ผลต่างระหว่างรุ่นของ "พระเจ้าอะเนาะเพะลูน"

| ภาพ =

| พระบรมนามาภิไธย =

| วันพระราชสมภพ =

| วันสวรรคต = [[พ.ศ. 2171|พ.ศ. ๒๑๗๑]]

| พระราชมารดา =

| พระมเหสี =

| พระราชสวามี =

| ทรงราชย์ = [[พ.ศ. 2148|พ.ศ. ๒๑๔๘]] - [[พ.ศ. 2171|พ.ศ. ๒๑๗๑]]

| พิธีบรมราชาภิเษก =

| ระยะเวลาครองราชย์ = ๒๓23 ปี

| รัชกาลถัดมา = [[พระเจ้าทาลุน]]

พระเจ้าอโนเพตลุนเป็นพระโอรสองค์ใหญ่ของ'''[[เจ้านยองยาน]]''' หรือ'''เจ้านะยองราม'''ราชบุตรองค์หนึ่งของพระเจ้าบุเรงนอง พระองค์มีศักดิ์เป็นราชนัดดาของพระเจ้าบุเรงนอง

เมื่อพระบิดาประชวรและสิ้นพระชนม์ระหว่างเดินทางกลับจากการยึดแสนหวีมาจาก[[กรุงศรีอยุธยา]]ใน [[พ.ศ. 2148|พ.ศ. ๒๑๔๘]] พระองค์จึงขึ้นครองราชย์เป็นกษัตริย์เมืองอังวะต่อจากพระบิดา

ในขณะนั้นอาณาจักรหงสาวดีที่เคยยิ่งใหญ่ได้แตกสลายไปหมดแล้ว โดยแบ่งออกเป็น ๓3 ส่วนในสมัยที่[[พระเจ้านันทบุเรง|พระเจ้าหงสาวดีนันทบุเรง]]สิ้นพระชนม์ คือ

พระเจ้าอโนเพตลุนเมื่อรวบรวม[[ไทยใหญ่]]ได้แล้ว ก็ตีเมืองแปรได้ในปี [[พ.ศ. 2150|พ.ศ. ๒๑๕๓2153]] แลวให้'''พระเจ้าทาลุน''' พระอนุชาปกครองเมืองแปรแทน

พระเจ้าตองอูประชวรถึงแก่พิราลัย '''พระมหาอุปราชานัดจินหน่อง (พระสังกทัต) ''' ขึ้นเป็นพระเจ้าตองอูแทนพระบิดาเกรงจะต้านทานอังวะไม่ได้จึงส่งทูตมายอมอ่อนน้อมต่อ[[กรุงศรีอยุธยา]]ใน [[พ.ศ. 2152|พ.ศ. ๒๑๕๒]] รัชสมัยของ[[สมเด็จพระเอกาทศรถ]] แต่เมื่อพระเจ้าอโนเพตลุนยกทัพมาตีเมืองตองอู สมเด็จพระเอกาทศรถไม่ได้ทรงยกทัพไปช่วยแต่รับสั่งให้'''พระยาทะละ'''ที่ปกครองหัวเมืองมอญทางใต้กับ '''ฟิลิป เดอ ปริโต''' ชาวโปรตุเกส เจ้าเมืองสิเรียมซึ่งเป็นเมืองขึ้นของกรุงศรีอยุธยาสมันนั้นเกณฑ์ไพร่พลมอญไปช่วย แต่ทัพมอญนั้นยกไปช้าทำให้พระเจ้าตองอูนัดจินหน่องยอมอ่อนน้อมต่อพระเจ้าอโนเพตลุนใน [[พ.ศ. 2153|พ.ศ. ๒๑๕๓]]

พระเจ้าอโนเพตลุนยรับสั่งให้พระเจ้าตองอูตั้งทัพสกัดทัพมอญ แต่ก็ต้านไม่อยู่จนพระยาทะละกับเดอปริโตไปถึงตองอูจึงเผาเมืองตองอูทิ้ง และให้กวาดต้อนทรัพย์สมบัติผู้คนรวมถึงพระจ้าตองอูลงไปยังสิเรียม พระเจ้าตองอูเข้ารีตนับถือ[[ศาสนาคริสต์]]

ต่อมาพระยาทะละกับเดอปริโตแตกคอกันเพราะเดอปริโตทำลายและย่ำยี[[พระพุทธศาสนา]]ด้วยการรื้อสถูปเจดีย์เพื่อหาสมบัติซึ่งเป็นสิ่งที่ชาว[[พม่า]][[มอญ]]รับไม่ได้ ชาวเมืองสิเรียมก็พากันเกลียดชัง พระเจ้าอโนเพตลุนได้โอกาสจึงเสด็จตีเมืองสิเรียมใน [[พ.ศ. 2155|พ.ศ. ๒๑๕๕]] ครั้งนี้อยุธยาไม่ช่วยเดอปริโตจึงเอา[[หงสาวดี|เมืองหงสาวดี]]ไปยกให้รัฐบาล[[โปรตุเกส]]แล้วขอทัพเรือมาช่วยแต่มาไม่ทัน พระเจ้าอโนเพตลุนทรงตีเมืองสิเรียมแตกเมื่อ ขึ้น ๗7 ค่ำ เดือน ๕5 [[พ.ศ. 2156|พ.ศ. ๒๑๕๖]] ทรงจับเดอปริโตไปตรึง[[ไม้กางเขน|กางเขน]] และกวาดต้อนชาวโปรตุเกสกับพวกลูกครึ่งราว ๔๐๐400 ไปเป็นทาสที่อังวะ ทัพเรือโปรตุเกสมาถึงหลังสิเรียมถูกตีแตกเลยถูกทัพอังวะยึดไว้

ส่วนพระเจ้าตองอูนัดจินหน่อง พระเจ้าอโนเพตลุนเห็นว่าเป็นเชื้อสาย[[ราชวงศ์ตองอู]]เหมือนกัน จึงสั่งให้กลับมานับถือ[[ศาสนาพุทธ]] และสวามิภักดิ์ต่อพระองค์ พระเจ้าตองอูไม่ยอมจึงถูกประหารฐานกบฏ

[[พ.ศ. 2156|พ.ศ. ๒๑๕๖]] พระเจ้าอโนเพตลุนทรงปราบปรามโปรตุเกสจนสิ้นศัตรูในเมืองพม่า ทรงยึดครองและย้ายเมืองหลวงจากอังวะกลับมา[[หงสาวดี]]อีกครั้งเหมือนในสมัย[[พระเจ้าบุเรงนอง]] แต่หงสาวดีนั้นร้างมาตั้งแต่สมัย[[พระเจ้านันทบุเรง]]เสด็จหนี[[สมเด็จพระนเรศวรมหาราช]]ไปประทับที่ตองอู [[พระราชวังกัมโพชธานี|พระราชวัง]]ก็ถูกเผาจนเหลือแต่เพียงซากโดยพวกยะไข่ พระเจ้าอโนเพตลุนก็ทรงสร้างได้แต่ก็ทรงสร้างได้แต่พลับพลาที่ประทับ ภายหลังก็ไม่สามารถบูรณะพระราชวังให้เหมือนสมัยก่อนได้

ทางกรุงศรีอยุธยาให้เจ้าเมืองทวายยกไปตีเมืองเรจับตะคะแมงได้ พระเจ้าอโนเพตลุนทรงขัดเคืองจึงยกทัพ ๔๐40,๐๐๐000 คนเสด็จไปตีทวายด้วยพระองค์เองในเดือนยี่ [[พ.ศ. 2156|พ.ศ. ๒๑๕๖]] ทรงตีเมืองทวายแตก

พระเจ้าอโนเพตลุนทรงเคลื่อนทัพออกจากเมาะตะมะเมื่อเดือน ๑๑11 [[พ.ศ. 2157|พ.ศ. ๒๑๕๗]] ไปตี[[ล้านนา]]เพราะล้านนาอยู่ในความวุ่นวาย เมื่อทรงยกทัพไปถึง[[ลำพูน]] '''พระเจ้าเชียงใหม่สะโดะกะยอ'''ทรงทิ้งเมืองเชียงใหม่กวาดต้อนผู้คนมาอยู่[[ลำปาง]] จนเสบียงร่อยหรอแต่ก็ทรงอยู่จนพระเจ้าเชียงใหม่สิ้นพระชนม์ขุนนางล้านนาจึงยอมแพ้ พระเจ้าอโนเพตลุนทรงตั้งพระยาน่านเป็นพระเจ้าเชียงใหม่แล้วทรงยกทัพกลับไปหงสาวดี

แต่กองทัพอยุธยายกไปถึงภายหลัง ล้านนาก็กลับไปเข้าข้างไทยและไล่ขุนนางพม่าไปหมด ต่อมาใน [[พ.ศ. 2161|พ.ศ. ๒๑๖๑]] อยุธยากับพม่าทำสัญญาเลิกทำสงครามต่อกันโดยอยุธยายกเมืองเมาะตะมะให้พม่า ส่วนพม่าก็ยกเชียงใหม่ให้อยุธยา

พระเจ้าอโนเพตลุนทรงมีพระอนุชา ๒2 พระองค์คือ

พระเจ้าอโนเพตลุนทรงประทับอยู่ที่[[หงสาวดี]]จนถึง [[พ.ศ. 2169|พ.ศ. ๒๑๖๙]] โหรทูลว่าพระเคราะห์ร้าย ขอให้แปรพระราชฐานไปอยู่ที่อื่น พระองค์จึงข้ามแม่น้ำไปตั้งพลับพลาอยู่นอกเมืองหงสาวดีแล้วทรงประทับอยู่ป็นเวลา ๒2 ปี

ใน [[พ.ศ. 2171|พ.ศ. ๒๑๗๑]] พระเจ้าอโนเพตลุนทรงทราบว่า'''มังเรทิป''' พระโอรสลักลอบเป็นชู้กับนางสนม พระองค์ถูกมังเรทิปลอบปลงพระชนม์ ทรงอยู่ในราชสมบัติได้ ๒๓23 ปี

มังเรทิปเองก็ถูกประหารโดยพระอนุชาของพระเจ้าอโนเพตลุนเอง ซึ่งขึ้นครองราชย์ต่อ คือ [[พระเจ้าทาลุน]]

* ไทยรบพม่า เล่ม ๑1 สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ สำนักงานพิมพ์อักษรเจริญทัศน์ จัดพิมพ์จำหน่าย พ.ศ. ๒๕๔๖2546