แชแบแค (อาเซอร์ไบจาน: Şəbəkə) หมายถึงหน้าต่างประดับกระจกสีแบบอาเซอร์ไบจานที่สร้างขึ้นจากชิ้นส่วนไม้ชิ้นเล็ก ๆ ประกอบกันขึ้นมาโดยไม่ใช้กาวหรือตะปู[1][2][3] มีปรากฏการใช้แชแบแคในงานก่อสร้างของอาเซอร์ไบจานมาตั้งแต่ศตวรรษที่ 11-12 เคล็ดวิธีการสร้างแชแบแคที่ทำให้ไม่ต้องใช้กาวหรือตะปูในการยึดชิ้นไม้นั้นมาจากการแซะร่องชิ้นไม้ประสานกัน ส่วนตรงกลางจะใส่กระจกสีลงไป ชิ้นส่วนไม้ที่ใช้ทำแชแบแคต้องมาจากไม้เนื้อแข็ง เช่น วอลนัต หรือต้นบีช ลวดลายของแชแบแคมักแสดงรูปของดวงอาทิตย์ พลังงานของชีวิต การไหลนิรันดร์ของเวลา และความเป็นอนันต์ของจักรวาล[4] วิธีการรังสรรค์ชิ้นงานแชแบแคสามารถแบ่งย่อยเป็นสองกลุ่มหลัก ๆ ตามการใช้งานในสิ่งปลูกสร้าง แบบแรกคือจำพวกที่เป็นส่วนหนึ่งของสถาปัตยกรรม คือ ประตู หน้าต่าง ขั้นบันได ส่วนอีกแบบหนึ่งคือจำพวกชิ้นประดับตกแต่งภายใน เช่น โคมไฟ ลิ้นชัก[5]

หน้าต่างแชแบแคในวังแชคี แฆนส์

คำว่า “shebeke” มาจากภาษาอาเซอร์ แปลว่า "ตาข่าย" หรือ "ฉลุลาย"[6] ศิลปะแชแบแค และสัญลักษณ์ที่ใช้ในชิ้นงานนั้นแตกต่างกันไปตามแต่ละภูมิภาคของอาเซอร์ไบจาย เช่น ในแง่ของการผลิตแล้ว แชแบแคแบบ Ordubad มักสร้างผลงานที่ใช้รูปเรขาคณิตอย่างง่าย เป็นต้น

ระเบียงภาพ แก้

อ้างอิง แก้

  1. Мамед-заде, Камил (1983). Строительное искусство Азербайджана: с древнейших времен до XIX в. (PDF). บากู: Elm.
  2. Azad Sharifov (1998). "Shaki: Paradise in the Caucasus Foothills" (ภาษาอังกฤษ). azer.com. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ March 6, 2001. สืบค้นเมื่อ June 18, 2021.
  3. Александр Миловский. "Шебеке" (ภาษารัสเซีย). vokrugsveta.ru. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ August 30, 2009. สืบค้นเมื่อ June 18, 2021.
  4. Xalidə Şirinova (August 21, 2020). "Səbir sənəti" (ภาษาอาเซอร์ไบจาน). milliclub.az. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ June 18, 2021. สืบค้นเมื่อ June 18, 2021.
  5. Марина (January 29, 2015). "Шебеке" (ภาษารัสเซีย). aquarells.ru. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ July 14, 2019. สืบค้นเมื่อ June 18, 2021.
  6. Илькин Тунджай (June 18, 2019). "Искусство шебеке: шедевры без использования клея и гвоздей" (ภาษารัสเซีย). oxu.az. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ July 14, 2019. สืบค้นเมื่อ June 18, 2021.