ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ตรุษจีน"
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
ป้ายระบุ: ถูกแทน blanking การแก้ไขแบบเห็นภาพ |
ล ย้อนการแก้ไขของ 180.183.65.48 (พูดคุย) ไปยังรุ่นก่อนหน้าโดย Shoshui ป้ายระบุ: ย้อนรวดเดียว |
||
บรรทัด 1:
{{Infobox holiday
|official_name =
|image = Marina-Bay Singapore Firework-launching-CNY-2015-07.jpg
|caption = ดอกไม้ไฟเป็นองค์ประกอบที่คลาสสิกของการเฉลิมฉลองวันตรุษจีนหรือวันปีใหม่จีน
|nickname = เทศกาลฤดูใบไม้ผลิ
|observedby = [[ชาวจีน]]ทั่วโลก<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/2712567.stm |title=Asia welcomes lunar New Year |publisher=BBC|date=1 February 2003|accessdate=7 November 2008}}</ref>
|date = วันแรกของเดือนแรกใน[[ปฏิทินจีน]] (ระหว่าง 21 มกราคมถึง 20 กุมภาพันธ์))
|date2019 = วันอังคารที่ 5 กุมภาพันธ์, [[ปีกุน]]
|date2020 = วันเสาร์ที่ 25 มกราคม, [[ปีชวด]]
|date2021 = Saturday, 12 February, [[Ox (zodiac)|Ox]]
|date2022 = Tuesday, 1 February, [[Tiger (zodiac)|Tiger]]
|type = เทศกาลเอเชีย
|frequency= ทุกปี
|longtype = [[วัฒนธรรมจีน|วัฒนธรรม]], ศาสนา<br />([[ศาสนาพื้นบ้านจีน]], [[ศาสนาพุทธ]]นิกาย[[มหายาน]], [[ลัทธิขงจื๊อ]], [[ลัทธิเต๋า]])
|relatedto = [[เทศกาลโคมไฟ]], ซึ่งการเฉลิมฉลองปีใหม่จีนเสร็จสิ้น <br /> [[ตรุษมองโกล]] ([[ซากานซาร์]]), [[ตรุษทิเบต]] ([[โลซาร์]]), [[ตรุษญี่ปุ่น]] (โชกัตสึ), [[ตรุษเกาหลี]] (โซลนาล), [[ตรุษญวน]] (เต๊ต)
|celebrations = [[การเชิดสิงโต]], [[การเชิดมังกร]], [[ดอกไม้ไฟ]], การพบปะรวมตัวของครอบครัว, การกินเลี้ยงของครอบครัว, การเยี่ยมเพื่อนและญาติ, การให้และรับเงิน[[อั่งเปา]], การแต่งและประดับคำขวัญคู่ ''[[ชุนเหลียน]]''}}
{{Infobox Chinese|pic=Spring Festival (Chinese characters).svg|piccap="เทศกาลฤดูใบไม้ผลิ (ปีใหม่จีน)" เขียนในรูปแบบ[[อักษรจีนตัวเต็ม]] (ด้านบน) และรูปแบบ[[อักษรจีนตัวย่อ]] (ด้านล่าง) |picupright=0.4|s={{linktext|春节}}|t={{linktext|春節}}|l="เทศกาลฤดูใบไม้ผลิ"|p=Chūn jié|w=Ch'un<sup>1</sup> chieh<sup>2</sup>|mi={{IPAc-cmn|ch|un|1|-|j|ie|2}}|suz=Tshen tsìh|j=Ceon1 zit3|y=Chēun jit|ci={{IPAc-yue|c|eon|1|-|z|it|3}}|poj=Chhun cheh|tl=Tshun tseh}}
'''ตรุษจีน''' ({{zh-all|t=春節|s=春节|p=Chūnjíe ''ชุนเจี๋ย''}}) เป็นวันหยุดตามประเพณีของจีนที่สำคัญที่สุด ใน[[ประเทศจีน]] ยังมีอีกชื่อหนึ่งว่า "'''เทศกาลฤดูใบไม้ผลิ'''"
เพราะ[[ฤดูใบไม้ผลิ]]ตาม[[ปฏิทินจีน]]เริ่มต้นด้วยวัน[[ลีชุน]] ซึ่งเป็นวันแรกในทางสุริยคติของปีปฏิทินจีน วันดังกล่าวยังเป็นวันสิ้นสุด[[ฤดูหนาว]] ซึ่งคล้ายกันกับงานเทศกาลของตะวันตก เทศกาลนี้เริ่มต้นในวันที่ 1 เดือน 1 ({{lang-zh|正月}}, {{zh-all|p=Zhēngyuè}}) ในปฏิทินจีนโบราณและสิ้นสุดลงในวันที่ 15 ด้วย[[เทศกาลโคมไฟ]] คืนก่อนตรุษจีนเป็นวันซึ่งครอบครัวจีนมารวมญาติเพื่อรับประทานอาหารเย็นเป็นประจำทุกปี ซึ่งเรียกว่า ฉูซี่ ({{lang-zh|除夕}}, {{zh-all|p=Chúxī}}) หรือ "การผลัดเปลี่ยนยามค่ำคืน" เนื่องจากปฏิทินจีนเป็นแบบ[[ปฏิทินสุริยจันทรคติ|สุริยจันทรคติ]] ตรุษจีนจึงมักเรียกว่า "'''วันขึ้นปีใหม่จันทรคติ'''"
ตรุษจีนเป็นงานเฉลิมฉลองที่ยาวที่สุดและสำคัญที่สุดในปฏิทินจีน จุดกำเนิดของตรุษจีนนั้นมีประวัติหลายศตวรรษและมีความสำคัญเพราะตำนานและประเพณีหลายอย่าง ตรุษจีนมีการเฉลิมฉลองกันในหลายประเทศและดินแดนซึ่งมีประชากรจีนอาศัยอยู่มาก อย่างเช่น จีนแผ่นดินใหญ่ [[ฮ่องกง]] [[อินโดนีเซีย]] [[มาเก๊า]] [[มาเลเซีย]] [[ฟิลิปปินส์]] [[สิงคโปร์]] [[สาธารณรัฐจีน|ไต้หวัน]] [[ประเทศไทย|ไทย]] รวมทั้งในชุมชนชาวจีนที่อื่น ตรุษจีนถูกมองว่าเป็นวันหยุดสำคัญสำหรับชาวจีนและได้มีอิทธิพลต่อการเฉลิมฉลองการขึ้นปีใหม่จันทรคติของประเทศเพื่อนบ้าน ซึ่งรวมทั้ง[[เกาหลี]] ([[ตรุษเกาหลี|โซลนาล]]) [[ภูฏาน]] และ[[เวียดนาม]]
ในประเทศจีน ธรรมเนียมและประเพณีท้องถิ่นเกี่ยวกับการเฉลิมฉลองตรุษจีนนั้นหลากหลายมาก ประชาชนจะเทเงินของตนเพื่อซื้อของขวัญ ของประดับตกแต่ง วัสดุ อาหารและเครื่องนุ่งห่ม นอกจากนี้ยังมีประเพณีว่า ทุกครอบครัวจะทำความสะอาดบ้านอย่างละเอียดลออ เพื่อปัดกวาดโชคร้ายด้วยหวังว่าจะเปิดทางให้โชคดีเข้ามา มีการประดับหน้าต่างและประตูด้วยกระดาษตัดสีแดงและคู่กับธีม "โชคดี", "ความสุข", "ความมั่งคั่ง" และ "ชีวิตยืนยาว" ที่ได้รับความนิยม ในคืนก่อนตรุษจีน อาหารค่ำเป็นการกินเลี้ยงกับครอบครัว อาหารนั้นจะมีเช่น หมู เป็ด ไก่และอาหารอย่างดี (delicacies) รสหวาน ครอบครัวจะปิดท้ายค่ำคืนด้วยประทัด เช้าวันรุ่งขึ้น เด็กจะทักทายบิดามารดาของตนโดยอวยพรพวกท่านให้มีสุขภาพดีและสวัสดีปีใหม่ และได้รับเงิน[[อั่งเปา]] ประเพณีตรุษจีนนั้นเพื่อการสมานฉันท์ ลืมความบาดหมางและปรารถนาสันติและความสุขแก่ทุกคนอย่างจริงใจ
แม้ปฏิทินจีนแต่โบราณไม่ใช้ปีตัวเลขต่อเนื่องกัน นอกประเทศจีน ปีจีนจึงมักนับเลขนับแต่รัชสมัย[[จักรพรรดิเหลือง]] แต่เนื่องจากมีการกำหนดให้อย่างน้อยสามปีเป็นเลข 1 ที่นักวิชาการใช้กันแพร่หลายในปัจจุบัน จึงทำให้ปี พ.ศ. 2555 เป็น "ปีจีน" 4710, 4709 หรือ 4649
วันตรุษจีน [[คณะรัฐมนตรีคณะที่ 60 ของไทย|คณะรัฐมนตรี]] มีมติให้เป็นวันหยุดราชการประจำปีเฉพาะในพื้นที่จังหวัด[[ปัตตานี]], [[ยะลา]], [[นราธิวาส]], [[สตูล]]<ref>[http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2555/E/024/4.PDF ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง กำหนดเวลาทำงานและวันหยุดราชการ (ฉบับที่ ๒๐) พ.ศ. ๒๕๕๕]</ref> และ[[จังหวัดสงขลา|สงขลา]]<ref>[http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2560/E/043/9.PDF ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง กำหนดเวลาทำงานและวันหยุดราชการ (ฉบับที่ ๒๑) พ.ศ. ๒๕๕๖]</ref>
== วันที่ ==
{{รอบปีนักษัตร|start=2539
|2-19|2-8|1-28|2-16|2-5|1-24|2-12|2-1|1-22|2-9|1-29|2-18
|2-7|1-26|2-14|2-3|1-23|2-10|1-31|2-19|2-8|1-28|2-16|2-5
|1-25|2-12|2-1|1-22|2-9|1-29|2-18|2-7|1-26|2-14|2-3|1-23
}}
ปฏิทินสุริยจันทรคติจีนเป็นตัวกำหนดวันที่ของตรุษจีน ปฏิทินดังกล่าวยังใช้ในประเทศซึ่งรับเอาหรือได้รับอิทธิพลจากวัฒนธรรม[[ฮั่น]] ที่โดดเด่น คือ เกาหลี ญี่ปุ่นและเวียดนาม และอาจมีบรรพบุรุษร่วมกันที่มีเทศกาลตรุษคล้ายกันนอกเอเชียตะวันออก เช่น อิหร่าน และในประวัติศาสตร์ ดินแดน[[ชนบัลการ์]]
ใน[[ปฏิทินเกรโกเรียน]] แต่ละปีตรุษจีนมิได้ตรงกัน คือ อยู่ระหว่างวันที่ 21 มกราคมถึง 20 กุมภาพันธ์ ในปฏิทินจีน [[เหมายัน]]ต้องเกิดในเดือนที่ 11 จึงหมายความว่า ตรุษจีนมักตรงกับเดือนดับครั้งที่สองหลังเหมายัน (น้อยครั้งที่เป็นครั้งที่สามหากมี[[อธิกมาส]]) ในประเพณีจีนโบราณ ลีชุนเป็นวันแรกในทางสุริยคติซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของฤดูใบไม้ผลิ ซึ่งตรงกับประมาณวันที่ 4 กุมภาพันธ์
== ตรุษจีนทั่วโลก ==
{{มุมมองสากล}}
{{โครงส่วน}}
[[ไฟล์:Red lanterns, Spring Festival, Ditan Park Beijing.JPG|thumb|200px|การเฉลิมฉลองตรุษจีนที่กรุง[[ปักกิ่ง]]]]
[[ไฟล์:HK Mid-levels Chinese New Year decoration plants Jan-2012.jpg|thumb|150px|การประดับคำขวัญคู่ "ชุนเหลียน" และคำกลอนคู่ "ตุ้ยเหลียน"]]
=== ตรุษจีนในประเทศไทย ===
[[ไฟล์:ChineseNewyearAtOdeanCircle.jpg|thumb|225px|งานตรุษจีนที่วงเวียนโอเดียน เมื่อปี พ.ศ. 2548]]
[[ชาวไทยเชื้อสายจีน]]จะถือประเพณีปฏิบัติอยู่ 3 วัน คือวันจ่าย วันไหว้ และวันเที่ยว
* '''วันจ่าย''' คือวันก่อนวันสิ้นปี เป็นวันที่ชาวไทยเชื้อสายจีนจะต้องไปซื้ออาหารผลไม้และเครื่องเซ่นไหว้ต่างๆ ก่อนที่ร้านค้าทั้งหลายจะปิดร้านหยุดพักผ่อนยาว ไม่จำเป็นจะต้องมีการจุด[[ธูป]]อัญเชิญ[[เจ้าที่]] (地主爺 / 地主爷 ตี่จู้เอี๊ย) ให้ลงมาจากสวรรค์เพื่อรับการสักการบูชาของเจ้าบ้าน หลังจากที่ได้ไหว้อัญเชิญขึ้นสวรรค์เมื่อ 4 วันที่แล้วเพราะว่าเจ้าที่ไม่ได้ไปไหนเมื่อสี่วันที่แล้ว ตัวเราส่งแต่ เจ้าซิ้ง หรือเจ้าเตา
* '''วันไหว้'''
** ตอนเช้ามืดจะไหว้ "ป้ายเล่าเอี๊ย" (拜老爺 / 拜老爷) เป็นการไหว้เทพเจ้าต่างๆ เครื่องไหว้คือ เนื้อสัตว์สามอย่าง (ซาแซ ซำเช้ง) ได้แก่ หมู เป็ด ไก่ หรือเพิ่มตับ ปลา เป็นเนื้อสัตว์ห้าอย่าง (โหงวแซ) [[เหล้า]] [[น้ำชา]] และ[[กระดาษเงินกระดาษทอง]]
** ตอนสาย จะไหว้ "ป้ายแป๋บ้อ" (拜父母) คือการไหว้[[บรรพบุรุษ]] [[พ่อ]][[แม่]][[ญาติ]]พี่น้องที่ถึงแก่กรรมไปแล้ว เป็นการแสดง[[ความกตัญญู]]ตามคติจีน การไหว้ครั้งนี้จะไหว้ไม่เกินเที่ยง เครื่องไหว้จะประกอบด้วย ซาแซ อาหารคาวหวาน (ส่วนมากจะทำตามที่ผู้ที่ล่วงลับเคยชอบ) รวมทั้งการเผากระดาษเงินกระดาษทอง เสื้อผ้ากระดาษเพื่ออุทิศแก่ผู้ล่วงลับ หลังจากนั้น ญาติพี่น้องจะมารวมกันรับประทานอาหารที่ได้เซ่นไหว้ไปเป็นสิริมงคล และถือเป็นเวลาที่ครอบครัวหรือวงศ์ตระกูลจะรวมตัวกันได้มากที่สุด จะแลกเปลี่ยนอั่งเปาหลังจากรับประทานอาหารร่วมกันแล้ว
** ตอนบ่าย จะไหว้ "ป้ายฮ่อเฮียตี๋" (拜好兄弟) เป็นการไหว้ผีพี่น้องที่ล่วงลับไปแล้ว เครื่องไหว้จะเป็นพวก[[ขนมเข่ง]] [[ขนมเทียน]] เผือกเชื่อมน้ำตาล กระดาษเงินกระดาษทอง พร้อมทั้งมีการจุด[[ประทัด]]เพื่อไล่สิ่งชั่วร้ายและเพื่อเป็นสิริมงคล
* '''วันเที่ยว''' หรือ '''วันถือ''' คือวันขึ้นปีใหม่ เป็นวันที่หนึ่ง (初一 ชิวอิก) ของเดือนที่หนึ่งของปี วันนี้ชาวจีนจะถือธรรมเนียมโบราณที่ยังปฏิบัติสืบต่อกันมาถึงปัจจุบันคือ "ป้ายเจีย" เป็นการไหว้ขอพรและอวยพรจากญาติผู้ใหญ่และผู้ที่เคารพรัก โดยนำส้มสีทองไปมอบให้ เหตุที่ให้ส้มก็เพราะ[[ส้ม]]ออกเสียง[[ภาษาจีนแต้จิ๋ว|ภาษาแต้จิ๋ว]]ว่า "กิก" (橘) ไปพ้องกับคำว่าความสุขหรือโชคลาภ 吉 แปลว่า โชคลาภ หรือ [[ภาษาจีนฮกเกี้ยน|ภาษาฮกเกี้ยน]] และ ภาษากวางตุ้ง ส้มเรียกว่า "ก้าม" (柑) ซึ่งไปพ้องกับคำว่าทอง (金) <ref>เธียรชัย เอี่ยมวรเมธ. ''พจนานุกรม จีน-ไทย''. ลาวกาว : รวมสาส์น, 2541. หน้า 73, 272. ISBN 978-974-246-307-6</ref> เพราะฉะนั้นการให้ส้มจึงเหมือนนำความสุขหรือโชคลาภไปให้ จะมอบส้มจำนวน 4 ผล (เสมือนมี 吉 ประกอบกัน 4 ตัว กลายเป็น 𡅕) ห่อด้วยผ้าเช็ดหน้าของผู้ชาย เหตุที่เรียกวันนี้ว่าวันถือคือ เป็นวันที่ชาวจีนถือว่าเป็นสิริมงคล งดการทำบาป จะมีคติถือบางอย่าง เช่น ไม่พูดจาไม่ดีต่อกัน ไม่ทวงหนี้กัน ไม่จับไม้กวาด และจะแต่งกายด้วยเสื้อผ้าใหม่แล้วออกเยี่ยมอวยพรและพักผ่อนนอกบ้าน เป็นต้น
== ประเพณีปฏิบัติ ==
* สัญลักษณ์อย่างหนึ่งของตรุษจีน คือ ''[[อั่งเปา]]'' (ซองแดง) คือ ซองใส่เงินที่ผู้ใหญ่แล้วจะมอบให้ผู้น้อย และมีการแลกเปลี่ยนกันเอง หรือ หรือจะใช้คำว่า ''แต๊ะเอีย'' (ผูกเอว) ที่มาคือในสมัยก่อน เหรียญจะมีรูตรงกลาง ผู้ใหญ่จะร้อยด้วยเชือกสีแดงเป็นพวงๆ และนำมามอบให้เด็ก ๆ ซึ่งจะนำมาผูกเก็บไว้ที่เอว
=== คำอวยพร ===
{{Listen
|filename = Zh-yue-新年快樂.opus
|title = 新年快樂 (ซันหนิ่นฟายหลอก)
|description = (ซันหนิ่นฟายหลอก) อวยพรวันตรุษจีนใน[[ภาษากวางตุ้ง]]
|format = [[Ogg]]
|filename2 = Zh-yue-恭喜發財.opus
|title2 = 恭喜發財 (กุงเหฟัดฉ่อย)
|description2 = (กุงเหฟัดฉ่อย) อวยพรวันตรุษจีนใน[[ภาษากวางตุ้ง]]
|format2 = [[Ogg]]
}}
ในตรุษจีน ชาวจีนจะกล่าวคำ ''ห่ออ่วย'' หรือคำอวยพรภาษาจีนให้กัน หรือมีการติดห่ออ่วยไว้ตามสถานที่ต่างๆ คำที่นิยมใช้กัน ได้แก่
* 新正如意 新年發財 / 新正如意 新年发财 ([[สำเนียงแต้จิ๋ว|แต้จิ๋ว]]: ซิงเจี่ยยู้อี่ ซิงนี้หวกไช้; [[ภาษาจีนกลาง|จีนกลาง]]: ซินเจิ้งหรูอี้ ซินเหนียนฟาฉาย; [[ภาษาหมิ่นใต้|ฮกเกี้ยน]]: ซินเจี่ยหยู่อี่ ซินนี่ฮวดไช้; [[ภาษาจีนแคะ|จีนแคะ]]: ซินจึ้นหยู่อี๋ ซินเหนี่ยนฟั่ดโฉ่ย; [[กวางตุ้ง]]: ซันจิงจู๋จี่ ซันหนินฟัดฉ่อย) แปลว่า ขอให้ประสบโชคดี ขอให้มั่งมีปีใหม่
* 新年快樂 / 新年快乐 (จีนกลาง: ซินเหนียนไคว่เล่อ; กวางตุ้ง:ซันหนิ่นฟายหลอก;ฮกเกี้ยน: ซินนี้ก๊วยหลก) นิยมใช้ใน[[ประเทศจีน]]
* 恭喜發財 / 恭喜发财 (จีนกลาง: กงฉี่ฟาฉาย; ฮกเกี้ยน: หย่งฮี้ฮวดจ๋าย; กวางตุ้ง: กุงเหฟัดฉ่อย)
* 過年好 / 过年好 (จีนกลาง: กั้วเหนียนห่าว) ใช้โดยชนพื้นเมืองทางภาคเหนือของประเทศจีน วลีนี้ยังหมายถึงวันที่หนึ่งถึงวันที่ห้าของปีใหม่ด้วย
* 大吉大利 (จีนกลาง:ต้าจี้ต้าลี่)(ฮกเกี้ยน: ตั่วเก็ตตั่วลี่) แปลว่า ความมงคลอันยิ่งใหญ่ ค้าขายได้กำไร
* 金玉满堂 (จีนกลาง:กิมหยกม่านถัง)(ฮกเกี้ยน: กิ้มหยกมั่วต๋อง) แปลว่า ทองหยกเต็มบ้าน
* 萬事如意 / 万事如意 (จีนกลาง:ว่านซื่อหรูอี้)(ฮกเกี้ยน: บ่านสู่หยู่อี่) แปลว่า หมื่นเรื่องสมปรารถนา
* 福壽萬萬年/ 福寿万万年 (จีนกลาง: ฝูเชี่ยวหวันวันเลี่ยน; ฮกเกี้ยน: ฮกซิ่วบันบั่นนี่) แปลว่า อายุยืนหมื่นๆ ปี
* 大家好運氣 / 大家好运气(จีนกลาง: ต้าเจียห่าวเหยียนชี; ฮกเกี้ยน: ต้าเก่โฮ่อุ๊นคิ) แปลว่า โชคดีเข้าบ้าน
* 年年大賺錢 / 年年大赚钱 (ฮกเกี้ยน: หนีนี้ตั๊วถั่นจี๋) แปลว่า ปีนี้ร่ำรวยมหาศาล
年年有余 (จีนกลาง:เหนียนเหนียนโหย่วหยีว) แปลว่าเหลือกินเหลือใช้
== ดูเพิ่ม ==
* [[แผนภูมิสวรรค์]]
* [[การเชิดสิงโต]]
== อ้างอิง ==
{{รายการอ้างอิง}}
== แหล่งข้อมูลอื่น ==
{{คอมมอนส์-หมวดหมู่|Chinese New Year}}
| |||