วิกิพีเดีย:เราคาดหมายพัฒนาการ

ไม่มีใครเข้ามาวิกิพีเดียครั้งแรกแล้วกลายเป็นผู้เชี่ยวชาญในทันที ทุกคนล้วนเคยผ่านช่วงการเรียนรู้ในฐานะมือใหม่มาแล้วทั้งสิ้น แต่สิ่งที่น่าจะเป็นตัวแบ่งแยกที่ชัดเจนที่สุดคือ บางคนยินดีที่จะพัฒนา แต่บางคนไม่ยอมพัฒนา

เราอาจพบบุคคลที่เจตนาก่อความเสียหายต่อโครงการ แต่บุคคลเหล่านี้มักจะจัดการได้ง่าย โดยอาจบล็อกมิให้แก้ไขตามความจำเป็น มีผู้สนใจเพียงเล็กน้อยและโดยทั่วไปไม่เกิดข้อโต้แย้ง

แต่บางครั้งก็มีบุคคลที่อาจไม่เจตนาและมักไม่รู้ตัวว่ารบกวนแม้พยายามช่วย ตรงนี้เป็นที่ที่เราเห็นด้านที่ไม่ได้ตั้งใจของข้อตั้งสันนิษฐานว่าผู้อื่นสุจริตใจ (แต่โดยปกติแล้วมีประโยชน์) หลายคนยึดข้อนี้มากเสียจนเชื่อว่าแค่สุจริตใจอย่างเดียวก็ทำให้เป็นผู้มีส่วนร่วมที่ดีได้ แต่ต้องชี้แจงตรงนี้ให้ชัด เราคาดหมายว่าทุกคนจะต้อง "เป็น" ด้วย หรือกล่าวได้ว่า เราคาดหมายพัฒนาการ ของมือใหม่ ที่ไม่ควรจะอาศัยความเป็นมือใหม่เป็นข้ออ้างที่จะผิดพลาดอยู่เรื่อย ๆ ตรงนี้มักเป็นปัญหาใหญ่ที่การลงโทษอาจก่อให้เกิดข้อโต้แย้งใหญ่กว่าตามมาได้ เพราะสิ่งที่เขาทำไม่ถือว่าเป็นการก่อกวนอย่างชัดแจ้ง แต่เป็นการรบกวนวิกิพีเดียระดับต่ำอย่างยาวนาน

แน่นอนว่าเราทุกคนล้วน "ไม่เป็น" เมื่อมีส่วนร่วมในการแก้ไขในบางเรื่อง ฉะนั้นสำคัญที่ผู้เขียนควรรู้จักหรือค้นหาข้อจำกัดของตัวเอง

อย่าละเลยคำเตือน

ปกติเรายินดีต้อนรับผู้เขียนใหม่ และมีการให้คำแนะนำแก่มือใหม่อยู่แล้ว โดยชี้จุดที่เป็นปัญหา ลิงก์ที่เกี่ยวข้อง และโอกาสพัฒนาต่อ อย่างไรก็ตามอย่าคิดว่านานไปชุมชนจะยอมรับการเป็น "มือใหม่" ของคุณอยู่เรื่อย ๆ โดยเฉพาะหากคุณไม่ยอมพัฒนาทั้งที่ได้รับคำเตือนมาแล้วหลายครั้ง แม้ว่าคุณจะสุจริตใจมากน้อยเพียงใดแต่การทำผิดซ้ำซากย่อมมีผลให้ผู้ใช้คนอื่นต้องมาเก็บกวาดงานของคุณ

สิ่งสำคัญ

อาจมีเส้นบาง ๆ กั้นระหว่างการก่อความเสียหายกับความไร้สามารถ และการใช้เวลามากเกินไปแยกแยะเหตุผลของการรบกวนนั้นไม่ช่วย เพราะเกรียนหลายคนแกล้งทำเป็นไม่รู้ไม่ชี้ การแยกระหว่างความไร้สามารถจริงหรือเท็จทำได้ยาก แต่ที่แน่ ๆ คือการรบกวนก็ยังเป็นการรบกวนและต้องป้องกันอยู่ดี ลองให้โอกาสสักนิด และให้คำแนะนำดี ๆ แต่ถ้าสิ่งเหล่านี้ไม่นำไปสู่ความสามารถอย่างสมเหตุสมผลภายในกรอบเวลาที่สมเหตุสมผล ก็อาจได้ข้อสรุปอย่างเดียวว่า วิกิพีเดียคงไม่เหมาะสำหรับทุกคน

"พัฒนาการ" ไม่ได้หมายถึง...

• ล้มแล้วต้องซ้ำเติมผู้ทำผิด ความผิดพลาดเป็นส่วนที่เลี่ยงไม่ได้ของกระบวนการวิกิ แต่ต้องไม่ใช่ความผิดพลาดเรื่องเดิม ๆ ซ้ำ ๆ
• ทุกการแก้ไขต้องสมบูรณ์แบบเสมอ เพราะการปรับปรุงบทความเป็นแบบทีละก้าวเล็ก ๆ ไม่ใช่ปรับปรุงใหญ่รวดเดียว
• เราควรละเลยมือใหม่และไม่ลองช่วยให้เขาพัฒนาตัวเอง
• เราควรตราหน้าคนอื่นว่าไม่มีความสามารถ เช่น เราจะไม่บอกว่า "คุณไม่มีความสามารถเพราะคุณไม่รู้อะไรเกี่ยวกับหัวเรื่องบทความนี้เลย"
• นโยบายมารยาทของวิกิพีเดียไม่มีผลเมื่อพูดกับคนไม่มีความสามารถ อย่าลืมว่าความเห็นหยาบคายและไม่มีอารยะอาจบั่นทอนแรงจูงใจของผู้เขียนเป้าหมายได้ และทำให้ไม่ยอมรับรู้หรือพัฒนาตนเอง
• เราจะให้โอกาสไม่มีที่สิ้นสุดแก่ผู้ใช้ในการพัฒนาตัวเอง ถ้าหลังเวลาผ่านไประยะหนึ่งและการฝึกอบรมแล้วเขายังไม่พัฒนา ก็ไม่ควรไปปกป้องเขา ปล่อยเขาไป และให้ความสนใจดูแลคนที่พร้อมพัฒนาจะดีกว่า