ปลาผีเสื้อถ้ำ
สถานะการอนุรักษ์
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร: Animalia
ไฟลัม: Chordata
ชั้น: Actinopterygii
อันดับ: Cypriniformes
วงศ์: Balitoridae
สกุล: Cryptotora
Kottelat, 1998
สปีชีส์: C.  thamicola
ชื่อทวินาม
Cryptotora thamicola
(Kottelat, 1988)
ชื่อพ้อง
  • Homaloptera thamicola Kottelat, 1988

ปลาผีเสื้อถ้ำ (อังกฤษ: waterfall climbing cave fish; ชื่อวิทยาศาสตร์: Cryptotora thamicola) เป็นปลาในวงศ์ปลาค้อ (Balitoridae) โทรโกลไบต์ถิ่นเดียวในประเทศไทย มีความยาวมาตรฐานได้ 2.8 เซนติเมตรปลานี้เป็นที่รู้จักว่าครีบของมันสามารถเกาะภูมิประเทศและสามารถปีนได้ ปลานี้เป็นสมาชิกชนิดเดียวเท่าที่ทราบของสกุลของมัน ชนิดนี้มีการบันทึกจากจุดใต้ดินแปดจุดในคาสต์ปางมะผ้า (Pang Mapha karst formation) ในจังหวัดแม่ฮ่องสอน ประเทศไทย ชนิดนี้มีขอบเขตการพบเกือบ 200 ตารางกิโลเมตร แต่มีพื้นที่การครอบครอง 6 ตารางกิโลเมตร ยังไม่ทราบความเชื่อมโยงของระบบคาสต์นี้ บางถ้ำเชื่อมต่อกันอย่างแน่นอน ชนิดนี้พบในแปดถ้ำ มีบันทึกจากถ้ำซู่ซ่า (ซึ่งมีการรวบรวมครั้งแรกในเดือนพฤษภาคม ค.ศ. 1985) และแม่ลานา นอกจากนี้ ยังอาจพบในถ้ำอยู่ใต้น้ำอื่นในพื้นที่อีก ทว่า ชนิดนี้อาจมีภัยคุกคามจากมลภาวะเกษตรกรรมซึ่งอาจกระทบต่อทั้งระบบคาสต์

ปลาชนิดนี้ไม่มีสารสีและไม่มีตามองเห็น เช่นเดียวกับปลาถ้ำอื่น ชนิดนี้อยู่ร่วมกับปลาค้อถ้ำอีกชนิดหนึ่ง คือ Schistura oedipus ชนิดนี้ปรับตัวกับน้ำไหลใต้ดินที่เร็วในเขตลึกกว่าของถ้ำ (กว่า 500 เมตรจากทางเข้า) มันอาศัยจุลินทรีย์และสารอินทรีย์ของถ้ำ และไวมากต่อการรบกวน คุณภาพน้ำและการเปลี่ยนแปลงทางอุทกศาสตร์

ในปี ค.ศ. 2016 มีรายงานว่าปลาผีเสื้อถ้ำเดินด้วยท่าเดินลำดับข้าง คู่ทแยงคล้ายสัตว์สี่ขา แสดงว่ากระดูกโอบเชิงกรานแข็งแร็งติดอยู่กับแนวกระดูกสันหลัง

อ้างอิง แก้

  1. Kottelat, M. (1996). Cryptotora thamicola. In: IUCN 1996. IUCN Red List of Threatened Species. Downloaded on November 6, 2009.