ผลต่างระหว่างรุ่นของ "อาณาจักรหงสาวดี"

'''ราชอาณาจักรหงสาวดี''' ({{lang-my|ဟံသာဝတီ ပဲခူး နေပြည်တော်}}; {{Lang-mnw|ဟံသာဝတဳ}}, {{IPA|[hɔŋsawətɔe]}}; บางครั้งเรียก '''หงสาวดีพะโค''' หรืออย่างสั้น '''พะโค''') เป็นราชอาณาจักรที่ปกครองพม่าตอนล่างตั้งแต่ พ.ศ. 1830 จนถึง พ.ศ. 2082 และระหว่าง พ.ศ. 2093 - 2095 เป็นราชอาณาจักรของผู้ที่พูด [[ภาษามอญ]]ก่อตั้งในฐานะรามัญเทศ ({{lang-my|ရာမညဒေသ}}, {{lang-mnw|ရးမည}}) โดยพระเจ้าฟ้ารั่วหรือมะกะโท หลังจากการล่มสลายของอาณาจักรพุกามใน พ.ศ. 1830<ref name=Coedes>{{cite book|last= Coedès|first= George|authorlink= George Coedès|editor= Walter F. Vella|others= trans.Susan Brown Cowing|title= The Indianized States of Southeast Asia|year= 1968|publisher= University of Hawaii Press|isbn= 978-0-8248-0368-1}}</ref>{{rp|205–206,209}} ในฐานะรัฐบรรณาการของ[[ราชอาณาจักรสุโขทัย]]และ [[ราชวงศ์หยวน]]ของมองโกลที่ปกครองจีน<ref name="hb">Htin Aung 1967: 78–80</ref> ราชอาณาจักรนี้เป็นอิสระจากสุโขทัยใน พ.ศ. 1873 แต่ยังมีความสัมพันธ์แบบหลวมๆกับศูนย์กลางอำนาจหลักในขณะนั้นคือ ที่ราบลุ่มแม่น้ำอิรวดี พะโค และเมาะตะมะ เมาะตะมะเกิดกบฏขึ้นใน พ.ศ. 1906 - 1931

การปกครองของพระเจ้าราชาธิราชใน พ.ศ. 1927 -1964 ได้รวมราชอาณาจักรของชาวมอญเข้าเป็นหนึ่งเดียวและกระสบประสบความสำเร็จในการต้านทานการรุกรานของจาก[[ราชอาณาจักรอังวะ]] ราชอาณาจักรของผู้พูด [[ภาษาพม่า]]ทางเหนือ [[ราชอาณาจักรอังวะ]] ใน[[สงครามสี่สิบปี]] (พ.ศ. 1928 - 1967) และสามารถขยายตัวไปทางตะวันตกได้[[ราชอาณาจักรยะไข่]] ไว้ในอำนาจระหว่าง พ.ศ. 1956 - 1964 เมื่อสงครามสิ้นสุดลง ถือเป็นชัยชนะของราชอาณาจักรหงสาวดีในฐานะที่สามารถขัดขวางการสถาปนาจักรวรรดิพุกามอีกครั้งของราชอาณาจักรอังวะ หลังจากสงคราม พะโคได้ช่วยเหลือรัฐบรรณาการของอังวะทางใต้คือ [[ราชอาณาจักรแปร]] และ[[ราชวงศ์ตองอู]]ในการก่อกบฏต่ออังวะ

หลังจากสงคราม หงสาวดีเข้าสู่ยุคทองในขณะที่ราชอาณาจักรอังวะตกต่ำลง ในราว พ.ศ. 1963 - 2073 หงสาวดีเป็นราชอาณาจักรที่มีอำนาจมากที่สุดในยุคหลังจักรวรรดิอังวะ ภายใต้การปกครองของกษัตริย์หลายพระองค์ เช่น [[พระเจ้าบินญารันที่ 1]] [[พระนางเชงสอบู]] [[พระเจ้าธรรมเจดีย์]] และ [[พระเจ้าบินญารันที่ 2]] ราชอาณาจักรมีบทบาทสำคัญทางการค้า ในบริเวณมหาสมุทรอินเดีย และเป็นศูนย์กลางของศาสนาพุทธนิกายเถรวาท และมีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับศรีลังกา<ref name="rlf">Myint-U 2006: 64–65</ref>

ราชอาณาจักรค่อยๆอ่อนแอลง ตั้งแต่ พ.ศ. 2077 การรุกรานของ [[ราชวงศ์ตองอู]] จาก [[พม่าตอนบน]] [[พระเจ้าทกยุปติ]] ไม่สามารถต่อต้านราชวงศ์ตองอู ที่นำโดย [[พระเจ้าตะเบงชะเวตี้]] และ [[พระเจ้าบุเรงนอง]] ตองอูเข้ายึดครองหงสาวดีและที่ราบลุมลุ่มแม่น้ำอิระวดีใน พ.ศ. 2081 - 2082 และเมาะตะมะใน พ.ศ. 2084 <ref name="geh">Harvey 1925: 153–157</ref> ราชอาณาจักรนี้ฟื้นตัวขึ้นมาได้อีกครั้งใน พ.ศ. 2093 หลังจากพระเจ้าตะเบงชะเวตี้สิ้นพระชนม์ แต่ราชอาณาจักรนี้มีอำนาจปกครองเพียงแค่เมืองพะโค และถูกพระเจ้าบถเรงนองบุเรงนองปราบได้อย่างรวดเร็วในเดือนมีนาคม พ.ศ. 2094