ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ปรมัตถธรรม"
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
Nullzerobot (คุย | ส่วนร่วม) ล ลบลิงก์ที่ซ้ำซ้อน wikidata |
แก้ไขความหมายของปรมัตถธรรม ให้ถูกต้องยิ่งขึ้น เพื่อประโยชน์ของผู้สนใจ |
||
บรรทัด 1:
{{พุทธศาสนา}}
'''ปรมัตถธรรม''' คือ สภาพธรรมที่มีอยู่จริง สภาพของรูปนามที่เป็นองค์ธรรมอันประเสริฐ ไม่มีการผิดแปลกผันแปรอย่างไร และเป็นธรรมที่เป็นประธานในอัตถบัญญัติและนามบัญญัติ ชื่อว่า ปรมัตถ์ [[สภาวะ]]ระดับพื้นฐานที่สุดที่มีอยู่จริง หรืออาจกล่าวว่าเป็นสภาวะอันประเสริฐก็ได้ เพราะหากใคร่ครวญในสภาวะเหล่านี้แล้ว ก็สามารถบรรลุ[[อริยธรรม]]ได้
ปรมัตถธรรม
1 รูปธรรม เป็นสภาพไม่รู้อารมณ์
2 นามธรรม เป็นสภาพรู้อารมณ์
(อารมณ์ คือ สิ่งที่ปรากฎ และรู้ได้ เป็นได้ทั้ง รูปธรรม และนามธรรม)
ปรมัตถธรรม แบ่งเป็น 4 ประเภท คือ จิด เจตสิก รูป และนิพพาน
#จิต จิต (วิญญาณ) เป็นสภาพรู้ จิตเป็นใหญ่เป็นประธานในการรู้อารมณ์ เป็นนามธรรม มีลักษณะไตรลักษณ์ (อนิจจัง - ไม่เที่ยง ทุกขัง - ทนอยู่ไม่ได้ เกิดขึ้นแล้วต้องดับไป อนัตตา - บังคับบัญชาไม่ได้ ไม่ใช่สัตว์ บุคคล ตัวตน)
#เจตสิก เจตสิกเป็นสภาพรู้อื่นๆ ที่ไม่ใช่จิต (ได้แก่ เวทนา - ความรู้สึก สัญญา - ความจำ สังขาร - ความนึกคิดปรุงแต่ง) เกิดพร้อมจิต ดับพร้อมจิต เป็นนามธรรม มีลักษณะไตรลักษณ์ (อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา)
#รูป รูปเป็นสภาพไม่รู้ เป็นรูปธรรม มีลักษณะไตรลักษณ์ (อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา)
#นิพพาน นิพพานเป็นสภาพรู้ เป็นสภาพไม่เกิด ไม่ดับ เป็นนามธรรม เป็นอนัตตา
แยกประเภท (บางทีเรียกว่า ดวง) ดังนี้
# [[จิต (ศาสนาพุทธ)|จิต]] มี 89 หรือ 121 ดวง
# [[เจตสิก]] มี 52 ดวง
เส้น 8 ⟶ 19:
# [[นิพพาน]] มีเพียง 1 เท่านั้น
โดยจัดเป็นรูป 28 นับเป็น[[รูปธรรม]] จัดจิต 89 หรือ 121 เจตสิก 52 นิพพาน 1 เป็น[[นามธรรม]]
▲โดยจัดเป็นรูป 28 นับเป็น[[รูปธรรม]] จัดจิต 89 หรือ 121 เจตสิก 52 เป็น[[นามธรรม]] นิพพาน 1 เช่นนี้ก็ได้
== อ้างอิง ==
คัมภีร์อภิธรรมมัตถสังคหะ
ปรมัตถธรรม จิตสังเขป โดย สุจินต์ บริหารวนเขตต์ มูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนา (หรือ เว็บไซด์ บ้านธัมมะ)
[[หมวดหมู่:ศาสนาพุทธ]]
[[หมวดหมู่:อภิธานศัพท์ศาสนาพุทธ]]
| |||