มวยตับจาก

มวยตับจาก เป็นกีฬาพื้นบ้านยอดนิยมของภาคตะวันออก โดยเฉพาะอย่างยิ่งจังหวัดชลบุรี เพราะในอดีตมีการปลูกต้นจากเป็นจำนวนมาก แต่ปัจจุบันพืชประเภทนี้ลดจำนวนไปจากพื้นที่ดังกล่าว ด้วยเหตุที่ป่าจากมีการปลูกลดลง

พ.ศ. 2556 มวยตับจาก ได้รับการขึ้นทะเบียนมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติ สาขากีฬาภูมิปัญญาไทย จากกรมส่งเสริมวัฒนธรรม

อุปกรณ์

อุปกรณ์ที่ใช้ในการแข่งขัน คือ ใบจากแห้งจำนวนมาก เพื่อปูให้ทั่วพื้นเวที และเชือกสำหรับขึงเวที

วิธีการขั้นตอน

การนำใบจากมาปูบนเวทีมวย ซึ่งเป็นเวทีมาตรฐานที่ใช้ชกทั่วไป ขั้นตอนแรก คือตัดใบจากมาตากให้แห้ง เวลาเหยียบย่ำจะได้ยินเสียงกรอบแกรบ หลังจากใบแห้งแล้ว นำมามัดร้อยในก้านไม้ที่เหลามาเป็นอย่างดี มีความยาวประมาณ 3-4 เมตร โดยมัดเรียงให้เต็มก้านไม้ เมื่อร้อยเต็มแล้ว 1 อัน เรียกว่า "ตับ" ซึ่งเป็นที่มาของการเรียก "มวยตับจาก" ก่อนทำการชก นักมวยทั้งคู่จะผูกตา ด้วยผ้า และจับให้อยู่คนละมุม มีกรรมการอยู่กลางเวที 1 คน จากนั้น เมื่อสัญญาณเริ่มชก นักมวยจะเดินออกจากมุมเพื่อหาคู่ต่อสู้และต่อยกัน โดยจะใช้ฟังเสียงลั่นกรอบ ๆ แกรบ ๆ ของใบจากที่ปูไว้ เพื่อจับทิศทางของคู่ต่อสู้ของตน

กติกา

การชกมวยตับจาก นักมวยทั้งคู่ ก่อนขึ้นชกจะต้องสวมใส่นวม ใช้ผ้าปิดตาให้สนิท การต่อยคือใครต่อยเข้าเป้ามากที่สุด ก็จะได้คะแนนมากเป็นฝ่ายชนะ ชก 3 ยก ยกละ 2 นาที สวมใส่นวมตามมาตรฐาน มวยตับจากเป็นกีฬาพื้นบ้านที่เสริมสร้างไหวพริบในการฟังเสียงได้เป็นอย่างดี

จุดเด่น

จุดเด่น คือ การชกมวยตับจากเน้นความบันเทิงสนุกสนาน มากกว่าที่จะตั้งหน้าตั้งตาห้ำหั่นที่จะเอาชนะกันและกัน จุดเด่นการชกมวยนี้ คือ การชกที่มองไม่เห็นเป้าหมาย หรือคู่ต่อสู้ เพียงได้ยินเสียงเดินบนพื้นที่ปูด้วยใบจากแห้งเท่านั้น นักมวยทั้งสองฝ่ายคือมุมแดง และมุมน้ำเงิน ก็จะปรี่เข้าไปเตะต่อย ที่จุดกำเนิดเสียงที่ได้ยิน นอกจากเสียงเดินของนักมวยแล้ว ยังมีเสียงเดินของกรรมการด้วย ซึ่งนักมวยทั้งคู่จะไม่รู้หรือมองไม่เห็นว่าเป็นคู่ต่อสู้หรือกรรมการ นักมวยทั้งสองจะเตะต่อย มั่วไปหมด สำหรับรางวัลของนักมวยนั้นจะมีมูลค่าแตกต่างกันมากน้อย แล้วแต่ผู้จัดที่สามารถจะหามามอบให้ เช่น หม้อหุงข้าว พัดลม เครื่องใช้ไฟฟ้า หรือเป็นเงินสด หรือบางคู่ ชกได้สนุกสนาน

การแข่งขัน

พ.ศ. 2556 ได้มีการจัดแข่งขัน “ไทยไฟต์ ตับจาก” โดยมีผู้เข้าประลองฝีมือคือ สามารถ พยัคฆ์อรุณ และสมรักษ์ คำสิงห์

ในวัฒนธรรมร่วมสมัย

ในภาพยนตร์แสบสนิท ศิษย์ส่ายหน้า ได้นำเสนอการต่อสู้มวยตับจากอยู่ในท้องเรื่อง นอกจากนี้ ยังมีตัวละครเกมลีกออฟเลเจนด์ ชื่อลี ซิน ในชุดนักมวยไทย ซึ่งมีลักษณะของนักมวยตับจากปรากฏอยู่