ผลต่างระหว่างรุ่นของ "สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (แพ ติสฺสเทโว)"

|พระนาม = สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ <br> สมเด็จพระสังฆราช (แพ ติสฺสเทโว)

|succession = [[สมเด็จพระสังฆราชไทย|สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก]] พระองค์ที่ 12

|ดำรงพระยศ = [[15 พฤศจิกายน]] [[พ.ศ. 2481]] - [[26 พฤศจิกายน]] [[พ.ศ. 2487]] ({{อายุปีและวัน|2481|11|15|2487|11|26}})

|สถาปนา = [[15 พฤศจิกายน]] [[พ.ศ. 2481]]

'''สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช''' พระนามเดิม '''แพ''' ฉายา '''ติสฺสเทโว''' เป็น[[สมเด็จพระสังฆราชไทย|สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก]]พระองค์ที่ 12 แห่ง[[กรุงรัตนโกสินทร์]] สถิต ณ [[วัดสุทัศนเทพวรารามราชวรมหาวิหาร]] ทรงดำรงตำแหน่งเมื่อวันที่ [[15 พฤศจิกายน]] [[พ.ศ. 2481]]<ref name="สังฆราช">ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2481/A/669.PDF พระบรมราชโองการ ประกาศ สถาปนาสมเด็จพระวันรัต ขึ้นเป็นสมเด็จพระสังฆราช], เล่ม ๕๕, ตอน ๐ ก, ๑๕ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๘๑, หน้า ๖๖๙ </ref> ในรัชสมัย[[พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร|สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล]] ทรงดำรงตำแหน่งอยู่ 6 ปี สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ [[26 พฤศจิกายน]] [[พ.ศ. 2487]] ขณะพระชันษาได้ 89 ปี

สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช มีพระนามเดิมว่า'''แพ''' ประสูติในรัชสมัย[[พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]] เมื่อวันที่ [[22 พฤศจิกายน]] [[พ.ศ. 2399]] เป็นชาวสวนบางลำภูล่าง [[เขตคลองสาน|อำเภอคลองสาน]] [[จังหวัดธนบุรี]] พระชนกชื่อนุตร พระชนนีชื่ออ้น สกุล พงษ์ปาละ<ref name="หน้า7">เรื่องตั้งพระราชาคณะผู้ใหญ่ในกรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม ๒, หน้า 7</ref>

เมื่อพระชันษาได้ 7 ปี ได้ไปศึกษาอักษรสมัยกับ[[สมเด็จพระวันรัตน์ (สมบูรณ์สมบุรณ์)]] ขณะยังเป็นเจ้าอาวาส[[วัดทองนพคุณ กรุงเทพมหานคร]] เมื่อสมเด็จพระวันรัตน์ (สมบูรณ์) ย้ายไปครอง[[วัดราชบุรณราชวรวิหาร]] พระองค์ได้ย้ายตามไปด้วย ได้บรรพชาเป็น[[สามเณร]]เมื่อปี พ.ศ. 2411 โดยมีสมเด็จพระวันรัตน์ (สมบูรณ์) เป็นพระอุปัชฌาย์ เมื่อสมเด็จพระวันรัตน์ (สมบูรณ์) ย้ายไปครอง[[วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามราชวรมหาวิหาร]] ก็ให้รับพระองค์ไปอยู่ด้วย ขณะอยู่วัดพระเชุตพนฯ พระองค์ได้ศึกษากับสมเด็จพระวันรัตเป็นหลัก นอกจากนี้ก็ศึกษากับเสมียนตราสุขบ้ง พระโหราธิบดี (ชุ่ม) บ้าง อาจารย์โพบ้าง ได้เข้าสอบครั้งแรกที่[[พระที่นั่งสุทไธสวรรยปราสาท]]ในปี พ.ศ. 2419 แต่สอบไม่ผ่าน<ref name="หน้า7"/>

พ.ศ. 2419 ท่านอายุครบอุปสมบท แต่สมเด็จพระวันรัต (สมบูรณ์) อาพาธ พระองค์อยู่พยาบาลจนกระทั่งท่านมรณภาพ จึงไปฝากตัวเป็นศิษย์[[สมเด็จพระวันรัต (แดง สีลวฑฺฒโน)]] วัดสุทัศนฯ ตามที่สมเด็จพระวันรัต (สมบูรณ์สมบุรณ์) ฝากฝังไว้ ในปีเถาะ พ.ศ. 2422 จึงได้อุปสมบทเป็นพระภิกษุ ณ วัดเศวตรฉัตร โดยมีสมเด็จพระวันรัต (แดง สีลวฑฺฒโน) เป็นพระอุปัชฌาย์ แล้วย้ายมาอยู่วัดสุทัศนฯ ศึกษากับสมเด็จพระวันรัต (แดง สีลวฑฺฒโน) เป็นหลัก และไปศึกษากับ[[สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช (สา ปุสฺสเทโว)]] บ้าง เข้าสอบอีกครั้งที่พระที่นั่งสุทไธสวรรยปราสาทในปีมะเมีย พ.ศ. 2425 ได้[[เปรียญธรรม 4 ประโยค]] ต่อมาปีระกา พ.ศ. 2428 เข้าสอบที่[[วัดพระศรีรัตนศาสดาราม]] แปลเพิ่มได้อีก 1 ประโยค เป็น[[เปรียญธรรม 5 ประโยค]]<ref name="หน้า226">เรื่องตั้งพระราชาคณะผู้ใหญ่ในกรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม ๑, หน้า 226</ref>

* 13 พฤษภาคม [[พ.ศ. 2432]] ได้รับพระราชทาน[[สมณศักดิ์]]เป็น[[พระราชาคณะ]]ที่ ''พระศรีสมโพธิ'' มีนิตยภัตเดือนละ 4 ตำลึง<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2432/007/62.PDF ตั้งตำแหน่งพระสงฆ์], เล่ม 6, 19 พฤษภาคม 2432, หน้า 63</ref>

* [[พ.ศ. 2439]] ได้เลื่อนสมณศักดิ์ขึ้นเสมอ[[พระราชาคณะชั้นเทพ]]<ref name="หน้า226"/>

* [[พ.ศ. 2441]] ได้เป็นพระราชาคณะผู้ใหญ่ที่ ''พระเทพโมลี ตรีปิฎกธรา มหาธรรมกถึกคณฤศร บวรสังฆารามคามวาสี''<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2441/034/351.PDF ตั้งตำแหน่งพระสงฆ์], เล่ม 15, ตอน 34, 20 พฤศิกายน 2441, หน้า 353</ref>

* [[พ.ศ. 2443]] ได้เลื่อนสมณศักดิ์เป็นที่ ''[[พระธรรมโกศาจารย์|พระธรรมโกษาจารย์]] สุนทรญาณนายก ตรีปิฎกมุนี มหาคณาธิบดีสมณิศร บวรสังฆารามคามวาสี''<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2443/050/727.PDF พระบรมราชโองการ ประกาศตั้งตำแหน่งพระสงฆ์], เล่ม 17, หน้า 731</ref>

* [[พ.ศ. 2455]] ได้รับพระราชทานหิรัญบัฏเลื่อนสมณศักดิ์เป็น[[พระราชาคณะเจ้าคณะรอง]]คณะกลางที่ ''[[พระพรหมมุนี]]ศรีวิสุทธิญาณ ตรีปิฎกธรรมาลังการวิภูษิต มัชฌิมคณิศร บวรสังฆารามคามวาสี สังฆนายก''<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2455/A/233.PDF พระบรมราชโองการ ประกาศตั้งพระราชาคณะ], เล่ม 29, ตอน ก, 13 พฤศจิกายน 2455, หน้า 233-5</ref>

* [[พ.ศ. 2466]] ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็น[[สมเด็จพระราชาคณะ]] [[เจ้าคณะใหญ่]]ฝ่าย[[อรัญวาสี]]ที่ ''[[สมเด็จพระพุฒาจารย์]] อเนกสถานปรีชา สัปตวิสุทธิจริยาสมบัติ นิพัทธธุตคุณ ศิริสุนทรพรตจาริก อรัญญิกคณฤศร สมณนิกรมหาปรินายก ตรีปิฎกโกศล วิมลศีลขันธ์ สรรพสมณคุณ วิบุลยประสิทธิ์ บวรสังฆาราม คามวาสี อรัญวาสี มหาสังฆนายก''<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2466/D/2587.PDF พระบรมราชโองการ ประกาศตั้งสมณศักดิ์], เล่ม 40, 25 พฤศจิกายน 2466, หน้า 2591</ref>

* กุมภาพันธ์ [[พ.ศ. 2472]] ได้รับสถาปนาเป็น[[สมเด็จพระราชาคณะ]][[เจ้าคณะใหญ่หนใต้|ทักษิณมหาคณิศวราธิบดี]]ที่ ''[[สมเด็จพระวันรัต]] ปริยัตติพิพัฑฒนพงศ์ วิสุทธสงฆปรินายก ตรีปิฎกโกศล วิมลคัมภีรญาณสุนทร มหาทักษิณคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี อรัณยวาสี''<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2472/A/357.PDF พระบรมราชโองการ ประกาศตั้งสมณศักดิ์], เล่ม 46, 26 กุมภาพันธ์ 2472, หน้า 359-360</ref>

เมื่อมีพระราชบัญญัติคณะสงฆ์เมื่อปี [[พ.ศ. 2484]] เพื่อประสานนโยบายฝ่ายพุทธจักรและอาณาจักรให้เป็นไปด้วยดี พระองค์ก็ได้บริหารงานคณะสงฆ์ให้ลุล่วงไป โดยแต่งตั้งพระมหาเถรานุเถระในสังฆสภา ให้ดำรงตำแหน่งตามบทบัญญัติ แห่ง พ.ร.บ. คณะสงฆ์ฉบับดังกล่าวโดยครบถ้วนด้วยดีทุกประการ

| ช่วงเวลา = [[พ.ศ. 2481]] - [[พ.ศ. 2487]]

{{สมเด็จพระสังฆราชแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ไทย}}

{{เรียงลำดับ|อริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช (แพ ติสฺสเทโว}}