หอหลวง

หอหลวง คือหอหนังสือหลวง ตั้งอยู่ภายในพระบรมมหาราชวังโดยมีหออาลักษณ์ตั้งอยู่ใกล้กัน หอหลวงเป็นสถานที่เก็บ รักษาเอกสารราชการในสมัยโบราณ ได้แก่ ต้นฉบับตัวเขียนที่เป็นตำรา กฎหมาย จดหมายเหตุ พงศาวดาร และวรรณคดีต่าง ๆ โดยมีเจ้าพนักงานดูแลรักษาดูแลรักษา ทั้งงานด้านเอกสาร ภาษา และหนังสือ เอกสารที่เก็บอยู่ที่หอหลวงจึงเรียกว่า หนังสือหอหลวง

หอหลวงในสมัยอยุธยา ในคำให้การขุนหลวงวัดประดู่ทรงธรรม ระบุว่า อยู่ในสระ มุมกำแพงสวนกระต่าย และมีหออาลักษณ์ตั้งอยู่ใกล้กัน ที่ริมกำแพงสวนกระต่าย หอหลวงในสมัยรัตนโกสินทร์ เป็นตึกชั้นเดียว ตั้งอยู่ริมถนนหน้าพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย ดังมีภาพตึกเขียนไว้ในพระวิหารหลวง วัดราชประดิษฐ์สถิตมหาสีมาราม ในห้องส่วนที่เขียนภาพการพิธีทำขนมเบื้องเลี้ยงพระ ต่อมาในปี พ.ศ. 2419 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้สร้างพระที่นั่งจักรีมหาปราสาท จึงโปรดให้รื้อตึกหอหลวงและตึกอื่น ๆ ในบริเวณเดียวกัน หลังจากนั้นไม่ปรากฏว่าสร้างหอหลวงขึ้นใหม่