ท้าวเวปจิตติ

ตามความเชื่อในศาสนาพุทธและศาสนาฮินดู ท้าวเวปจิตติ (บาลี: Vepacitti) หรือ ท้าววิประจิตติ (สันสกฤต: विप्रचित्ति) เป็นราชาของพวกอสูร จึงมีสมัญญาว่า อสุรราช

ศาสนาพุทธ

ท้าวเวปจิตติ มีนามเดิมว่า ท้าวสมพร เป็นจอมอสูรที่เคยเป็นเทพอยู่ในตำแหน่งพระอินทร์ (ราชาทวยเทพ) แต่ถูกโยนลงมาจากบังลังค์สวรรค์เนื่องจากดื่มสุราเมรัยมากทั้งที่มักจะแสดงเป็นเทพเทวดาสอนมนุษย์เสมอว่าเหล้ามันไม่ดีและเป็นสิ่งที่ผิด จนอยู่มาวันหนึ่งตอนที่ท้าวเวปจิตติเมาเหล้าจนไร้สติก็ถูกโยนลงมาจากสวรรค์พร้อมกับสมัครพรรคพวกที่ดื่มจนไร้สติเช่นกัน พอท้าวเวปจิตติกับพรรคพวกถูกโยนลงมาจากบังลังค์สวรรค์แล้วเริ่มมีสติก็คิดได้จึงตั้งมั่นกันว่าจะเลิกดื่มเหล้าโดยแต่งตั้งตนกับพรรคพวกว่าเป็นชาวอะสุรา (อะ=ไม่, สุรา=เหล้า) แล้วรวบรวมพลังทั้งท้าวเวปจิตติกับพรรคพวกสร้างเมืองใหม่นะที่แห่งนั้นเลยแม้จะไม่หรูเท่าสวรรค์แต่ก็เป็นเมืองหรูอันดับต้น ๆ เมื่อเทียบกับเมืองมนุษย์ แต่ท้าวเวปจิตติกับพรรคพวกเลิกเหล้าสุราไปนานหลายปีก็จริงแต่สุดท้ายก็พากันมาดื่มเหล้าสุรากันใหม่อยู่ จนกระทั้งปัจจุบันกลายจากชาวอะสุรากลายเป็นชาวอสูรอย่างเต็มตัวที่ไม่ใช่ชาวสวรรค์อีกต่อไป คราวหนึ่งเกิดสงครามระหว่างเทพกับอสูร เมื่ออสูรพ่ายแพ้แล้ว มักไปทำลายอาศรมพวกฤๅษีเพราะโกรธแค้นด้วยเหตุที่ว่าฤๅษีมักถวายคำปรึกษาแก่ท้าวสักกะจอมเทพ ที่เป็นเช่นอยู่ก็เนื่องจากตอนที่พวกฤๅษีพากันไปเข้าเฝ้าท้าวสมพรเพื่อขอประทานความปลอดภัย แต่ท้าวสมพรปฏิเสธ พวกฤๅษีจึงพากันสาปแช่ง ท้าวสมพร ด้วยเหตุที่พวกฤๅษีต่างพากันคิดว่าเพียงแค่ต้องการความปลอดภัยเท่านั้นเองไม่น่าอยากเย็นอะไรแต่กลับถูกปฏิเสธเอาดื้อ ๆ เมื่อไม่ประทานให้ ก็ให้ภัยเป็นการตอบแทนต่อท้าวสมพรที่ไม่ประทานให้แทนเอาเอง แล้วต่างพากันหายตัวกลับอาศรมไปโดยไม่ใยดี ในคืนนั้นท้าวสมพรตกใจตื่นร้องด้วยความกลัวถึงสามครั้ง จึงได้สมัญญาว่า เวปจิตติ (ผู้มีใจหวั่นไหว)

ท้าวเวปจิตติมีธิดาอยู่องค์หนึ่ง คือ พระแม่สุชาดา ต่อมากลายเป็นชายาเอกของท้าวสักกะ ลูกเขยพ่อตาคู่นี้บางครั้งก็ทะเลาะกัน บางครั้งก็เที่ยวไปด้วยกัน

ศาสนาฮินดู

ตำนานในศาสนาฮินดูระบุว่า ท้าววิประจิตติเป็นบุตรที่ทรงฤทธิ์ที่สุดของพระกัศยปะกับนางทนุ จึงถือเป็นพวกทานพ ท้าววิประจิตติได้เป็นพระราชาปกครองพวกทานพแทนท้าวปุโลมัน พระเชษฐาที่ถูกพระอินทร์สังหารไป คัมภีร์ปัทมปุราณะระบุว่าท้าววิประจิตติมีบุตรคือพระราหู นอกจากนี้ ในมหาภารตะยังกล่าวว่าท้าววิประจิตติได้มากำเนิดเป็นท้าวชราสันธ์อีกด้วย