วิกิพีเดีย

ผลต่างระหว่างรุ่นของ "อาร์เอ็นเอพอลิเมอเรส"

เรียกดูประวัติแบบโต้ตอบ
← การแก้ไขก่อนหน้าการแก้ไขถัดไป →
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
เห็นภาพข้อความวิกิ
Bill-RUANG (คุย | ส่วนร่วม)
การแก้ไข 58 ครั้ง
ไม่มีความย่อการแก้ไข
Bill-RUANG (คุย | ส่วนร่วม)
การแก้ไข 58 ครั้ง
โพรแคริโอตและยูแคริโอต
บรรทัด 3:
== การเปรียบเทียบกับดีเอ็นเอพอลิเมอเรส ==
อาร์เอ็นเอพอลิเมอเรส (RNAP) ทำหน้าที่คล้ายคลึงกับ[[ดีเอ็นเอพอลิเมอเรส]] (DNA polymerase หรือย่อว่า DNAP) ซึ่งทำหน้าที่เร่งปฏิกิริยาการสังเคราะห์สาย DNA อันเป็นปฏิกิริยาเคมีประเภทเดียวกันกับการสังเคราะห์สาย RNA อย่างไรก็ตาม เอนไซม์ 2 ชนิดนี้มีข้อแตกต่างที่สำคัญอยู่ดังต่อไปนี้
* RNA polymerase เร่งปฏิกิริยาการสร้างพันธะกันของ[[ไรโบนิวคลีโอไทด์]] (ribonucleotide) ซึ่งเป็นหน่วยย่อย (subunit หรือ monomer) ของ RNA ส่วน DNAP นั้นจะเร่งปฏิกิริยาการสร้างพันธะกันของดีออกซีไรโบนิวคลีโอไทด์ (deoxyribonucleotide) ซึ่งเป็นหน่วยย่อยของ DNA ทั้งนี้ หน่วยย่อยของ RNA และ DNA แตกต่างกันที่ชนิดของ[[เพนโทส|น้ำตาลเพนโทส]] (คือน้ำตาลโมเลกุลเดี่ยวที่ประกอบไปด้วยธาตุคาร์บอนจำนวน 5 อะตอม) ที่เป็นองค์ประกอบ สำหรับ RNA เป็น[[ไรโบส|น้ำตาลไรโบส]] ส่วน DNA เป็นน้ำตาล[[ดีออกซีไรโบส]]
* RNAP สามารถเริ่มทำงานได้โดยไม่ต้องอาศัย[[ไพรเมอร์]] (primer) ในขณะที่ DNAP ต้องอาศัยไพรเมอร์ในการเชื่อมต่อนิวคลีโอไทด์โมเลกุลแรกสุด
 
== การทำงานโดยทั่วไป ==
ในกระบวนการถอดรหัสนั้น เอนไซม์ RNAP จะช่วยสังเคราะห์สาย RNA โดยอาศัยสาย DNA เป็นแม่แบบ โดยเริ่มต้นจาก RNAP จะจับเข้ากับสาย DNA ณ ตำแหน่งใดตำแหน่งหนึ่งแบบหลวมๆ หลังจากนั้นเอนไซม์นี้จะเคลื่อนที่ไปตามสาย DNA เมื่อตรวจพบตำแหน่งบนสายที่เรียกว่า'''โปรโมเตอร์''' (promoter) เอนไซม์ RNAP จะยึดตัวแน่นเข้ากับสาย DNA และคลายเกลียวของ DNA เฉพาะบริเวณนั้นออกจากกันเป็น DNA สายเดี่ยว 2 สาย ทั้งนี้เพื่อให้เบสของแต่ละสายที่จับกันด้วยพันธะไฮโดรเจนแยกออกจากกัน หลังจากนั้น RNAP จะเลือกสายใดสายหนึ่งเป็น'''สายต้นแบบ''' (template strand) เพื่อเริ่มต้นทำการสังเคราะห์สาย RNA
 
ในการสังเคราะห์สาย RNA เอนไซม์ RNAP จะค่อยๆ เคลื่อนไปบน DNA สายต้นพร้อมกับคลายเกลียวสาย DNA ไปด้วย ระหว่างนั้น RNAP จะนำ'''ไรโบนิวคลีโอไทด์'''ที่มีเบสที่เข้าคู่กับเบสของแต่ละบนหน่วยย่อยของ DNA สายต้นแบบเข้ามาเชื่อมต่อกันทีละโมเลกุลจนเป็นสาย RNA (ส่วนสาย DNA บริเวณที่ RNAP เคลื่อนที่ผ่านไปแล้วจะกลับมาเป็นเกลียวคู่ตามเดิม) เมื่อ RNAP เคลื่อนไปถึงบริเวณของสาย DNA ที่เรียกว่า '''เทอร์มิเนเตอร์''' (terminator) การสังเคราะห์จะหยุดลง เอนไซม์ RNAP จะแยกตัวออกจากสาย DNA ส่วนสาย RNA ที่สังเคราะห์ได้จะหลุดออกมา
 
=== ในโพรแคริโอต ===
โมเลกุลของเอนไซม์ RNA polymerase ในเซลล์[[โพรแคริโอต]] หรือสิ่งมีชีวิตจำพวก[[แบคทีเรีย]] จะมีส่วนประกอบ (subunit) ที่เรียกว่า '''ซิกมาแฟกเตอร์''' (sigma factor หรือเขียนแทนด้วยอักษรกรีกว่า σ factor) ทำหน้าที่ในการตรวจจับตำแหน่งของโปรโมเตอร์บนสาย DNA เมื่อตรวจพบแล้ว โมเลกุลของ RNAP จะยึดเข้ากับสาย DNA เพื่อเริ่มทำการถอดรหัส หลังจากนั้นซิกมาแฟกเตอร์จะหลุดออกไป ทั้งนี้ เอนไซม์ RNAP จะทำงานต่อไปจนเสร็จสิ้นการถอดรหัสที่ตำแหน่งเทอร์มิเนเตอร์ หลังจากนั้น RNAP จะปล่อยตัวออกจากสาย DNA และเข้าจับกับซิกมาแฟกเตอร์อิสระเพื่อที่จะได้สามารถเริ่มต้นทำการถอดรหัสได้อีกครั้ง
 
=== '''ในยูแคริโอต''' ===
ขณะที่เซลล์แบคทีเรียมีเอนไซมื RNA polymerase เพียงชนิดเดียว ในเซลล์[[ยูแคริโอต]]นั้นมีถึง 3 ชนิด (ที่สำคัญ) ได้แก่ RNA polymerase I, RNA polymerase II และ RNA polymerase III โดยแต่ละชนิดนั้นทำหน้าที่ในการถอดรหัสยีนที่ต่างกัน
* '''RNA polymerase I''' ถอดรหัสยีนที่จะสร้าง [[ไรโบโซมอล อาร์เอ็นเอ|rRNA]] ทั่วไป
* '''RNA polymerase II''' ถอดรหัสยีนส่วนใหญ่ รวมถึงยีนที่สร้าง[[โปรตีน]]
* '''RNA polymerase III''' ถอดรหัสยีนที่สร้าง [[ทีอาร์เอ็นเอ|tRNA]] และ [[5S rRNA]] (เป็น rRNA ที่เป็นองค์ประกอบใน large subunit ของ[[ไรโบโซม]] ทั้งในเซลล์ยูแคริโอตและโพรแคริโอต)
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/wiki/อาร์เอ็นเอพอลิเมอเรส"