ภาวนา

ภาวนา แปลว่า การเจริญ การอบรม การทำให้มีให้เป็นขึ้น พัฒนาขึ้น

ภาวนา หมายถึง การพัฒนาตนเองให้ดีขึ้นทุกด้าน ในทางพระพุทธศาสนา แบ่งออกเป็น 4 อย่าง คือ

1. กายภาวนา การพัฒนาร่างกายให้มีสุขภาพแข็งแรง
2. ศีลภาวนา การพัฒนาความประพฤติและการกระทำทางกายวาจา
3. จิตตภาวนา การพัฒนาจิตใจ
4. ปัญญาภาวนา การพัฒนาปัญญา

อีกอย่างหนึ่ง ภาวนา ในทางปฏิบัติสามารถแบ่งไว้ 2 แบบใหญ่ ๆ คือ

1. สมถภาวนา การอบรมจิตใจให้สงบ ซึ่งได้แก่สมถกรรมฐานนั่นเอง เรียกว่า จิตภาวนา ก็ได้
2. วิปัสสนาภาวนา การอบรมปัญญาให้เกิด ซึ่งได้แก่วิปัสสนากรรมฐานนั่นเอง เรียกว่า ปัญญาภาวนา ก็ได้

ภาวนาเป็นบุญอย่างหนึ่ง เรียกว่า ภาวนามัย คือ บุญที่เกิดจากการภาวนา

อ้างอิง

พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช) ป.ธ. ๙ ราชบัณฑิต พจนานุกรมเพื่อการศึกษาพุทธศาสน์ ชุด คำวัด, วัดราชโอรสาราม กรุงเทพฯ พ.ศ. 2548