ผลต่างระหว่างรุ่นของ "สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์"
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
ป้ายระบุ: แก้ไขจากอุปกรณ์เคลื่อนที่ แก้ไขจากเว็บสำหรับอุปกรณ์เคลื่อนที่ |
พุทธามาตย์ (คุย | ส่วนร่วม) ไม่มีความย่อการแก้ไข |
||
บรรทัด 19:
|ดำรงพระยศ = 31 มกราคม พ.ศ. 2488 - 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2501 ({{อายุปีและวัน|2488|1|31|2501|11|11}})
}}
'''สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์''' เป็น[[สมเด็จพระสังฆราชไทย|สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก]] พระองค์ที่ 13 แห่ง[[กรุงรัตนโกสินทร์]] สถิต ณ [[วัดบวรนิเวศราชวรวิหาร]] ได้รับสถาปนาเป็นสมเด็จพระสังฆราชเมื่อปี พ.ศ. 2488 ในรัชสมัย[[พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร]] ทรงดำรงตำแหน่งอยู่ 14
== พระประวัติ ==
บรรทัด 28:
=== ผนวชและศึกษาพระปริยัติธรรม ===
พระองค์บรรพชาเป็นสามเณร ณ วัดบวรนิเวศวิหาร เมื่อปี พ.ศ. 2428 โดยมี[[พระพรหมมุนี (เหมือน สุมิตฺโต)]] [[วัดบรมนิวาสราชวรวิหาร]] เป็นพระอุปัชฌาย์ แล้วทรงศึกษาพระปริยัติธรรมกับอาจารย์หลายท่าน เช่น [[หม่อมเจ้าประภากร มาลากุล]] พระสุทธสีลสังวร (สาย) และ[[สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส]] ทรงเข้าสอบไล่ครั้งแรกเมื่อปีขาล
ต่อมาในปี พ.ศ. 2435 ได้อุปสมบท ณ [[วัดมกุฏกษัตริยารามราชวรวิหาร]] โดย[[พระพรหมมุนี (แฟง กิตฺติสาโร)]] เป็นพระอุปัชฌาย์ [[สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส|พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นวชิรญาณวโรรส]] เป็นพระกรรมวาจาจารย์ ผนวชแล้วมาอยู่วัดบวรนิเวศวิหาร
ในตอนแรกทรงตั้งพระทัยจะสอบถึงเพียงเปรียญธรรม 5 ประโยคเท่านั้น แต่สมเด็จฯ กรมพระยาวชิรญาณวโรรส โปรดให้สอบต่อ และทรงส่งพระองค์เข้าสอบในปีมะเมีย
== พระกรณียกิจ ==
[[ไฟล์:Bhumibol Adulyadej entered a 15-day monkhood (14).jpg|300px|thumb|สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์ ขณะทรงเป็นพระราชอุปัธยาจารย์ในพระภิกษุ[[พระบาทสมเด็จพระ
พระองค์ได้มีส่วนร่วมกับสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส มาตั้งแต่ต้น คือ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระราชประสงค์บำรุงการศึกษามณฑลหัวเมือง ทรงอาราธนาสมเด็จพระมหาสมณเจ้า ให้ทรงเป็นผู้อำนวยการจัดการศึกษา มีการจัดพิมพ์แบบเรียนต่าง ๆ พระราชทานแก่พระภิกษุสงฆ์ ไปไว้ใช้ฝึกสอน ให้ยกโรงเรียนพุทธศาสนิกชนในหัวเมืองทั้งปวง มารวมขึ้นอยู่ในสมเด็จพระมหาสมณเจ้า เพื่อจะได้เป็นหมวดเดียวกัน พระองค์ขณะที่ดำรงสมณศักดิ์พระสุคุณคุณาภรณ์ ได้เป็นผู้อำนวยการศึกษามณฑลจันทบุรี ต่อมาเมื่อปี
พระองค์ทรงเป็นแม่กองสอบไล่พระปริยัติธรรมหลายครั้ง ทั้งในกรุงเทพฯ และหัวเมืองต่างจังหวัด เมื่อ[[พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ สมเด็จพระสังฆราชเจ้า]] ชราและอาพาธ ก็ได้ทรงมอบหน้าที่เจ้าคณะใหญ่คณะธรรมยุตให้ทรงบัญชาการแทน เมื่อปี พ.ศ. 2477 และเมื่อสมเด็จพระสังฆราชเจ้า ฯ สิ้นพระชนม์เมื่อปี พ.ศ. 2480 พระองค์ก็ได้ทรงเป็นเจ้าคณะใหญ่คณะธรรมยุตสืบต่อมา และให้ทรงจัดการปกครองคณะธรรมยุตที่สำคัญหลายประการ
เมื่อเป็นสมเด็จพระสังฆราชเจ้าแล้ว ได้ทรงปรับปรุงการปกครองคณะสงฆ์ให้ดียิ่งขึ้น โดยจัดการปกครองคณะสงฆ์ทั้งสองนิกายคือ [[มหานิกาย]]และ[[ธรรมยุติกนิกาย]] เมื่อปี
# การปกครองส่วนกลาง คณะสังฆมนตรีคงบริหารรวมกัน แต่การปกครองบังคับบัญชาให้เป็นไปตามนิกาย
# การปกครองส่วนภูมิภาคให้แยกตามนิกาย
พระองค์ได้เป็น[[พระอุปัชฌาย์|พระราชอุปัชฌยาจารย์]]เมื่อ[[พระราชพิธีทรงผนวชในรัชกาลที่ 9|พระบาทสมเด็จพระ
== ตำแหน่ง ==
บรรทัด 54:
== สมณศักดิ์ ==
* พ.ศ. 2439 ได้รับโปรดเกล้าฯ ตั้งเป็น[[พระราชาคณะ]]ที่ ''พระสุคุณคณาภรณ์''<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2439/034/409.PDF พระราชพิธีฉัตรมงคล แลพระราชทานพระสุพรรณบัตร หิรัญบัตร แลสัญญาบัตร พระสงฆ์], เล่ม ๑๓, ๓๔, ๒ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๖๔, หน้า ๔๑๑</ref>
* พ.ศ. 2446 ได้เลื่อนสมณศักดิ์เสมอ[[พระราชาคณะชั้นเทพ]]พิเศษที่''
* พ.ศ. 2451 ลาออกจากหน้าที่พระราชาคณะเพื่อเตรียมลาสิกขาบท<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2451/015/449.PDF แจ้งความกระทรวงธรรมการ แผนกสังฆการี (เรื่อง พระญาณวราภรณ์ลาจากหน้าที่พระราชาคณะ)], เล่ม ๒๕, ตอน ๑๕, ๑๒ กรกฎาคม ร.ศ. ๑๒๗, หน้า ๔๔๙</ref> แต่ยังทรงอาลัยในสมณเพศจึงรั้งรออยู่<ref name="เรื่องตั้ง"/>
* พ.ศ. 2454 รับพระราชทานพัดยศเดิมและกลับเข้ารับราชการตามตำแหน่งเดิม<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2454/D/611.PDF การตั้งตำแหน่งสมณศักดิ์และเปลี่ยนพัดยศ], เล่ม ๒๘, ตอน ๐ ง, ๒๕ มิถุนายน ร.ศ. ๑๓๐, หน้า ๖๑๓</ref>
บรรทัด 60:
* พ.ศ. 2464 ได้รับสถาปนาสมณศักดิ์เสมอพระราชาคณะชั้นธรรมพิเศษที่ ''พระญาณวราภรณ์ สุนทรธรรมปาโมกข์ ยุตโยคญาณดิลก ไตรปิฎกธารี ธรรมวาทียติคณิศร บวรสังฆาราม คามวาสี''<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2464/D/1824.PDF พระบรมราชโองการ ประกาศสถาปนาสมเด็จพระราชาคณะและพระราชาคณะ], เล่ม ๓๘, ๒ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๖๔, หน้า ๑๘๒๖ - ๑๘๒๘</ref>
* พ.ศ. 2471 โปรดเกล้าฯ สถาปนาเป็น[[สมเด็จพระราชาคณะ]][[เจ้าคณะใหญ่คณะธรรมยุต|เจ้าคณะใหญ่คณะธรรมยุตติกา]] ในพระราชทินนามพิเศษว่า ''สมเด็จพระวชิรญาณวงศ์ ปาพจนงคญาณวราภรณ์ สุนทรวิสุทธิพรหมจารี ตรีปิฎกธรรมโกศล วิมลศีลขันธ์สรรพสุจิตต์ มหากิริฏราชประนับดา นพวงศวรานุวรรตน์ อุตกฤษฏรัตตัญญูกาพยปฏิภาณ คุโณธารสังฆประมุข ธรรมยุกติกคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี อรัณยวาสี''<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2471/A/170.PDF ประกาศสถาปนาสมณศักดิ์], เล่ม ๔๕, ๑๑ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๗๑, หน้า 173-4</ref>
* ภายหลังการสิ้นพระชนม์ของ[[สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (แพ ติสฺสเทโว)]] ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ใน
* ต่อมาในปี พ.ศ. 2493 [[พระบาทสมเด็จพระ
▲* ภายหลังการสิ้นพระชนม์ของ[[สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (แพ ติสฺสเทโว)]] ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ใน [[สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล]] ได้สถาปนาสมเด็จพระวชิรญาณวงศ์เป็น[[สมเด็จพระสังฆราช]]ในราชทินนามเดิม เมื่อวันที่ 31 มกราคม พ.ศ. 2488<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2488/A/009/166.PDF พระบรมราชโองการ ประกาศ สถาปนาสมเด็จพระวชิรญาณวงศ์ ขึ้นเป็นสมเด็จพระสังฆราช], เล่ม ๖๒, ตอน ๙ ก, ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๘๘, หน้า ๑๖๖</ref>
▲* ต่อมาในปี พ.ศ. 2493 [[พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร]] ได้โปรดเกล้าฯ ให้เฉลิมพระนามเป็น
"''สมเด็จพระวชิรญาณวงศ์ วิสุทธิสงฆคุณาลังการ อริยวงศาคตญาณวิมล สกลมหาสังฆปรินายก ตรีปิฎกกลากุสโลภาส ภูมิพลมหาราชสรณคมนาจารย์ สุจิตตาภิธานสังฆวิสุต มหามกุฎมหาราชประนัปดา นพวงศราชกุลาภิวรรธน์ สุขุมอรรถธรรมวิจารปรีชา กาพยรจนาฉันทพากยปฏิภาน ปาวจนุตตมญาณวราภรณ์ สุนทรวิสุทธิพรหมจรรย์ วิมลศีลขันธสมาจารวัตร พุทธศาสนิกบริษัทคารวสถาน วิจิตรปฏิภานพัฒนคุณ อดุลยคัมภีรญาณบัณฑิต สรรพคณิสสรมหาปธานาธิบดี คามวาสี อรัณยวาสี สมเด็จพระสังฆราช''<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2493/A/027/484.PDF ประกาศสถาปนาเฉลิมพระนามสมเด็จพระสังฆราช], เล่ม 67, ตอน 27, 9 มกราคม พ.ศ. 2493, หน้า 487</ref>
* และในวันที่ 20 ธันวาคม พ.ศ. 2499
"''สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์ วิสุทธิสงฆคุณาลังการ อริยวงศาคตญาณวิมล สกลมหาสังฆปรินายก ตรีปิฎกกลากุสโลภาส ภูมิพลมหาราชหิโตปัธยาจารย์ สุจิตตาภิธานสังฆวิสุต มหามกุฎมหาราชประนัปดา นพวงศราชกุลาภิวรรธน์ สุขุมอรรถธรรมวิจารปรีชา กาพรจนาฉันทพากยปฏิภาน ปาวจนุตตมญาณวราภรณ์ สุนทรวิสุทธิพรหมจรรย์ วิมลศีลขันธสมาจารวัตร พุทธศาสนิกบริษัทคารวสถาน วิจิตรปฏิภานพัฒนคุณ อดุลยคัมภีรญาณบัณฑิต สรรพคณิสสรมหาปธานาธิบดี ศรีสมณุดมบรมบพิตร คชนาม''"
== สิ้นพระชนม์ ==
สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์ สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2501 เวลา 01:08 น. พระศพตั้งบำเพ็ญกุศล ณ ตำหนักเพ็ชร วัดบวรนิเวศวิหาร [[รัฐประหารในประเทศไทย พ.ศ. 2501|คณะปฏิวัติ]]ให้สถานที่ราชการทุกแห่งลดธงลงครึ่งเสา 3 วัน และให้ข้าราชการไว้ทุกข์ 15 วันเพื่อถวายความอาลัย<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2501/A/093/1.PDF ประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ ๒๕], เล่ม ๗๕, ตอน ๙๓ ก ฉบับพิเศษ, ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๐๑, หน้า ๑</ref> และได้รับพระราชทานเพลิงพระศพ ณ
== พระนิพนธ์ ==
เส้น 79 ⟶ 77:
* [[พ.ศ. 2467]] ทรงชำระอรรถกถาชาดก ภาคที่ 3 จากจำนวน 10 ภาค ที่[[สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า]] โปรดให้ชำระพิมพ์
หนังสือที่ทรงนิพนธ์ ได้แก่ ศาสนาโดยประสงค์ พระโอวาทธรรมบรรยาย ตายเกิด ตายสูญ ทศพิธราชธรรม พร้อมทั้งเทวตาทิสนอนุโมทนากถา สังคหวัตถุ จักรวรรดิวัตร และขัตติยพละ พุทธศาสนคติ บทความต่าง ๆ รวมเล่ม ชื่อว่า ความรู้เรื่องพระพุทธศาสนาตั้งแต่เบื้องต้น ทีฆาวุคำฉันท์ และพระธรรมเทศนาที่สำคัญได้แก่ ธรรมเทศนาทศพิธราชธรรม ในการพระราชพิธี
== พงศาวลี ==
เส้น 117 ⟶ 115:
{{สืบตำแหน่ง
| รูปภาพ = ฉัตรสามชั้น.jpg
| ตำแหน่ง = [[
| จำนวนตำแหน่ง =
| ก่อนหน้า = [[สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (แพ ติสฺสเทโว)|สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ<br> (แพ ติสฺสเทโว)]]
|