จ้าว ยฺเหวียนหย่าน

จ้าว ยฺเหวียนหย่าน (จีนตัวย่อ: 赵元俨; จีนตัวเต็ม: 趙元儼; พินอิน: Zhào Yuányǎn; ค.ศ. 985–1044) ฐานันดรศักดิ์ว่า โจวกงซู่หวัง (周恭肅王) เป็นเจ้าชายราชวงศ์ซ่งเหนือ (北宋朝) เป็นพระโอรสพระองค์ที่ 8 ของจักรพรรดิซ่งไท่จง (宋太宗) จึงมักเรียกกันว่า อ๋องแปด (八王) นอกจากนี้ ยังเป็นพระอนุชาของจักรพรรดิซ่งเจินจง (宋真宗) และเป็นพระปิตุลาของจักรพรรดิซ่งเหรินจง (宋仁宗)

จ้าว ยฺเหวียนหย่าน
ประสูติ	ค.ศ. 985
สิ้นพระชนม์	13 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1044(1044-02-13) (58 ปี)
พระราชบิดา	จักรพรรดิซ่งไท่จง (宋太宗)
พระราชมารดา	พระสนมตระกูลหวัง

ในประวัติศาสตร์

ในช่วงพระเยาว์ อ๋องแปดทรงเป็นที่กล่าวขานว่า มีพระสติปัญญาโดดเด่น พระบิดาจึงโปรดปรานนัก และให้ร่วมโต๊ะเสวยเสมอ นอกจากนี้ อ๋องแปดยังทรงเป็นที่สรรเสริญว่า มีพระกตัญญู เมื่อพระมารดาประชวร อ๋องแปดก็เสด็จมาปรนนิบัติมิได้ขาด อนึ่ง อ๋องแปดยังทรงฝักใฝ่ความรู้ทางอักษรศาสตร์และวรรณกรรม ต่างจากเจ้านายพระองค์อื่นที่มีพระทัยไปทางการทหาร อ๋องแปดยังทรงฝึกฝนอักษรวิจิตรจากพระอาจารย์หวัง ซีจือ (王羲之) และหวัง เซี่ยนจือ (王獻之)

เมื่อจักรพรรดิซ่งเหรินจงสืบบัลลังก์ต่อจากจักรพรรดิซ่งเจินจงโดยที่พระชันษายังน้อยอยู่ พระนางหลิว (劉) พระมเหสีของจักรพรรดิซ่งเจินจง ได้สำเร็จราชการแทน เพื่อเลี่ยงความวุ่นวายในราชสำนัก อ๋องแปดจึงไม่เสด็จเข้าวังอีกและทรงแสร้งมีพระสติวิปลาส จนกระทั่งพระนางหลิวสิ้นพระชนม์ อ๋องแปดจึงเสด็จเข้าวังไปทรงเปิดเผยว่า พระนางหลิวมิใช่พระมารดาที่แท้จริงของจักรพรรดิซ่งเหรินจง แต่เป็นนางหลี่ (李氏) คนรับใช้ของพระนางหลิว

จักรพรรดิซ่งเหรินจงไว้พระทัยในอ๋องแปดมาก ทรงตั้งอ๋องแปดเป็นประธานองคมนตรี ครั้นอ๋องแปดประชวรหนัก ก็ประทานเงิน 5,000 ตำลึง แต่อ๋องแปดทรงบอกปัด ตรัสว่า "ไยต้องให้คนที่ใกล้จะตายอยู่แล้วเป็นภาระของบ้านเมืองอีกเล่า" เมื่ออ๋องแปดทิวงคต จักรพรรดิซ่งเหรินจงก็ทรงจัดพระราชพิธีบูชาถึง 3 ครั้ง และทรงให้เผยแพร่พระนิพนธ์ของอ๋องแปดแก่ข้าราชการโดยทั่วกัน

ในนิยาย

อ๋องแปดทรงเป็นตัวละครสำคัญในวรรณกรรมและเรื่องเล่าขานหลายเรื่อง โดยเฉพาะที่เกี่ยวกับเปา เจิ่ง (包拯), ตี๋ ชิง (狄青), และขุนศึกตระกูลหยาง

นิยายจำนวนมากระบุว่า อ๋องแปดมีพระนามว่า จ้าว เต๋อฟาง (趙德芳) แต่ที่จริงแล้วเป็นพระนามพระญาติผู้ใหญ่ของอ๋องแปดซึ่งในประวัติศาสตร์ปรากฏว่า สิ้นพระชนม์ใน ค.ศ. 981 ขณะมีพระชันษาได้ 22 ปี ซึ่งเป็นเวลาถึง 4 ปีก่อนอ๋องแปดตัวจริงจะประสูติ

นิยายมักระบุว่า อ๋องแปดประทับ ณ หนานชิงกง (狄千金; "ตำหนักวิเวกทางใต้") มีชายา คือ ตี๋ เชียนจิน (狄千金; ฮกเกี้ยนว่า เต็กเชยกิม) ป้าของขุนพลตี๋ ชิง และมีโอรสด้วยกัน คือ องค์ชายลู่ฮฺวา (潞花王) นอกจากนี้ อ๋องแปดยังทรงลอบเลี้ยงจักรพรรดิซ่งเหรินจงมาตั้งแต่เล็กจนโต เพราะพระนางหลิวทรงปองร้าย

อ้างอิง

• (จีน) Toqto'a et al, History of Song, vol. 245 (Zhao Yuanyan).