรียนสำนักอธิการ (the Priory School) '' โฮมส์ถึงกับถูมือด้วยความกระหยิ่มยิ้มย่องเมื่อเห็นตัวเลขในเช็คที่ท่านดยุคสั่งจ่าย ที่หมอวัตสันวอตสันเองยังตื่นเต้นตกใจ แต่แล้วโฮมส์ก็ตบเช็คใบนั้นแล้วร้องว่า "กันยากจนจริงหนอ"

นอกเหนือไปจากการผจญภัยของโฮมส์ที่หมอวัตสันวอตสันบันทึกเอาไว้ มีรายละเอียดเกี่ยวกับชีวิตของเขาน้อยมาก ถึงกระนั้นก็ยังมีข้อมูลเกี่ยวกับชีวิตวัยเยาว์และครอบครัวของเขาอยู่บ้าง ทำให้เห็นภาพชีวประวัติของโฮมส์บ้างเล็ก ๆ น้อย ๆ

โฮมส์เคยบอกว่าเขาเริ่มพัฒนากระบวนการลำดับเหตุผลของตนขึ้นตั้งแต่ยังเป็นนักศึกษา คดีแรก ๆ ของเขาสมัยที่ยังเป็นมือสมัครเล่นนั้นมาจากพวกเพื่อนนักศึกษาในมหาวิทยาลัย<ref name=musgrave1989>{{cite book|last=Doyle|first=Arthur Conan|title=The Original illustrated 'Strand' Sherlock Holmes|publisher=Wordsworth |location=Ware, England|year=1893|edition=1989|pages=354–355|isbn=978-1-85326-896-0}}</ref> ตามที่โฮมส์เล่า การได้พบกับพ่อของเพื่อนร่วมชั้นคนหนึ่งทำให้เขาตัดสินใจถืออาชีพเป็นนักสืบ<ref>จากเรื่อง "เรือบรรทุกนักโทษ"</ref> และเขาใช้เวลาอีก 6 ปีทำงานเป็นนักสืบที่ปรึกษา จนกระทั่งประสบปัญหาทางการเงิน จึงต้องมาหาคนร่วมแบ่งห้องเช่า และได้พบกับหมอวัตสันวอตสัน อันเป็นจุดเริ่มต้นของนิยายชุดนี้

นับแต่ปี 1881 โฮมส์อาศัยอยู่ที่ห้องเลขที่ 221 บี ถนนเบเกอร์ กรุงลอนดอน อันเป็นที่ซึ่งเขาดำเนินกิจการนักสืบที่ปรึกษา ห้อง 221 บี เป็นอะพาร์ตเมนต์ชั้นบน มีบันได 17 ขั้น ตั้งอยู่ทางซีกบนของถนน ก่อนจะพบกับหมอวัตสันวอตสัน โฮมส์ทำงานเพียงลำพัง และจ้างชาวบ้านหรือเด็กข้างถนนใช้งานเป็นครั้งคราว

===กับ ดร.วัตสันหมอวอตสัน===

โฮมส์ใช้ช่วงชีวิตการงานส่วนใหญ่ของตนอยู่กับ ดร.วัตสันหมอวอตสัน ซึ่งเป็นเพื่อนสนิทและผู้จดบันทึกชีวประวัติของเขา ดร.วัตสันหมอวอตสันพักอยู่กับโฮมส์ก่อนจะแต่งงานในปี ค.ศ. 1887 และหลังจากที่ภรรยาของเขาเสียชีวิตก็กลับมาอยู่กับโฮมส์อีก เจ้าของห้องพักที่พวกเขาเช่าอยู่คือมิสซิสฮัดสัน

วัตสันมีวอตสันมี 2 บทบาทในชีวิตของโฮมส์ อย่างแรกคือเป็นผู้ช่วยโฮมส์ในการสางคดี ทำหน้าที่คอยดูต้นทาง เป็นนกต่อ เป็นผู้ช่วยและส่งข่าว อย่างที่สอง เขาเป็นผู้บันทึกชีวประวัติของโฮมส์ เรื่องราวของโฮมส์เขียนขึ้นจากมุมมองของวัตสันวอตสันในรูปบทสรุปของคดีน่าสนใจต่าง ๆ ที่โฮมส์เคยสะสางมา โฮมส์มักบ่นว่างานเขียนของวัตสันวอตสันนั้นเร้าอารมณ์มากเกินไป และมักบอกให้วัตสันวอตสันบันทึกแต่ข้อเท็จจริงกับรายงานทางวิทยาศาสตร์เพียงอย่างเดียว

ถึงกระนั้น โฮมส์ถือว่ามิตรภาพกับวัตสันวอตสันมีความสำคัญสูงยิ่ง มีบรรยายในนิยายหลายเรื่องถึงความชื่นชมที่โฮมส์มีต่อวัตสันวอตสัน ซึ่งมักถูกปิดบังเอาไว้ภายใต้ความเย็นชาของเขา เช่นในเรื่อง ''พินัยกรรมประหลาด'' วัตสันวอตสันได้รับบาดเจ็บจากการเผชิญหน้ากับโจร แม้กระสุนปืนนั้นจะเพียงแค่ถากไปก็ตาม

โดยรวมแล้วโฮมส์ประกอบอาชีพนักสืบอยู่ 23 ปี โดยมี ดร.วัตสันหมอวอตสันร่วมอยู่ในชีวิตการงานของเขา 17 ปี<ref>จากเรื่อง "หญิงคลุมหน้า"</ref>

ในนิยายเรื่อง ''นายหน้าขู่กิน'' โฮมส์ได้หมั้นหมายกับหญิงคนหนึ่ง แต่ก็เพื่อหาข้อมูลในการทำคดีเท่านั้น แม้โฮมส์จะแสดงความสนใจในสตรีลูกความหลายคน (เช่น ไวโอเลต ฮันเตอร์ ในเรื่อง ''คฤหาสน์อุบาทว์'' ไวโอเลต สมิธ ในเรื่อง ''นักจักรยานผู้เดียวดาย'' และเฮเลน สโตนเนอร์ ในเรื่อง ''ห่วงแต้ม'') วัตสันวอตสันก็บอกว่าเขา "เลิกสนใจในตัวลูกความทันทีที่หล่อนไม่ได้เป็นศูนย์กลางของปัญหาที่เขาต้องขบคิดอีกต่อไป" โฮมส์เห็นว่าความสาว ความสวย และความกระชุ่มกระชวย (ของคดีที่พวกหล่อนนำมา) ทำให้เขาสดชื่นรื่นเริง โดยไม่เกี่ยวข้องกับเรื่องเชิงพิศวาสแต่อย่างใด ในนิยายชุดนี้ โฮมส์เป็นคนมีเสน่ห์ วัตสันวอตสันเล่าว่าโฮมส์นั้น "เป็นโรคเกลียดผู้หญิง" แต่ "สามารถประจบประแจงเข้ากันกับพวกหล่อนได้เป็นอย่างดี" ส่วนโฮมส์บอกว่า ตนมิได้ชื่นชมสตรีอย่างหมดใจ เขาพบว่า "แรงผลักดันของสตรีนั้นไม่อาจหยั่งรู้ได้ การกระทำเล็ก ๆ น้อย ๆ ของพวกหล่อนอาจตีความได้มากมาย ... ความประพฤติอันผิดธรรมดาที่สุดอาจเป็นเพราะปิ่นปักผมอันเดียวเท่านั้น"

ในเรื่อง ''ลาโรง'' โฮมส์เกษียณตนเองไปอยู่ในฟาร์มเล็ก ๆ ที่ซัสเซกซ์ดาวน์ ไม่มีบันทึกแน่ชัดว่าย้ายไปเมื่อใด แต่ประมาณว่าน่าจะเกิดขึ้นก่อนปี ค.ศ. 1904 เพราะมีการเล่าย้อนความหลังในเรื่อง ''รอยเปื้อนที่สอง'' ซึ่งตีพิมพ์ในปีนั้น ที่ฟาร์มนี้เขาเลือกงานอดิเรกในการเลี้ยงผึ้งมาเป็นงานประจำ และได้เขียนหนังสือ "คู่มือว่าด้วยวัฒนธรรมของผึ้ง และผลสังเกตการณ์บางส่วนในการแยกอยู่กับนางพญา" เนื้อเรื่องเล่าถึงโฮมส์กับวัตสันโฮมส์กับวอตสันที่หยุดชีวิตเกษียณชั่วคราวเพื่อช่วยเหลืองานทางทหารในระหว่างสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง นอกจากนี้มีนิยายอีกเรื่องหนึ่งที่เกิดขึ้นระหว่างช่วงเกษียณ คือ ''ขนคอสิงห์'' ซึ่งโฮมส์เป็นคนเล่าเรื่องเอง ไม่มีรายละเอียดว่าโฮมส์เสียชีวิตเมื่อใด

แม้เชอร์ล็อก โฮมส์ จะไม่ใช่ตัวละครนักสืบคนแรก (เขาได้รับอิทธิพลจาก ออตัวละครโอกุสต์ ดูแปงดูว์แป็ง ของ[[เอ็ดการ์ อัลลัน โพ]] และ มงซิเออร์ เมอซีเยอเลอค็อคก็อก ของเอมีล Émile Gaboriauกาบอรีโย ซึ่งทั้งสองตัวละครแสดงความเย่อหยิ่งอย่างเปิดเผย) แต่{{cn-span|ชื่อของเขากลับกลายเป็นความหมายถึงการเป็นนักสืบ เรื่องราวของเขายังรวมเอาตัวละครนักสืบอื่น ๆ อีกมากมาย เช่นผู้ช่วยที่แสนภักดีแต่ฉลาดน้อยไปนิด อันเป็นบทบาทที่หมอวัตสันวอตสันกลายเป็นต้นแบบ}} นิยายนักสืบกลายเป็นที่นิยม นักเขียนหลายคนเขียนนิยายนักสืบหลังจากหมดยุคของโฮมส์ไปแล้ว เช่น [[อกาธา คริสตี้]]และ[[โดโรธี เซเยอร์]] กับตัวละคร [[แอร์กูล ปัวโร]]และ[[ลอร์ดปีเตอร์ วิมซีย์]] {{cn-span|กระบวนการนิติวิทยาศาสตร์ถูกลดความสำคัญลงกว่าจิตวิทยาของอาชญากรรม}} ทั้ง ๆ ที่มีตำรวจเริ่มใช้การสืบสวนแบบนิติวิทยาศาสตร์เพิ่มขึ้นอย่างมากในช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20

อนุสาวรีย์เชอร์ล็อก โฮมส์ ตั้งอยู่ที่ด้านหน้าสถานี[[รถไฟใต้ดิน]]ถนนเบเกอร์ นอกจากนี้ ยังมีอนุสาวรีย์เชอร์ล็อก โฮมส์ และวัตสันวอตสัน ที่สถานทูตอังกฤษในกรุง[[มอสโก]] เป็นผลจากความโด่งดังของโฮมส์ที่นำไปจัดทำเป็นรายการโทรทัศน์ใน[[ประเทศรัสเซีย]]<ref name="Holmes in Russia">[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/6607249.stm Moscow honours legendary Holmes] จาก bbc.co.uk</ref>

* ตัวละครหลักในละครทีวีเรื่อง [[เฮาส์ เอ็ม.ดี.]] คือ เกรกอรี เฮาส์ ก็ได้รับอิทธิพลจากเชอร์ล็อก โฮมส์ ทั้งในการชอบใช้ยา (เฮาส์ติดยาแก้ปวด ส่วนโฮมส์สูบไปป์และเคยใช้โคเคน) ความมุ่งมั่นอย่างแรงกล้าเพื่อแก้ปัญหาที่คนอื่นแก้ไม่ได้ เฮ้าส์ใช้เทคนิคเดียวกันกับโฮมส์ในการตรวจวิเคราะห์ปัญหาของผู้ป่วยของเขา เพื่อนสนิทของเฮาส์ คือ นายแพทย์เจมส์ วิลสัน ซึ่งสามารถสังเกตได้จากชื่อที่คล้ายกัน คือ เฮาส์-โฮมส์ กับ เจมส์ วิลสัน-จอห์น วัตสันวอตสัน นอกจากนี้ ยังมีตัวละครที่ชื่อ มอริอาตี (ชื่อเดียวกับอริของโฮมส์) ปรากฏตัวในตอนสุดท้ายของฤดูกาลที่สอง และเกือบจะสังหารเฮาส์ได้สำเร็จ<ref>[http://www.housemd-guide.com/holmesian.php Connections Between House and Holmes] จากเว็บไซต์ละครเรื่อง ''House M.D.''</ref> นอกจากนั้นที่อยู่ของเฮาส์คือเลขที่ 221 บี เช่นเดียวกับโฮมส์

* [[พระบาทสมเด็จพระมงกุฏมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว]] ผู้ทรงศึกษาในประเทศอังกฤษ ทรงได้รับแรงบันดาลพระราชหฤทัยจากเรื่องชุดเชอร์ล็อก โฮมส์ในการพระราชนิพนธ์นิยายนักสืบชุด [[นิทานทองอิน]] บรรยายพฤติการณ์ของ "นายทองอิน รัตนะเนตร์" ซึ่งมีอาชีพเป็นนักสืบ มีสหายคู่ใจผู้ร่วมผจญภัยและเป็นผู้เล่าเรื่องแต่ละตอน (ทำนองเดียวกับ นพ. วัตสันหมอวอตสันในเรื่องเดิม) ชื่อ นายวัด มีอาชีพเป็นหมอความหรือทนาย พฤติการณ์หลายเรื่องของนายทองอินได้รับอิทธิพลมาจากเรื่องของเซอร์อาร์เธอร์ โคนัน ดอยล์ แต่บางเรื่องก็ได้รับอิทธิพลมาจากเรื่องนักสืบของผู้อื่น เช่น [[เอดการ์ อัลลัน โป]] และมีบางเรื่องที่พระราชนิพนธ์ขึ้นเอง<ref>รื่นฤทัย สัจจพันธุ์, ''คดีรหัส - พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว'', สำนักพิมพ์ศยาม [http://www.naiin.com/product/detail/60892/%E0%B8%84%E0%B8%94%E0%B8%B5%E0%B8%A3%E0%B8%AB%E0%B8%B1%E0%B8%AA-%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%9A%E0%B8%B2%E0%B8%97%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B9%87%E0%B8%88%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A1%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%B8%E0%B8%8E%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A5%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B9%80%E0%B8%88%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%AD%E0%B8%A2%E0%B8%B9]</ref><ref>http://www.reurnthai.com/index.php?topic=793.0</ref>

ในระหว่างช่วงปี ค.ศ. 1939 - 1946 เบซิล รัธโบน แสดงเป็น เชอร์ล็อก โฮมส์ โดยมีไนเจล บรูซ เป็นหมอวัตสันวอตสัน แสดงร่วมกันในภาพยนตร์ 15 เรื่อง นับเป็นภาพยนตร์ชุดเชอร์ล็อก โฮมส์ ที่มีชื่อเสียงมากที่สุด นอกจากนี้ นักแสดงคนอื่น ๆ ที่เคยแสดงเป็นโฮมส์ ได้แก่ มอริส คอสเตลโล, บัสเตอร์ คีตัน, [[คริสโตเฟอร์ ลี]], ปีเตอร์ กุชชิ่ง, จอร์จ ซี สก๊อต, ไมเคิล เคน, [[คริสโตเฟอร์ พลัมเมอร์]], แมท ฟรีเวอร์, จอห์น เนวิล, [[โรเจอร์ มัวร์]], ปีเตอร์ คุก, และ เลโอนาร์ด นิโมย<ref name="h_bbc">[http://www.bbc.co.uk/dna/h2g2/A2913734 ''Sherlock Holmes Part II - the Legacy''] จาก bbc.co.uk</ref>

ในปี ค.ศ. 2009 ฮอลลีวุดได้นำเรื่องเชอร์ล็อก โฮมส์ กลับมาสร้างใหม่ ใช้ชื่อตรง ๆ ว่า ''Sherlock Holmes'' หรือชื่อภาษาไทยว่า ''[[เชอร์ล็อก โฮมส์ ดับแผนพิฆาตโลก]]'' โดยมี[[โรเบิร์ต ดาวนีย์ จูเนียร์]] รับบทเป็นเชอร์ล็อก โฮมส์, [[จู๊ด ลอว์]] รับบทเป็นหมอวัตสันวอตสัน และ[[ราเชล แม็กอดัมส์]] รับบทเป็นไอรีน แอดเลอร์ สามารถทำรายได้ในสหรัฐอเมริกากว่าสองร้อยล้านดอลลาร์สหรัฐ และรายได้ทั่วโลกกว่าห้าร้อยล้านดอลลาร์สหรัฐ

[[สถานีวิทยุบีบีซี]] ออกอากาศละครชุดเชอร์ล็อก โฮมส์ ในปี ค.ศ. 1974 โดยมี แบร์รี่ ฟอสเทิร์ล รับบทเป็นโฮมส์ และเดวิด บัค เป็นหมอวัตสันวอตสัน ต่อมา ในปี ค.ศ. 1989 มีการออกอากาศอีกครั้งแบบเต็มชุด เริ่มตั้งแต่ตอน ''แรงพยาบาท'' และปิดชุดด้วยตอน ''หมาผลาญตระกูล'' คลิฟ เมอริสัน รับบทเป็นโฮมส์ และไมเคิล วิลเลียมส์ เป็นหมอวัตสันวอตสัน<ref name="h_bbc" />

''เชอร์ล็อก โฮมส์'' เป็นตัวละครจากนิยายคนแรกที่มีการนำมาดัดแปลงเป็นรายการโทรทัศน์ โดยตอน ''พินัยกรรมประหลาด (The Three Garridebs) '' ออกอากาศครั้งแรกในวันที่ 27 พฤศจิกายน ค.ศ. 1937 จากเวที Radio City Music Hall ในกรุง[[นิวยอร์ก]]โดยสมาพันธ์เครือข่ายวิทยุอเมริกัน (American Radio Relay League) ภาพการแสดงสดจะนำมาประกอบกับบทบรรยายข้างใต้ก่อนออกอากาศ หลุยส์ เฮคเตอร์ แสดงเป็นนักสืบโฮมส์ และวิลเลียม พอดมอร์ แสดงเป็นหมอวัตสันวอตสันเพื่อนคู่หู<ref>[http://www.museum.tv/archives/etv/S/htmlS/sherlockholm/sherlockholm.htm SHERLOCK HOLMES Mystery (Various National Productions)]</ref>

ปี ค.ศ. 1968 [[สถานีโทรทัศน์บีบีซี]] ดัดแปลงเรื่องราวของนักสืบผู้ยิ่งใหญ่นี้ออกอากาศทางช่อง บีบีซี 1 โดยมี ปีเตอร์ กุชชิ่ง รับบทเป็นโฮมส์ และไนเจล สตอค เป็นหมอวัตสันวอตสัน แต่ละครโทรทัศน์ชุดที่โด่งดังที่สุด คือ ชุดที่ ทอม เบเกอร์ รับบทเป็นโฮมส์ ในตอน ''หมาผลาญตระกูล'' ในปี ค.ศ. 1982<ref name="h_bbc" />

เรื่องยาวของโคนัน ดอยล์ ตอน ''หมาผลาญตระกูล'' เป็นตอนที่มีการนำไปดัดแปลงเป็นละครโทรทัศน์มากที่สุดถึง 18 ครั้ง ครั้งล่าสุดออกอากาศทางช่อง บีบีซี 1 เมื่อช่วงคริสต์มาส ปี 2003 นำแสดงโดยริชาร์ด ร็อกซเบิร์ก เป็นโฮมส์ และเอียน ฮาร์ท เป็นหมอวัตสันวอตสัน<ref name="h_bbc" />

หลังจากที่ โคนัน ดอยล์ เสียชีวิตไปแล้ว มีนักประพันธ์ที่สร้างนวนิยายเกี่ยวกับ เชอร์ล็อก โฮมส์ สืบเนื่องต่อมาอีก ส่วนหนึ่งมีการเขียนร่วมกับทายาทของโคนัน ดอยล์ และบางส่วนเขียนขึ้นเองเป็นเอกเทศ แม้ในยุคเดียวกันกับโคนัน ดอยล์ เอง ก็มีนักประพันธ์เลื่องชื่อท่านอื่น ๆ ที่นำ ''เชอร์ล็อก โฮมส์'' ไปปรากฏในผลงานเขียนของตน เช่น [[มาร์ค ทเวน]] ได้ประพันธ์เรื่อง ''A Double Barrelled Detective Story'' เมื่อปี ค.ศ. 1902 เป็นนิยายเชิงขบขันล้อเลียน เขานำบุคลิกของโฮมส์ไปตีความในแง่มุมที่ขบขัน (ทำให้แฟน ๆ ของโฮมส์ไม่ชอบใจนักและบางคนบอกว่าเขาเลวไปเลย) <ref>เวสลี่ย์ บริตตอน. [http://www.twainweb.net/reviews/es-rev1.html รวมบทวิจารณ์ อารมณ์ขันของมาร์ค ทเวน กับ "The Double-Barreled Detective Story"] เรียบเรียงจากเว็บไซต์ [http://www.twainweb.net/ marktwain forum]</ref> นักเขียนนิยายสืบสวนและสยองขวัญชื่อดังอย่าง [[สตีเฟน คิง]] ก็เคยเขียนเรื่อง ''The Doctor's Case'' ในปี ค.ศ. 1987 โดยในเรื่องนี้ หมอวัตสันวอตสัน สามารถคลี่คลายคดีได้ก่อนโฮมส์<ref>[http://www.horrorking.com/findstory.html รวมผลงานของสตีเฟน คิง]</ref> แต่ก็ทำให้ผู้คนไม่รู้สึกดีเท่าไรนัก

งานเขียนชุดหนึ่งที่จัดว่ามีชื่อเสียงไม่แพ้ชุดของโคนัน ดอยล์ เนื่องจากสามารถรักษาบุคลิกภาพและแนวทางดำเนินเรื่องได้คล้ายคลึงกับต้นฉบับ คืองานเขียนชุดเชอร์ล็อก โฮมส์ ของ[[นิโคลัส มีเยอร์]] ได้แก่เรื่อง ''[[The Seven-Per-Cent Solution]]'', ''The Canary Trainer'' และ ''The West End Horror'' มีเยอร์เปิดตัว ''The Seven-Per-Cent Solution'' ในปี 1974 โดยแต่งเนื้อเรื่องว่าทายาทของหมอวัตสันวอตสันได้รับมอบเอกสารส่วนหนึ่งมาเป็นมรดก ในเอกสารเหล่านั้นมี "บันทึกที่หายไป" ว่าด้วยคดีของเชอร์ล็อก โฮมส์ที่ยังไม่เคยเปิดเผยที่ไหนมาก่อน

นอกจากนี้ยังมีนักเขียนคนอื่น ๆ ที่เขียนเรื่องเกี่ยวกับการผจญภัยของโฮมส์โดยตรง หรือที่นำเรื่องราวของโฮมส์ไปเป็นส่วนประกอบ อีกเป็นจำนวนมาก<ref>[http://www.nationmaster.com/encyclopedia/List-of-authors-of-new-Sherlock-Holmes-stories รายชื่อนักประพันธ์ที่เขียนเรื่องเกี่ยวกับ ''เชอร์ล็อก โฮมส์'' ขึ้นใหม่]</ref> บางเรื่องยังประพันธ์ให้โฮมส์กับวัตสันโฮมส์กับวอตสัน ได้มาพบกับโคนัน ดอยล์ เองด้วย<ref>[http://www.nationmaster.com/encyclopedia/List-of-authors-of-new-Sherlock-Holmes-stories Siyaram Saran: ''The Boer War Mystery'']</ref>