ผลต่างระหว่างรุ่นของ "จังหวัดปกครองตนเองชนชาติไท สิบสองปันนา"

| พินอิน = Xīshuāngbǎnnà

| หนาแน่น = 50 คน/ตร.กม.

| ปริมณฑล =

| อำเภอ = [[เชียงรุ่ง|นครเชียงรุ่ง]]<br>[[เมืองล่า|เทศมณฑลเมืองล่า]]<br>[[เมืองฮาย|เทศมณฑลเมืองฮาย]]

'''เขตปกครองตนเองชนชาติไท สิบสองปันนา''' ([[อักษรธรรม]] : ᩈᩥ᩠ᨷᩈ᩠ᩋᨦᨻᩢ᩠ᨶᨶᩣ [[อักษรไทลื้อ|ไทลื้อใหม่]] : ᦈᦹᧈᦈᦹᧈᦋᦵᦲᧁᦘᦱᦉᦱᦑᦺ᧑᧒ᦗᧃᦓᦱ ; {{zh|t=西雙版納傣族自治州|s=西双版纳傣族自治州|p=Xīshuāngbǎnnà dǎizú Zìzhìzhōu}}) หรือชื่อย่อว่า '''ซีไต่''' ({{zh|c=西傣 |p=Xīdǎi}}) ตั้งอยู่ทางใต้สุดของ[[มณฑลยูนนาน]] [[ประเทศจีน]] มีเมืองเอก คือ [[เชียงรุ่ง|เมืองเชียงรุ่ง]]

สิบสองปันนานั้นได้เป็นราช[[อาณาจักรหอคำเชียงรุ่ง]] เมื่อประมาณ 825 ปีก่อน โดย พญาเจือง หรือสมเด็จพระเจ้าหอคำเชียงรุ่งที่ 1 ในตำราของไทย เมื่อพุทธศตวรรษที่ 18 ชาว[[มองโกล]]ได้รุกราน[[อาณาจักรล้านนา]] ส่วนสิบสองปันนานั้นจึงได้เป็นของมองโกล และก็ได้เป็นของจีนต่อมา (ตาม[[ประวัติศาสตร์จีน]])

สิบสองปันนาดำรงความมั่นคงเฟื่องฟูอยู่ 100 กว่าปี ก็ถูกรุกรานอีกครั้งโดยชาวมองโกล และตกอยู่ในการปกครองของจีนอีกครั้งในปี [[พ.ศ. 1835]] การสิ้นสุดอำนาจการปกครอง และการยอมรับอำนาจของมองโกล เมื่อรัชกาลที่ 33 เมื่อพระเจ้ากรุงจีนส่งตราหัวเสือ (จุ่มกาบหลาบคำ) มาให้เป็นตราแผ่นดินแทนตรานกหัสดีลิงค์หัสดีลิงก์ การเปลี่ยนชื่อเจ้าผู้ครองนคร จากชื่อภาษาไทลื้อ เป็นภาษาจีน เริ่มขึ้นในยุคนี้ เจ้าผู้ครองนครชาวไทลื้อถูกเรียกว่าเจ้าแสนหวีฟ้า

หลังจากพระเจ้ากาวิละได้ปลดปล่อย[[เชียงใหม่]] และ [[อาณาจักรล้านนา]] จาก พม่าแล้ว [[พระเจ้ากาวิละ]]ทรงพิจารณาเห็นว่าเมือง[[เชียงใหม่]]ขณะนั้นเป็นเมืองร้าง เพราะผู้คนหนีภัยสงคราม อีกทั้งในกำแพงตัวเมืองเชียงใหม่ยังมีต้นไม้เถาวัลย์ปกคลุม ชุกชุมด้วยเสือ สัตว์ป่านานาพันธ์ ผู้คนของพระองค์มีน้อยไม่อาจบูรณะซ่อมแซมเมืองใหญ่ได้ ดังนั้นจึงยกทัพไปกวาดต้อนผู้คนโดยไปตีเมืองไตในดินแดน ๑๒ ปันนา ทั้งไตลื้อ ไตโหลง (ไทใหญ่) ไตขึน (คนไตลื้อในเมืองเชียงตุง) ไตลื้อเมืองยอง ไตลื้อเมืองลวง ไตลื้อเมืองพน เมืองหย่วน เมืองล่า มาอยู่ที่[[เชียงใหม่]] [[เชียงราย]] [[ลำพูน]] [[พะเยา]] และ [[น่าน]]เป็นจำนวนมาก ซึ่งเรียกกันว่ายุค "เก็บผักใส่ซ้า เก็บข้าใส่เมือง" อันเป็นวิธีฟื้นฟูอาณาจักรล้านนาวิธีหนึ่ง เพราะในช่วงก่อนนั้น พม่าได้กวาดต้อนชาวล้านนาไปอยู่ที่ [[พุกาม]] และ [[มัณฑะเลย์]] ไปจำนวนมาก

ในช่วงสงครามโลกสิบสองปันนานั้น ตกอยู่ในแผ่นดินจีน ถูกยุบเมือง[[เชียงรุ่ง]]จากเมืองหลวงเป็นแค่เมือง พร้อมๆ กับเจ้าทั้งหลายด้วย โดยเคยมีเจ้าปกครองอยู่ถึง 44 พระองค์ โดยสมเด็จพระเจ้าหอคำเชียงรุ่งที่ 44 หรือเจ้าหม่อมคำลือ (刀世勋) เป็นกษัตริย์องค์สุดท้ายของอาณาจักรไทลื้อ เป็นราชบุตรของเจ้าหม่อมแสนเมือง ซึ่งเป็นอนุชาของพระเจ้าแผ่นดินองค์ก่อน ซึ่งพระเจ้าแผ่นดินองค์ก่อนนั้นมีศักดิ์เป็นอาของเจ้าหม่อมคำลือ แต่พระองค์ท่านเองไม่มีบุตร จึงได้ขอเจ้าหม่อมคำลือเป็นราชบุตรบุญธรรม

พระราชบิดาเป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ จากนั้นท่านก็ไปเรียนหนังสือต่อ หลังเปลี่ยนแปลงการปกครองแล้วท่านได้เรียนหนังสือ ในระดับมหาวิทยาลัยที่มหาวิทยาลัยยูนนาน และได้แต่งงานกับ สิว์ จิ๊ว เฟิน ชาวจีน[[คุนหมิง]] ในปี ค.ศ. 1953 ก่อนที่ จะทำงานเป็นนักวิจัยด้านภาษาศาสตร์ อีก 8 ปี ที่สถาบันวิจัยชนชาติส่วนน้อยแห่งชาติ สังกัดสภาวิทยาศาสตร์ประเทศจีน ในมหาวิทยาลัยปักกิ่ง

| colspan = "7" align="center" | [[ไฟล์:Xishuangbanna mcp.png|250px]]

! ประชากร<br> (ปี 2003)

! ความหนาแน่น<br> (ตร.กม.)