ผลต่างระหว่างรุ่นของ "เจ้าเพชรราช รัตนวงศา"
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
ไม่มีความย่อการแก้ไข |
ไม่มีความย่อการแก้ไข |
||
บรรทัด 1:
{{ตรวจลิขสิทธิ์}}
{{ขาดอ้างอิง}}
[[ไฟล์:Phetxalat.jpg|thumb|เจ้าเพชรราช (ฉลองพระองค์สีขาว สวมแว่นตา) ภาพจากนิตยสารศิลปวัฒนธรรม ปีที่ 26 ฉบับที่ 10 ประจำเดือน[[สิงหาคม]] [[พ.ศ. 2548]] เจ้าเพชรราช เสด็จไปเยี่ยมเยือนฐานที่มั่นของแนวลาวรักชาติ แขวงหัวพัน และเยี่ยมเจ้าสุภานุวงศ์ (ทางขวาของเจ้าเพชรราช)]]
'''เจ้าเพชรราช รัตนวงศา''' ([[19 มกราคม]] [[พ.ศ. 2433]] - [[14 ตุลาคม]] [[พ.ศ. 2502]]) วีรบุรุษของ[[ชาวลาว]] ผู้ทรงจัดตั้ง[[รัฐบาลลาวอิสระ]]เพื่อปลดแอกจากการปกครองของ[[ฝรั่งเศส]] และรวมแผ่นดิน[[ลาว]]ทั้งหมดให้เป็นอันหนึ่งอันเดียวในช่วงหลัง[[สงครามโลกครั้งที่ 2]] ทรงเป็น[[พระมหาอุปราช]]พระองค์เดียวในประวัติศาสตร์ของราชอาณาจักรลาวล้านช้างหลวงพระบาง และทรงดำรงตำแหน่ง[[นายกรัฐมนตรี]]ของลาวในช่วง [[พ.ศ. 2485]] - [[พ.ศ. 2488|2488]] ทรงได้รับการนับถือจากชาวลาวเป็นอย่างมากตราบจนถึงทุกวันนี้
== ประวัติ ==
เจ้าเพชรราช ประสูติ ณ ตำหนักวังหน้า นครหลวงพระบาง เมื่อวันอาทิตย์ เดือนยี่ แรม 9 ค่ำ ปีฉลู จุลศักราช 1251 เวลา 11.55 น. ตรงกับวันที่ 19 มกราคม 2432 (ค.ศ.1889) เป็นโอรสองค์ที่ 3 ของเจ้ามหาอุปราชบุญคง ซึ่งสืบตระกูลมาจากเจ้ามหาอุปราชอุ่นแก้วซึ่งเป็นต้นตระกูลเดิม เมื่ออายุได้ 7 ปีกว่าจึงเริ่มเรียนหนังสือลาวและหนังสือสยามและภาษาฝรั่งเศส พร้อมๆกับการติดสอยตามพระบิดาไปตรวจงานหัวเมืองเสมอ ปี พ.ศ. 2442 ทรงผนวชเป็นสามเณรที่วัดธาตุหลวงเรียนภาษาบาลี ปี พ.ศ. 2447 ได้เสด็จไปเรียนต่อที่ฝรั่งเศส ที่โรงเรียนโกโลนิยาล (Colonial) ซึ่งเป็นร.ร.ที่ฝรั่งเศสตั้งขึ้นเพื่ออบรมผู้ที่จะไปเป็นข้าราชการปกครองในประเทศหัวเมืองขึ้น ต่อมาเข้าโรงเรียนมัธยมมงเตเยอ แผนกวิทยาศาสตร์และภาษาอังกฤษ เพื่อฝึกภาษาอังกฤษ ในระหว่างปิดเทอมได้ข้ามไปพักในอังกฤษ อาศัยอยู่กับมิสเตอร์เลนน อาจารย์สอนดาราศาสตร์จึงทำให้เกิดสนใจในดาราศาสตร์และโหราศาสตร์ตั้งแต่นั้นมา ต่อมาได้แต่งหลักคำนวณปฏิทินลาวไว้ด้วย พระองค์ศึกษาต่อในโรงเรียนมัธยมเซนต์หลุยส์ถึงปี 2453 เสด็จกลับมาผนวชเป็นพระภิกษุที่วัดหนองสระแก้วตามประเพณี เมื่อลาผนวชแล้ว เข้ารับราชการเป็นผู้ร่างหนังสืออยู่กองคลัง หลวงพระบาง
พระองค์อภิเษกสมรสกับเจ้าหญิงคำแว่น พระพี่นางเธอของเจ้าศรีสว่างวงศ์ ซึ่งตกพุ่มหม้ายและมีอายุมากกว่าหลายปี ทั้งนี้ว่ากันว่าเป็นการประสานรอยร้าวระหว่างราชวงศ์หลวงพระบางและราชวงศ์เวียงจันทร์ (ตระกูลวังหน้ากับตระกูลวังหลัง) มีพระโอรสและพระธิดา 3 องค์ คือ เจ้าหญิงคำผิว (เสียชีวิต) เจ้าหญิงคำจันทร์ (สามีเป็นชาวฝรั่งเศส) และเจ้าชายสุริยะราช
ขณะรับตำแหน่งผู้ตรวจราชการหัวเมืองลาวที่นครเวียงจันทร์ ได้อนุชายา ชื่อนางศรี (ชาวเวียงจันทร์) บุตรธิดา 2 คน ได้แก่ เจ้าหญิงอรุณา (เจ้านา) เพชรราช และเจ้าชายอุ่นแก้ว (เจ้าแก้ว) เพชรราช <ref>มหาสิลา วีระวงศ์</ref> (ภายหลังเมื่อสิ้นเจ้าเพชรราชแล้ว ทั้งสองท่านนี้ได้ตามหม่อมอภิณพร รัตนวงศามาอยู่ในเมืองไทย เจ้านาเรียนพยาบาล และเจ้าแก้วรับราชการทหาร)<ref>(ข้อมูลจากนายอติศัย แพ่งสภา)</ref>
พ.ศ. 2489 เมื่อต้องทรงลี้ภัยทางการเมืองเข้ามาอยูในประเทศไทย พร้อมรัฐบาลลาวอิสระและประชาชนเมืองลาวผู้รักอิสรภาพหลายพันคนเป็นเวลานานถึง 11 ปี ขณะพำนักลี้ภัยในประเทศไทย มีคุณอภิณพร ยงใจยุทธเป็นแม่บ้าน ต่อมาได้สมรสกับคุณอภิณพรเปลี่ยนเป็นหม่อมอภิณพร รัตนวงศา (นามสกุล “รัตนวงศา” ทรงตั้งขึ้นเองเมื่ออยู่ในเมืองไทย สืบเนื่องจากพระมหาอุปราชอุ่นแก้วพระบิดา) หม่อมอภิณพรฯ เป็นกำลังสำคัญของการปฎิบัติการกู้ชาติ ผู้ทำหน้าที่แม่บ้านปกครองดูแลผู้คนจำนวนมาก เป็นเจ้าหน้าที่ประสานงานกับรัฐบาลไทย บริหารการจัดการเงินจัดหาค่าใช้จ่าย เป็นเลขานุการส่วนพระองค์ ปฏิบัติหน้าที่ผู้แทนพระองค์เจ้าเพชรราช เจรจาการเมืองและ
เรื่องส่วนพระองค์ ทั้งในและนอกราชอาณาจักรไทย ไปพนมเปญ ไปย่างกุ้ง เพื่อทำความเข้าใจร่วมระหว่างลาวเขมรญวนและพม่าที่ต่างมุ่งล้างอิทธิพลชาวผิวขาวด้วยกัน
พ.ศ. 2490 รัฐบาลฝรั่งเศสยินยอมให้ประเทศลาวเป็นเอกราชในเครือสหพันธ์ฝรั่งเศส เจ้าเพชรราชทรงไม่เห็นด้วยเพราะเห็นว่าเอกราชนั้นไม่สมบูรณ์ จึงทรงวางมือทางการเมืองไม่เข้ากับฝ่ายใด เพราะเจ้าสุวรรณภูมา พระอนุชาองค์ที่ 1 เข้ากับฝรั่งเศส, เจ้าสุภานุวงศ์ อนุชา องค์ที่ 2 เข้ากับเวียตนามเหนือ, รัฐบาลไทยโดยจอมพล ป. พิบูลสงคราม เป็นนายกรัฐมนตรี รับรองรัฐบาลลาวตามนโยบายการเมืองที่จำเป็น
ขณะที่ประทับในเมืองไทยนับแต่วางมือจากการเมือง และหายจากโรคกระเพาะอาหารที่ต้องรับการผ่าตัด จึงหันหน้าเข้าป่าล่าเนื้อกับบรรดาเจ้านายไทยและข้าราชการไทยผู้ที่ชอบกีฬาล่าเนื้อเหมือนกัน <ref>สหายนักนิยมไพร : พล.ต.พระศัลยเวทย์วิศิษฐ์,พ.อ.พระยาสุรพันธเสนีย์,พันเอกพระอินทร์สรศัลย์ , นายสรศัลย์ แพ่งสภา, นายอติศัย แพ่งสภา ฯ</ref> จนเป็นที่รักชอบกัน
พ.ศ. 2499 เสด็จเจ้าสุวรรณภูมา ได้ทูลเชิญเจ้าเพชรราชกลับเพื่อแก้ปัญหายุ่งยากในประเทศ และได้เสด็จกลับในวันที่ 22 มีนาคม 2500 โดยทางรถไฟจากกรุงเทพถึงหนองคาย มีประชาชนลาวไปต้อนรับอย่างล้นหลาม เมื่อเสด็จกลับสู่ราชอาณาจักรลาวอีกครั้ง เป็นความปลี้มปิติและความหวังใหม่ที่ชาติลาวจะได้สงบร่มเย็น เจริญรุ่งเรืองไร้การครอบครองของชาติอื่น ท่านกลายเป็นเทพเจ้าของคนลาว แต่ก็เป็นชนวนให้เกิดความไม่พอใจ รวมทั้งอุปสรรคขวากหนามต่างๆ ที่ทำให้พระองค์ตระหนักถึงความล้มเหลว ในการรวมตัวกันสร้างชาติใหม่ และทรงทราบถึงอันตรายบางประการ
ประมาณเดือนกรกฎาคม 2502 ทรงมีลายพระหัตถ์ถึงพระสหายนักนิยมไพรในกรุงเทพฯ <ref>ตามอ้างอิงสมาชิกสมาคมนักนิยมไพร</ref> บรรยายถึงความผิดหลังและล้มเหลว รับสั่งว่าถึงคราวที่ต้องเสด็จนิราศจากแผ่นดินเกิด เข้ามาพึ่งพระบรมโพธิสมภารในเมืองไทยอีกครั้ง ประมาณว่าจะเสด็จในเดือนธันวาคม 2502 แต่แล้วเหตุการณ์ที่ไม่มีผู้ใดคาดฝัน อุบัติขึ้นเช้าวันที่ 16 ตุลาคม 2502 พระสหายในกรุงเทพฯ ได้รับแจ้งจากเจ้าคำปาน
เอกอัครราชทูตลาว ณ กรุงเทพ ว่า เจ้าพชรราชสิ้นพระชนม์แล้วเมื่อ 15 ตุลาคม 2502 ณ วังเชียงแก้ว สาเหตุเส้นโลหิตในพระสมองแตก
== อ้างอิง ==
* หนังสือเจ้าเพชรราช เรียบเรียงโดยมหสิลา วีระวงส์
* บทความเรื่อง "เจ้าเพชรราช มหาอุปราชแห่งเวียงจันทร์ " เรียบเรียงโดยนายสรศัลย์ แพ่งสภา และนายอติศัย แพ่งสภา และโดยความร่วมมือของสมาชิกนิยมไพรไทยจากประสบการณ์จริง รวมทั้งนายอติศัยฯ ที่ได้ช่วยเหลืองานด้านการเกษตรขององค์การ USOM ในประเทศลาว พักอาศัยอยู่ที่วังเวียงจันทร์ จนวันสุดท้าย 15 ตุลาคม 2502
{{รายการอ้างอิง}}
==แหล่งข้อมูลอื่น==
* [http://www.matichon.co.th/art/art.php?srctag=0601010848&srcday=2005/08/01&search=no ชีวิตผู่ข้า (อัตชีวประวัติของข้าพเจ้า)] โดย [[มหาสิลา วีระวงส์]]
* [http://www.pangmalakul.com/p2-ww2-0.shtml สถานการณ์ในอินโดจีน หลังสงครามมหาเอเชียบูรพา] จากหนังสือ 60 ปีในความทรงจำ [[พลเอก]][[แป้ง มาลากุล ณ อยุธยา]]
{{เริ่มกล่อง}}
{{สืบตำแหน่ง
|สี1 = #E9E9E9
|สี2 =
|สี3 = #E9E9E9
|รูปภาพ =Coat_of_arms_of_Laos.svg
|ตำแหน่ง = [[รายนามนายกรัฐมนตรีลาว|นายกรัฐมนตรีลาว]]
|จำนวนตำแหน่ง =
|ก่อนหน้า = —
|จำนวนก่อนหน้า =
|ถัดไป = [[พระยาคำม้าว วิไล]]
|จำนวนถัดไป =
|ช่วงเวลา = [[พ.ศ. 2483]] – [[10 ตุลาคม]] [[พ.ศ. 2488]]
}}
{{จบกล่อง}}
{{นายกรัฐมนตรีลาว}}
{{ประสูติปี|2433}}
{{สิ้นพระชนม์ปี|2502}}
[[หมวดหมู่:นายกรัฐมนตรีลาว]]
[[หมวดหมู่:พระบรมวงศานุวงศ์ลาว]]
[[en:Phetsarath Rattanavongsa]]
[[fr:Phetsarath Rattanavongsa]]
[[is:Phetsarath]]
[[tr:Phetsarath Rattanavongsa]]
[[war:Phetsarath]]
[[zh:佩差拉亲王]]
| |||