วงศ์ส้ม

(เปลี่ยนทางจาก Rutaceae)
วงศ์ส้ม
เจ้าหญิงสีชมพู (Melicope elleryana)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร: Plantae
หมวด: Magnoliophyta
ชั้น: Magnoliopsida
อันดับ: Sapindales
วงศ์: Rutaceae
Juss., 1789
สกุลต้นแบบ
Ruta
L.
สกุล

ประมาณ 160 สกุล และมากกว่า 1,600 ชนิด

วงศ์ส้ม (ชื่อวิทยาศาสตร์: Rutaceae) เป็นวงศ์ของของพืชที่ปกติแล้วจะถูกจัดให้อยู่ในอันดับ Sapindales โดยทั่วไปแล้วพืชในวงศ์นี้จะมีดอกที่แบ่งออกเป็น 4 หรือ 5 ส่วน ปกติจะมีกลิ่นแรง ลักษณะของต้นมีตั้งแต่ไม้ล้มลุก ไม้พุ่ม ไปจนถึงไม้ต้นขนาดเล็ก สกุลที่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจมากที่สุดคือ Citrus ซึ่งมีทั้งส้ม (C. sinensis) เลมอน (C. x limon) เกรปฟรุต (C. x paradisi) และมะนาว (มีหลายชนิด ส่วนใหญ่จะเป็น C. aurantifolia หรือ Key lime) Boronia เป็นสกุลใหญ่จากออสเตรเลีย สมาชิกบางชนิดของสกุลนี้มีดอกที่มีกลิ่นหอมมากและใช้ในการผลิตน้ำมันหอมระเหยเชิงพาณิชย์ ส่วนสกุลใหญ่สกุลอื่นๆคือ Zanthoxylum และ Agathosma

ลักษณะเด่น

แก้

พืชส่วนใหญ่ในสกุลจะเป็นไม้ต้นหรือไม้พุ่ม มีไม้ล้มลุกอยู่ไม่กี่ชนิด มักมีกลิ่นจากต่อมที่ใบ หรือบางชนิดอาจที่ต่อมที่หนาม ใบมักจะเป็นใบประกอบที่อยู่ตรงข้ามกันและไม่มีหูใบ

ดอกไม่มีใบประดับ ขึ้นเดี่ยวๆหรือเป็นช่อกระจุก น้อยชนิดที่จะขึ้นเป็นช่อกระจะ และมักจะอาศัยแมลงช่วยถ่ายเรณูเป็นหลัก ลักษณะเป็นดอกสมมาตรตามรัศมีหรือสมมาตรด้านข้าง และโดยปกติจะเป็นดอกสมบูรณ์เพศ มีกลีบดอกและกลีบเลี้ยง 4-5 กลีบ บางครั้งอาจมี 3 กลีบ และเกสรตัวผู้ 8-10 อัน

ผลของพืชในวงศ์ Rutaceae มีหลากหลายลักษณะ ทั้งแบบ Berry Drupe Hesperidium Samara Capsule และ Follicle และมีจำนวนเมล็ดแตกต่างกันออกไป

การจำแนก

แก้

พืชในวงศ์นี้มีความสัมพันธ์อย่างใกล้ชิดกับวงศ์ Sapindaceae Simaroubaceae และ Meliaceae และยังจัดอยู่ในอันดับเดียวกันทั้งหมด แม้ว่าในบางระบบจะแยกอันดับนี้ออกเป็น Rutales และ Sapindales

ชนิดที่สำคัญ

แก้
 
ผลไม้สกุล Citrus หลากหลายชนิด

พืชในวงศ์นี้มีความสำคัญทางเศรษฐกิจของภูมิภาคเขตร้อนซึ่งเป็นแหล่งของพืชผลในสกุล Citrus เช่น ส้ม มะนาว Kumquat Mandarine และ Grapefruit และพืชผลในสกุลอื่น ๆ เช่น ละมุดขาว (Casimiroa edulis) และมะตูม (Aegle marmelos) มีหลายชนิดที่ใช้ในอุตสาหกรรมน้ำหอม เช่น Boronia megastigmaจากออสเตรเลียตะวันตก

อ้างอิง

แก้
  • Singh, Gurjaran (2004). Plant Systematics: An Integrated Approach. Enfield, New Hampshire: Science Publishers. pp. 438–440. ISBN 1-57808-342-7.
  • Chase, Mark W.; Cynthia M. Morton; Jacquelyn A. Kallunki (August 1999). "Phylogenetic relationships of Rutaceae: a cladistic analysis of the subfamilies using evidence from RBC and ATP sequence variation". American Journal of Botany. 86 (8): 1191–1199. สืบค้นเมื่อ 2007-08-30.

แหล่งข้อมูลอื่น

แก้
  •   วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ วงศ์ส้ม