ผลต่างระหว่างรุ่นของ "อำเภอนครไทย"
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
Billner2009 (คุย | ส่วนร่วม) ไม่มีความย่อการแก้ไข |
ลไม่มีความย่อการแก้ไข |
||
บรรทัด 19:
}}
'''นครไทย''' เป็น 1 ใน 9 อำเภอของ[[จังหวัดพิษณุโลก]] และเป็นอำเภอที่มีพื้นที่มากที่สุดของจังหวัด
== ประวัติอำเภอนครไทย ==▼
ขอมเป็นชนชั้นปกครองเมืองของชาวไทยต่างๆ อยู่ก่อน ต่อมา[[พ่อขุนศรีนาวนำถุม]] เป็นคนแรกที่รวบรวมเมืองแถบลุ่ม[[แม่น้ำยม]][[แม่น้ำน่าน]] จัดตั้ง[[อาณาจักรสุโขทัย]]ขึ้น ต่อมาถูก[[ขอมสบาดโขลญลำพง]]ยึดอำนาจได้เป็นผู้ปกครองอาณาจักรสุโขทัย ขอมจึงกลับมามีอำนาจอีก ทำให้พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ ([[พ่อขุนบางกลางหาว]]) ซึ่งขณะนั้นเป็นเจ้าเมืองบางยาง คือ นครไทย
มีหลักฐานที่สำคัญคือ ณ วัดกลางศรีพุทธาราม ซึ่งตั้งอยู่ห่างจากที่ว่าการ
เมืองนครไทยก็มีฐานะเป็นเมืองที่มีเจ้าเมือง หรือผู้ว่าราชการเมือง ปกครองเรื่อยมาถึง พ.ศ. 2472 ในรัชสมัย[[พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]] ได้ลดฐานะเมืองนครไทยมาเป็น "อำเภอเมืองนครไทย" แล้วแต่งตั้งนายอำเภอเป็นผู้ปกครอง นายอำเภอคนแรก คือ หลวงพิทักษ์กิจบุรเทศ (เป๋า บุญรัตนพันธ์) และเปลี่ยนชื่ออำเภอเมืองนครไทย เป็น"อำเภอนครไทย" เมื่อ พ.ศ. 2481 เพื่อให้เหมาะสมกับการเรียกชื่อตามระเบียบบริหารราชการแผ่นดินในปัจจุบัน<ref>{{cite web|last=|first=|date=|title=ประวัติความเป็นมาอำเภอนครไทย - ประวัติเมืองนครไทย|url=https://district.cdd.go.th/nakhonthai/about-us/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B9%80%E0%B8%9B%E0%B9%87%E0%B8%99%E0%B8%A1%E0%B8%B2/#:~:text=%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%B8%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B9%8C,%E0%B8%88%E0%B8%B6%E0%B8%87%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%9A%E0%B8%94%E0%B8%B2%E0%B8%A0%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A9%E0%B8%81%E0%B9%80%E0%B8%9B%E0%B9%87%E0%B8%99%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A1%E0%B8%AB%E0%B8%B2|url-status=live|archive-url=|archive-date=|accessdate=November 19, 2020|website=}}</ref>
* วันที่ 29 เมษายน 2460 เปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก เป็น '''อำเภอเมืองนครไทย<ref name=":032">ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2460/A/40.PDF ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนชื่ออำเภอ] เล่ม 34 หน้า 65 วันที่ 29 เมษายน 2460</ref>'''
* วันที่ 29 พฤศจิกายน 2474 โอนพื้นที่หมู่ 3 บ้านปากยาง (ในขณะนั้น) ของตำบลบ้านกลาง ไปขึ้นกับตำบลแก่งโสภา<ref>{{cite journal|journal=ราชกิจจานุเบกษา|volume=48|issue=0 ก|pages=420-421|title=ประกาศ งดเก็บเงินค่านาฟางลอยหมู่บ้านที่ ๓ บ้านปากยาง ตำบลบ้านกลาง ซึ่งโอนรวมตำบลแก่งโสภา อำเภอนครไทย และกำหนดอัตราเงินค่านาฟางลอย ในตำบลสมอแข อำเภอเมือง จังหวัดพิษณุโลก|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2474/A/420.PDF|date=November 29, 1931|language=}}</ref>
* วันที่ 19 กุมภาพันธ์ 2475 แยกพื้นที่หมู่ 2,3,4,5,6,8,10 ตำบลแก่งโสภา ตั้งขึ้นเป็นตำบลป่าคาย<ref>{{cite journal|journal=ราชกิจจานุเบกษา|volume=49|issue=0 ก|pages=659-660|title=ประกาศกระทรวงธรรมการ เรื่อง การใช้พระราชบัญญัติประถมศึกษา พ.ศ. ๒๔๖๔ สำหรับตำบลทับยายเชียง ซึ่งแยกมาจากตำบลมะต้องและตำบลวงฆ้อง อำเภอพรมพิาม กับตำบลป่าคาย ซึ่งแยกมาจากตำบลแก่งโสภา อำเภอเมืองนครไทย จังหวัดพิษณุโลก|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2475/A/659.PDF|date=February 19, 1932|language=}}</ref> และโอนพื้นที่ตำบลแก่งโสภา และตำบลบ้านกลาง อำเภอเมืองนครไทย ไปขึ้นกับอำเภอป่าหมาก ท้องที่จังหวัดเดียวกัน
* วันที่ 14 พฤศจิกายน 2481 เปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอเมืองนครไทย จังหวัดพิษณุโลก เป็น '''อำเภอนครไทย'''<ref>{{cite journal|journal=ราชกิจจานุเบกษา|volume=55|issue=0 ก|pages=658-666|title=พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนนามจังหวัด และอำเภอบางแห่ง พุทธศักราช ๒๔๘๑|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2481/A/658.PDF|date=November 14, 1938|language=}}</ref>
* วันที่ 10 มิถุนายน 2490 ตั้งตำบลป่าแดง แยกออกจากตำบลชาติตระการ<ref>{{cite journal|journal=ราชกิจจานุเบกษา|volume=64|issue=26 ง|pages=1114-1433|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งตำบลในจังหวัดต่าง ๆ|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2490/D/026/1114.PDF|date=June 10, 1947|language=}}</ref>
* วันที่ 26 มกราคม 2500 จัดตั้งสุขาภิบาลนครไทย ในท้องที่บางส่วนของตำบลนครไทย<ref>{{cite journal|journal=ราชกิจจานุเบกษา|volume=74|issue=10 ง|pages=(ฉบับพิเศษ) 37-38|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลนครไทย อำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2500/D/010/37.PDF|date=January 26, 1957|language=}}</ref>
* วันที่ 13 พฤษภาคม 2512 แยกพื้นที่ตำบลชาติตระการ และตำบลป่าแดง ของอำเภอนครไทย ไปตั้งเป็น '''กิ่งอำเภอชาติตระการ'''<ref>{{cite journal|journal=ราชกิจจานุเบกษา|volume=86|issue=42 ง|pages=1696|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งท้องที่ตั้งเป็นกิ่งอำเภอ|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2512/D/042/1696.PDF|date=May 13, 1969|language=}}</ref> และให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอนครไทย
* วันที่ 6 ตุลาคม 2513 ตั้งตำบลบ้านแยง แยกออกจากตำบลหนองกะท้าว ตั้งตำบลบ่อโพธิ์ แยกออกจากตำบลเนินเพิ่ม ตั้งตำบลบ้านดง แยกออกจากตำบลป่าแดง ตั้งตำบลสวนเมี่ยง แยกออกจากตำบลป่าแดง<ref>{{cite journal|journal=ราชกิจจานุเบกษา|volume=87|issue=92 ง|pages=2920-2927|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอนครไทย และกิ่งอำเภอชาติตระการ จังหวัดพิษณุโลก|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2513/D/092/2920.PDF|date=October 6, 1970|language=}}</ref>
* วันที่ 20 กรกฎาคม 2514 จัดตั้งสุขาภิบาลป่าแดง ในท้องที่บางส่วนของตำบลป่าแดง<ref>{{cite journal|journal=ราชกิจจานุเบกษา|volume=88|issue=78 ง|pages=2015-2016|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลป่าแดง กิ่งอำเภอชาติตระการ อำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2514/D/078/2015.PDF|date=July 20, 1971|language=}}</ref>
* วันที่ 28 มีนาคม 2517 ยกฐานะกิ่งอำเภอชาติตระการ อำเภอนครไทย เป็น '''อำเภอชาติตระการ'''<ref>{{cite journal|journal=ราชกิจจานุเบกษา|volume=91|issue=54 ง|pages=(ฉบับพิเศษ) 30-33|title=พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอเขาวง อำเภอเชียงม่วน อำเภอดอนตาล อำเภอชาติตระการ อำเภอภูเรือ อำเภอเคียนซา อำเภอน้ำโสม อำเภอหนองวัวซอ และอำเภอน้ำยืน พ.ศ. ๒๕๑๗|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2517/A/054/30.PDF|date=March 28, 1974|language=}}</ref>
* วันที่ 5 กรกฎาคม 2517 ตั้งตำบลน้ำกุ่ม แยกออกจากตำบลนครชุม<ref>{{cite journal|journal=ราชกิจจานุเบกษา|volume=91|issue=116 ง|pages=(ฉบับพิเศษ) 8-10|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2517/D/116/8.PDF|date=July 5, 1974|language=}}</ref>
* วันที่ 13 มีนาคม 2522 เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลนครไทย เพื่อความเหมาะสมในการบริหารกิจการและการทะนุบำรุงท้องถิ่น<ref>{{cite journal|journal=ราชกิจจานุเบกษา|volume=96|issue=33 ง|pages=1087-1088|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลนครไทย อำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2522/D/033/1087.PDF|date=March 13, 1979|language=}}</ref>
* วันที่ 22 พฤษภาคม 2524 ตั้งตำบลยางโกลน แยกออกจากตำบลนาบัว<ref>{{cite journal|journal=ราชกิจจานุเบกษา|volume=98|issue=71 ง|pages=1364-1366|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2524/D/071/1364.PDF|date=May 22, 1981|language=}}</ref>
* วันที่ 15 กันยายน 2532 ตั้งตำบลบ้านพร้าว แยกออกจากตำบลนครไทย<ref>{{cite journal|journal=ราชกิจจานุเบกษา|volume=106|issue=154 ง|pages=(ฉบับพิเศษ) 36-46|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบล ในท้องที่อำเภอเมืองพิษณุโลก อำเภอบางระกำ และอำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2532/D/154/36.PDF|date=September 15, 1989|language=}}</ref>
* วันที่ 8 พฤศจิกายน 2536 ตั้งตำบลห้วยเฮี้ย แยกออกจากตำบลบ้านแยง<ref>{{cite journal|journal=ราชกิจจานุเบกษา|volume=110|issue=182 ง|pages=(ฉบับพิเศษ) 14-16|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบลในท้องที่อำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2536/D/182/14.PDF|date=November 8, 1993|language=}}</ref>
* วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลนครไทย เป็นเทศบาลตำบลนครไทย<ref>{{cite journal|journal=ราชกิจจานุเบกษา|volume=116|issue=9 ก|pages=1-4|title=พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงฐานะของสุขาภิบาลเป็นเทศบาล พ.ศ. ๒๕๔๒|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2542/A/009/1.PDF|date=February 24, 1999|language=}}</ref> ด้วยผลของกฎหมาย
== ที่ตั้งและอาณาเขต ==
เส้น 26 ⟶ 50:
* '''ทิศใต้''' ติดต่อกับ[[อำเภอเขาค้อ]] ([[จังหวัดเพชรบูรณ์]]) และ[[อำเภอวังทอง]]
* '''ทิศตะวันตก''' ติดต่อกับ[[อำเภอวังทอง]] และ[[อำเภอชาติตระการ]]
▲== ประวัติอำเภอนครไทย ==
▲ขอมเป็นชนชั้นปกครองเมืองของชาวไทยต่างๆอยู่ก่อน ต่อมา[[พ่อขุนศรีนาวนำถุม]]เป็นคนแรกที่รวบรวมเมืองแถบลุ่มแม่น้ำยมแม่น้ำน่านจัดตั้ง[[อาณาจักรสุโขทัย]]ขึ้น ต่อมาถูก[[ขอมสบาดโขลญลำพง]]ยึดอำนาจได้เป็นผู้ปกครองอาณาจักรสุโขทัย ขอมจึงกลับมามีอำนาจอีก ทำให้พ่อขุนศรีอินทราทิตย์(พ่อขุนบางกลางหาว) ซึ่งขณะนั้นเป็นเจ้าเมืองบางยาง คือ นครไทยในปัจจุบัน จึงมือร่วมกับพ่อขุนผาเมือง(พระราชโอรสของพ่อขุนศรีนาวนำถุม) เจ้าเมืองลุ่ม เมืองหล่มเก่าในปัจจุบัน ยกทัพไปชิงเอาคืน โดยพ่อขุนบางกลางหาวไปตีเมืองศรีสัชนาลัย พ่อขุนผาเมืองตีเมืองสุโขทัย ได้ชัยชนะทั้งสองเมือง พ่อขุนผาเมืองยกเมืองสุโขทัยให้พ่อขุนบางกลางหาว พ่อขุนบางกลางหาวก็ขึ้นเป็นเจ้าเมืองสุโขทัย ในพ.ศ. 1792 เฉลิมพระนามว่า พ่อขุนศรีอินทราทิตย์
▲มีหลักฐานที่สำคัญคือ ณ วัดกลางศรีพุทธาราม ซึ่งตั้งอยู่ห่างจากที่ว่าการ อ.นครไทย ประมาณ 500 เมตร มีต้นจำปาขาวใหญ่อยู่ต้นหนึ่งมีความ เชื่อกันว่า มีอายุมานานพร้อมกับ พ่อขุนบาง กลางหาว เริ่มสร้างเมืองบางยาง นั่นเอง ซึ่งพิสูจน์ แล้วว่า มีอายุประมาณ 700 ปีเศษ หลักฐานที่สำคัญ ว่าเมืองบางยางได้เปลี่ยนชื่อเป็น "นครไทย" มีปรากฏอยู่ ต้นจำปาขาว ในพงศาวดาร ฉบับหลวง ประเสริฐ ว่าศักราช 839 ระกา(พ.ศ. 2020) แรกตั้งเมือง นครไทย พ.ศ. 2020 นี้เป็นระยะที่อยู่ในรัชสมัยของ สมเด็จพระ บรมไตรโลกนารถ ซึ่งพระองค์ทรงเป็น นักอักษรศาสตร์และนักรัฐศาสตร์ ซึ่งได้จัดการปกครองบริเวณ หัวเมือง ต่างๆ นอกเมืองหลวงให้เป็นระเบียบแบบแผนที่แน่นอน เพื่อให้ง่ายแก่การ ปกครองควบคุม ตรวจตรา จึงได้ยกฐานะ เมืองบางยาง เป็นเมืองที่มีเจ้าเมืองปกครอง แล้วเปลี่ยน ชื่อใหม่ว่า "เมืองนครไทย" เช่นเดียวกับเมืองอื่นๆ ซึ่งพระองค์ ทรงเปลี่ยน มาแล้ว เช่นเมืองสองแคว เป็นเมืองพิษณุโลก เมืองสระหลวงเป็นเมืองพระจิตร และเมืองทุ่งยั้งเป็นเมืองอุตรดิตถ์ เป็นต้น นับแต่ พ.ศ. 2020 เป็นต้นมา เมืองนครไทยก็มีฐานะเป็นเมืองที่มีเจ้าเมือง หรือผู้ว่าราชการเมือง ปกครองเรื่อยมาจนถึง พ.ศ. 2472 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ลด ฐานะ เมืองนครไทยมาเป็น "อำเภอเมืองนครไทย" แล้วแต่งตั้งนายอำเภอเป็นผู้ปกครอง นายอำเภอคนแรก คือ หลวงพิทักษ์กิจบุรเทศ (เป๋า บุญรัตนพันธ์) และเป็นอำเภอนครไทย เมื่อ พ.ศ. 2497 เพื่อให้เหมาะสมกับการ เรียก ชื่อตามระเบียบบริหารราชการแผ่นดินในปัจจุบัน
== การแบ่งเขตการปกครอง ==
=== การปกครองส่วนภูมิภาค ===
| |||