ผลต่างระหว่างรุ่นของ "โยคาจาร"
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
Nullzerobot (คุย | ส่วนร่วม) ล ลบลิงก์ที่ซ้ำซ้อน wikidata |
|||
บรรทัด 6:
== หลักธรรม ==
นิกายนี้ถือว่าเฉพาะจิตเท่านั้นที่เป็นจริง ทุกอย่างคือจิตหรือมาจากจิต สิ่งอื่นนอกจากจิตไม่เป็นจริง เป็นแต่มายาของจิต มีอยู่ เป็นอยู่เพราะการคิดของจิต ทั้งสังขตธรรมและอสังขตธรรมเกิดมาจากจิต จิตเรียกอีกอย่างว่าอาลยวิญญาณ หรือธาตุรู้ ซึ่งเป็นบ่อเกิดและมูลฐานของทุกสรรพสิ่ง มีหน้าที่ 3 ประการคือ
* รู้เก็บ หมายถึงรวบรวมพลังต่างๆของกรรมไว้ในอาลยวิญญาณ สิ่งที่ถูกเก็บไว้เรียกว่าพีชะ ซึ่งมี 3 อย่างคือ กุศลพีชะ อกุศลพีชะ และ อัพยากตพีชะ
* รู้ก่อ หมายถึงการสร้างอารมณ์ต่างๆของจิต หรือการกำหนดอารมณ์อื่นๆที่จิตรับรู้
* รู้ปรุง หมายถึง การปรุงอารมณ์ที่ก่อขึ้นให้วิจิตรพิสดารไป
วิญญาณนี้มีพีชะอาศัยอยู่ อาลยวิญญาณจะเก็บพีชะไว้ แล้วนำมาก่อและปรุงแต่งจนกลายเป็นวิบากของพีชะ พีชะจะเกิดดับอยู่ตลอดเวลาเป็นสันตติ นิกายนี้ถือว่ามีความจริงตามธรรมชาติอยู่ 3 อย่างคือ ปริกัลปิตลักษณะ ความจริงที่ไม่มีอยู่เลย เช่น หนวดเต่า เขากระต่าย ปรตันตสภาวะ คือความจริงแบบสมติสัจจะ และปริณิษปันนสภาวะคือความจริงแทหรือปรมุตถสัจจะ วิปัสสนาญาณเป็นวิธีเดียวที่จะเข้าถึงปรมัตถสัจจะได้ เหตุผลทางตรรกศาสตร์ไม่อาจเข้าถึงมหายานได้ นิกายนี้แบ่งบุคคลตามพีชะที่ฝังอยู่ในอาลยวิญญาณได้ 5 ระดับ เรียกว่าปัญจโคตร คือ
* พุทธพีชบุคคล คือผู้สร้างบารมีสู่พุทธภูมิ
* ปัจเจกโพธิพีชบุคคล คือผู้สร้างบารมีเป็น[[พระปัจเจกพุทธเจ้า]]
บรรทัด 16:
* อนิยตพีชบุคคล ผู้มีคติไม่แน่นอน ขึ้นอยู่กับการอบรม
* กิจฉันติกพีชบุคคล คือผู้ที่โปรดไม่ได้ในชาตินี้ แต่อาจบรรลุได้ หากปรับปรุงตัวในชาติต่อๆไป
นิกายนี้ได้ติเตียน[[นิกายมาธยมิก]]หรือฝ่ายศูนยวาทินอย่างรุนแรงว่าเป็นมิจฉาทิฐิ เป็นอุจเฉทวาทะ และนัตถิกวาทะ ส่วนฝ่ายศูนยวาทินโจมตีนิกายนี้ว่าเป็นสัสสตทิฐิคือเห็นว่าเที่ยง<ref>ฟื้น ดอกบัว.ปวงปรัชญาอินเดีย. กทม. ศยาม. 2555 หน้า 389 - 399</ref>
== นิกายโยคาจารในจีน ==
| |||