กลาดิอาตอร์

สำหรับภาพยนตร์โดยริดลีย์ สก็อตต์ ดูที่ นักรบผู้กล้าผ่าแผ่นดินทรราช

กลาดิอาตอร์ (ละติน: gladiator แปลว่า "นักรบดาบ", จาก gladivs แปลว่า "ดาบ") เป็นนักสู้ติดอาวุธที่มีหน้าที่ต่อสู้เพื่อสร้างความบันเทิงแก่ผู้ชมในสมัยสาธารณรัฐโรมันและจักรวรรดิโรมัน กลาดิอาตอร์ต้องใช้ความรุนแรงในการเผชิญหน้ากับคู่ต่อสู้ที่อาจเป็นได้ทั้งกลาดิอาตอร์คนอื่น สัตว์ป่า และนักโทษที่ได้รับคำพิพากษา กลาดิอาตอร์ส่วนใหญ่เป็นทาส บุคคลที่โตมาในสภาพแวดล้อมรุนแรง หรือบุคคลที่ถูกกีดกันจากสังคม แต่ก็มีกลาดิอาตอร์บางคนที่เป็นอิสรชนซึ่งอาสาเสี่ยงชีวิตและสิทธิพลเมืองโรมันของตนเข้าแข่งขันในสังเวียน

ส่วนหนึ่งของภาพโมเสกซลีตันจากลิเบีย แสดงภาพการต่อสู้ของเหล่ากลาดิอาตอร์

ไม่ว่ากลาดิอาตอร์จะมีเทือกเถาเหล่ากอมาจากที่ใด พวกเขาก็สามารถนำเสนอตัวอย่างหนึ่งของจริยธรรมในการต่อสู้ของโรมแก่ผู้ชม และไม่ว่าจะต่อสู้หรือตายอย่างสมศักดิ์ศรี พวกเขาก็อาจเรียกเสียงชื่นชมและยกย่องจากมวลชนได้เช่นกัน กลาดิอาตอร์ได้รับการยกย่องทั้งในศิลปะระดับบนและศิลปะระดับล่าง และคุณค่าของพวกเขาในฐานะผู้สร้างความบันเทิงก็ได้รับการเชิดชูทั้งในวัตถุมีค่าและวัตถุธรรมดา ๆ ทั่วโลกโรมัน

ต้นกำเนิดการต่อสู้ของกลาดิอาตอร์นั้นยังคงเป็นที่ถกเถียง แต่มีหลักฐานที่สามารถสันนิษฐานกันได้ว่า มีจุดเริ่มต้นมาจากการแข่งขันต่อสู้ในพิธีกรรมศพที่จัดขึ้นในช่วงสงครามพิวนิกราว 300 ปีก่อนคริสต์ศักราช และได้กลายมาเป็นส่วนสำคัญทั้งในทางการเมืองและทางสังคมของชาวโรมันอย่างรวดเร็ว ความนิยมนั้นได้ส่งผลให้มีการจัดการต่อสู้ในเกมกีฬาสาธารณะที่หรูหราฟู่ฟ่ามากขึ้นด้วย

การต่อสู้ของกลาดิอาตอร์นั้นยังคงมีอยู่สืบมาเกือบหนึ่งพันปี โดยเป็นที่นิยมมากที่สุดในช่วง 100 ปีก่อนคริสต์ศักราชถึงคริสต์ศตวรรษที่ 2 จนกระทั่งเสื่อมความนิยมลงในช่วงต้นของคริสต์ศตวรรษที่ 5 ภายหลังจากการที่จักรวรรดิโรมันได้ประกาศให้ศาสนาคริสต์เป็นศาสนาประจำรัฐใน ค.ศ. 380 อย่างไรก็ตาม การสู้กับสัตว์ก็ยังคงดำเนินมาจนถึงคริสต์ศตวรรษที่ 6