สัมมัปปธาน 4
| ตารางสัมมัปปธาน 4 | ||||
|---|---|---|---|---|
| ดับไป | เกิดขึ้น | |||
| อกุศลธรรม | ยับยั้งบาป | ลดละเลิก | ||
| กุศลธรรม | บังเกิดบุญ | บำรุงธรรม | ||
สัมมัปปธาน 4 หรือ ปธาน 4 (บาลี: sammappadhāna; สันสกฤต: samyak-pradhāna หรือ samyakprahāṇa) คือ ความเพียรชอบหรือความเพียรใหญ่ ประกอบด้วย 4 ประการ คือ:[1][2]
- สังวรปธาน คือ เพียรระวังยับยั้งบาปอกุศลธรรมที่ยังไม่เกิด มิให้เกิดขึ้น
- ปหานปธาน คือ เพียรละบาปอกุศลธรรมที่เกิดขึ้นแล้ว
- ภาวนาปธาน คือ เพียรทำกุศลธรรมที่ยังไม่เกิด ให้เกิดมี
- อนุรักขนาปธาน คือ เพียรรักษากุศลธรรมที่เกิดขึ้นแล้วให้ตั้งมั่นและให้เจริญยิ่ง
สัมมปปธาน 4 เกี่ยวข้องกับหลักธรรมมรรคมีองค์แปด กล่าวคือ สัมมาวายามะ (ความเพียรชอบ) และหลักธรรมพละ 5 กล่าวคือ วิริยะ (ความพยายาม) และเป็นหนึ่งในเจ็ดธรรมของโพธิปักขิยธรรมซึ่งเป็นธรรมปัยจัยอันฝักฝ่ายหนทางแห่งความตรัสรู้
| ตารางสัมมัปปธาน 4 | ||
|---|---|---|
| กุศลธรรม | อกุศลธรรม | |
| ให้เกิดขึ้น | เพิ่มบุญบารมี(3) | |
| ให้ตั้งอยู่ | ประคองบุญ(4) | ประคองศีล(1) |
| ให้ดับไป | ยกระดับศีล(2) | |
อ้างอิง แก้
 | บทความศาสนาพุทธนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล |