ท้าวเวปจิตติ

ตามความเชื่อในศาสนาพุทธและศาสนาฮินดู ท้าวเวปจิตติ (บาลี: Vepacitti) หรือท้าววิประจิตติ (สันสกฤต: विप्रचित्ति) เป็นราชาของพวกอสูร จึงมีสมัญญาว่าอสุรราช

ศาสนาพุทธ

ศาสนาพุทธเชื่อว่าท้าวเวปจิตติเป็นจอมอสูร อาศัยในเมืองสุทัศน์ บนยอดเขาพระสุเมรุ ต่อมาถูกมฆมานพซึ่งมาเกิดเป็นท้าวสักกะและบริวารมอมเหล้าจนไม่ได้สติ จึงถูกจับโยนลงมาอยู่ใต้เขาพระสุเมรุ ด้วยอำนาจบุญเก่าจึงเกิดเป็นเมืองใหม่ลักษณะเหมือนเมืองสุทัศน์ อยู่ใต้เขานั้นเป็นที่อาศัยของเหล่าอสูร พวกอสูรเข้าใจว่าตนยังอยู่บนเขาพระสุเมรุ จนเมื่อเห็นต้นแคฟอยในเมืองผลิดอก อสูรจึงระลึกได้ว่าตนเองอยู่ใต้เขา เพราะในเมืองสุทัศน์มีต้นปาริชาต ท้าวเวปจิตติจึงแต่งกองทัพอสูรยกไปหมายจะชิงเอาเมืองสุทัศน์คืน เกิดเป็น "เทวาสุรสงคราม" (สงครามระหว่างเทพกับอสูร) ทั้งสองฝ่ายผลัดกันแพ้ชนะเรื่อยมา ฝ่ายใดแพ้ก็จะหนีกลับเข้าเมือง ฝ่ายตรงข้ามไม่สามารถตีเข้าเมืองได้ ต้องยกทัพกลับไป ทั้งสองเมืองจึงได้ชื่อว่าอยุชฌปุระ (เมืองที่ไม่มีใครรบชนะได้)

ท้าวเวปจิตติมีธิดาอยู่องค์หนึ่งคือพระแม่สุชาดา ต่อมากลายเป็นชายาเอกของท้าวสักกะ

ศาสนาฮินดู

ตำนานในศาสนาฮินดูระบุว่า ท้าววิประจิตติเป็นบุตรที่ทรงฤทธิ์ที่สุดของพระกัศยปะกับนางทนุ จึงถือเป็นพวกทานพ ท้าววิประจิตติได้เป็นพระราชาปกครองพวกทานพแทนท้าวปุโลมัน พระเชษฐาที่ถูกพระอินทร์สังหารไป คัมภีร์ปัทมปุราณะระบุว่าท้าววิประจิตติมีบุตรคือพระราหู นอกจากนี้ ในมหาภารตะยังกล่าวว่าท้าววิประจิตติได้มากำเนิดเป็นท้าวชราสันธ์อีกด้วย