วิกิพีเดีย

ผลต่างระหว่างรุ่นของ "กลุ่มภาษาเตอร์กิก"

เรียกดูประวัติแบบโต้ตอบ
← การแก้ไขก่อนหน้าการแก้ไขถัดไป →
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
เห็นภาพข้อความวิกิ
Nullzerobot (คุย | ส่วนร่วม)
บอต
การแก้ไข 138,643 ครั้ง
ล เก็บกวาด
Nullzerobot (คุย | ส่วนร่วม)
บอต
การแก้ไข 138,643 ครั้ง
ล เก็บกวาด
บรรทัด 6:
== ประวัติ ==
การแพร่กระจายของผู้พูดกลุ่มภาษาภาษาเตอร์กิกแพร่กระจายในบริเวณ[[ยูราเซีย]]จาก[[ตุรกี]]ทางตะวันตกไปจนถึงไซบีเรียทางตะวันออกเฉียงเหนือ<ref>[http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=90010 Turkic Language tree] entries provide the information on the Turkic-speaking regions.</ref>
[[ไฟล์:Altaic family2.svg|left|thumb|300px|การแพร่กระจายของ[[ตระกูลภาษาอัลไตอิก]] จาก [[ยูเรเชีย]] รวม[[ภาษาญี่ปุ่น]]และ [[ภาษาเกาหลี]]]]
=== การบันทึกในยุคแรก ===
บันทึกของกลุ่มภาษาเตอร์กิกเริ่มพบเมื่อราวพุทธศตวรรษที่ 13 โดยเป็นจารึก[[อักษรออร์คอน]]ของ[[ชาวกอกเติร์ก]]เขียนด้วย[[ภาษาเตอร์กิกโบราณ]] ซึ่งค้นพบครั้งแรกเมือ พ.ศ. 2432 ที่[[หุบเขาออร์คอน]]ใน[[มองโกเลีย]] หนังสือ Compendium of the Turkic Dialects ( Divânü Lügati't-Türk) เขียนเมื่อพุทธศตวรรษที่ 16 โดย Kaşgarlı Mahmud ของดินแดนการา-คานิดข่านเป็นเอกสารภาษาศาสตร์ชุดแรกของกลุ่มภาษานี้ซึ่งเน้นที่กลุ่มภาษาตะวันตกเฉียงใต้ หนังสือ Cordex Cumanicus ได้กล่าวถึงสาขาตะวันตกเฉียงเหนือเทียบระหว่าง[[ภาษาเคียปชัก]] กับ[[ภาษาละติน]]ที่ใช้โดยมิชชันนารี[[นิกายโรมันคาทอลิก]]ซึ่งส่งไปยังคูมานที่อยู่ใน[[ฮังการี]]และ[[โรมาเนีย]] บันทึกรุ่นแรกของภาษาของชาวโวลกา บุลกาชิที่กลายมาเป็น[[ภาษาชูวาส]]ในปัจจุบัน เริ่มพบในช่วงพุทธศตวรรษที่ 18-19
บรรทัด 22:
* [[กลุ่มภาษาโอคูร์]]
* [[ภาษาอาร์คู]]
อาจรวมกลุ่มภาษาตะวันตกเฉียงใต้ กลุ่มภาษาตะวันตกเฉียงเหนือ กลุ่มภาษาตะวันออกเฉียงใต้ และกลุ่มภาษาโอคูร์เข้าเป็น[[กลุ่มภาษาเตอร์กิกตะวันตก]] ที่เหลือจัดเป็น[[กลุ่มภาษาเตอร์กิกตะวันออก]] ทางด้านภูมิศาสตร์และภาษาศาสตร์ จัดให้ กลุ่มภาษาตะวันตกเฉียงเหนือ กลุ่มภาษาตะวันออกเฉียงใต้รวมเป็น[[กลุ่มภาษาเตอร์กิกกลาง]] ส่วนกลุ่มภาษาตะวันออกเฉียงเหนือ และภาษาคาลาซจัดเป็นภาษาที่อยู่ที่ราบ
 
== สมาชิก ==
ต่อไปนี้เป็นสมาชิกของกลุ่มภาษาเตอร์กิกที่จัดจำแนกโดย Lars Johanson (1998)<ref>Lars Johanson (1998) The History of Turkic. In Lars Johanson & Éva Ágnes Csató (eds) The Turkic Languages. London, New York: Routledge, 81-125. [http://www.turkiclanguages.com/www/classification.html]</ref>
{| class="wikitable"
| rowspan = "17" bgcolor="#d1ebeb" | [[ภาษาเตอร์กิกดั้งเดิม]]
| rowspan = "4" bgcolor="#d6e1ec" style="border-left:none;"| [[กลุ่มภาษาโอคุซ]]
| colspan = "2" bgcolor="#d6e1ec" style="border-right:none;"| &nbsp;
|
* [[ภาษาเปเชเนก]] <small>(ตายแล้ว)</small>
|-
| colspan = "2" bgcolor="#e4e0f0" | กลุ่มภาษาโอคุซตะวันตก
|
* [[ภาษาตุรกีออตโตมาน]] <small>(ตายแล้ว)</small>, [[ภาษาตุรกี]]
* [[ภาษากากาอุซ]]
* [[ภาษาอาเซอร์ไบจาน]]
* [[ภาษาตุรกีกากาอุซบอลข่าน]]
|-
| colspan = "2" bgcolor="#e4e0f0" | กลุ่มภาษาโอคุซตะวันออก
|
* [[ภาษาเติร์กเมน]]
* [[ภาษาเติร์กโคราซานี]]
|-
| colspan = "2" bgcolor="#e4e0f0" | กลุ่มภาษาโอคุซใต้
|
* [[ภาษาอัฟซาร์]]
* สำเนียงของกลุ่มภาษานี้ในอิหร่าน เช่น [[ภาษาควาซไคว]], [[ภาษาซอนโกรี]], [[ภาษาอายนัลลู]]
|-
| rowspan = "4" bgcolor="#d6e1ec" style="border-left:none;"| [[กลุ่มภาษาเคียบชาก]]
[[ไฟล์:Map-Kypchak Language World.png|100px]]
| colspan = "2" bgcolor="#d6e1ec" style="border-right:none;"| &nbsp;
|
* [[ภาษาคิบชัก]] <small>(ตายแล้ว)</small>
|-
| colspan = "2" bgcolor="#e4e0f0" | กลุ่มภาษาเคียบชากตะวันตก
|
* [[ภาษาคูมึก]]
* [[ภาษาการาเชย์-บัลกา]]
* [[ภาษาตาตาร์ไครเมีย]], [[ภาษาอูรุม]]<ref>Crimean Tatar and Urum are historically Kipchak languages, but have been heavily influenced by Oghuz languages.</ref>
* [[ภาษาเครียมชาก]]
* [[ภาษาคูมาน]] <small>(ตายแล้ว)</small>
* [[ภาษาคาไรม์]]
|-
| colspan = "2" bgcolor="#e4e0f0" |กลุ่มภาษาเคียบชากเหนือ
|
* [[ภาษาตาตาร์คาร์ซัน]]
* ภาษามิซาร์
* [[ภาษาบาสเกียร์]]
* [[ภาษาบาราบา]]<ref>Tura, Baraba, Tomsk, Tümen, Ishim, Irtysh, Tobol, Tara, etc. are partly of different origin (Johanson 1998) [http://www.turkiclanguages.com/www/classification.html]</ref>
|-
| colspan = "2" bgcolor="#e4e0f0" | กลุ่มภาษาเคียบชากใต้
|
* [[ภาษาคาซัค]]
* [[ภาษาการากัลปัก]]
* [[ภาษาคีร์กิซ]]<ref>[http://www.turkiclanguages.com/www/classification.html Of Altai Turkic origin, but recently closer to Kazakh (Johanson 1998)]</ref>
* ภาษาอุซเบก เคียบชาก
* [[ภาษาโนไก]]
|-
| rowspan = "2" bgcolor="#d6e1ec" | [[กลุ่มภาษาเตอร์กิกตะวันออกเฉียงใต้]]
| colspan = "2" bgcolor="#e4e0f0" | ตะวันตก
|
* [[ภาษาอุซเบก]]
|-
| colspan = "2" bgcolor="#e4e0f0" | ตะวันออก
|
* [[ภาษาอุยกูร์]]
* ภาษาตารันชิ
* [[ภาษายูกูร์ตะวันตก]] (อุยกูร์เหลือง)<ref>[http://www.turkiclanguages.com/www/classification.html Deviating. Probably of South Siberian origin (Johanson 1998)]</ref>
* [[ภาษาซาลาร์]]<ref>Deviating. Historically developed from Southwestern (Oghuz) (Johanson 1998) [http://www.turkiclanguages.com/www/classification.html]</ref>
* [[ภาษาเตอร์กิกโบราณ]] <small>(ตายแล้ว)</small>
* [[ภาษาชะกะไต]] <small>(ตายแล้ว)</small>
* [[ภาษาอายนี]]<ref>Aini contains a very large [[Persian language|Persian]] vocabulary component, and is spoken exclusively by adult men, almost as a [[cryptolect]].</ref>
* [[ภาษาอิลี เตอร์กี]]
|-
| rowspan = "5" bgcolor="#d6e1ec" | [[กลุ่มภาษาเตอร์กิกตะวันออกเฉียงเหนือ]]
| colspan = "2" bgcolor="#e4e0f0" | กลุ่มภาษาไซบีเรียเหนือ
|
* [[ภาษาซาคา]] (ยากุต)
* [[ภาษาโดลกัน]]
|-
| rowspan = "4" bgcolor="#e4e0f0" | กลุ่มภาษาไซบีเรียใต้
| bgcolor="#f1e9df" | ภาษาเตอร์กซายัน
|
* [[ภาษาตูวัน]]
* [[ภาษาโตฟา]]
|-
| bgcolor="#f1e9df" | ภาษาเตอร์กเยนิเซย
|
* [[ภาษาคากัส]]
* [[ภาษาฟุยุ-คีร์กิซ]]
* [[ภาษาซอร์]]
|-
| bgcolor="#f1e9df" | ภาษาเตอร์กชูเลียม
|
* [[ภาษาชูเลียม]]
|-
| bgcolor="#f1e9df" | ภาษาเตอร์กอัลไต <ref>[http://www.turkiclanguages.com/www/classification.html Some dialects are close to Kirghiz (Johanson 1998)]</ref>
|
* [[ภาษาอัลไต]] และสำเนียงต่างๆ
|-
| bgcolor="#d6e1ec" | [[ภาษาโอคูร์]]
| colspan = "2" bgcolor="#d6e1ec" | &nbsp;
|
* [[ภาษาชูวาส]]
* [[ภาษาคาซาร์]] <small>(ตายแล้ว)</small>
* [[ภาษาอวาร์]] <small>(ตายแล้ว)</small>
* [[ภาษาบุลการ์]] <small>(ตายแล้ว)</small>
* [[ภาษาฮั่น]] <small>(ตายแล้ว)</small>
|-
| bgcolor="#d6e1ec" | ภาษาอาร์คู
| colspan = "2" bgcolor="#d6e1ec" | &nbsp;
|
* [[ภาษาคาลาซ]]<ref>Khalaj is surrounded by Oghuz languages, but exhibits a number of features that classify it as non-Oghuz.</ref>
|}
 
== การเปรียบเทียบคำศัพท์ ==
{|class="wikitable" style="font-size: 85%"
!
! |ความหมายทั่วไป
! style="background-color: #d1ebeb"|'''[[ภาษาเตอร์กิกโบราณ]]'''
! style="background-color: #d6e1ec"|'''[[ภาษาตุรกี]]'''
! style="background-color: #e4e0f0"|'''[[ภาษาอาเซอร์ไบจาน]]'''
! style="background-color: #ece0f0"|'''[[ภาษาเติร์กเมน]]'''
! style="background-color: #f1dfe5"|'''[[ภาษาตาตาร์]]'''
! style="background-color: #f1e9df"|'''[[ภาษาคาซัค]]'''
! style="background-color: #d6e1ec"|'''[[ภาษาคีร์กิซ]]'''
! style="background-color: #f0f1df"|'''[[ภาษาอุซเบก]]'''
! style="background-color: #e8f1df"|'''[[ภาษาอุยกูร์]]'''
! style="background-color: #dff1e0"|'''[[ภาษาซาคา]]'''
! style="background-color: #dff1ed"|'''[[ภาษาชูวาส]]'''
|-
| rowspan = 8|''บุคคล''
| บรรพบุรุษ
| style="background-color: #d1ebeb"|Ata
| style="background-color: #d6e1ec"|Ata
| style="background-color: #e4e0f0"|Ata
| style="background-color: #ece0f0"|Ata
| style="background-color: #f1dfe5"|Ata
| style="background-color: #f1e9df"|Ata
| style="background-color: #d6e1ec"|Ata
| style="background-color: #f0f1df"|Ota
| style="background-color: #e8f1df"|Ata
| style="background-color: #dff1e0"|<!-- no cognate form known -->
| style="background-color: #dff1ed"|Atte
|-
| แม่
| style="background-color: #d1ebeb"|Ana
| style="background-color: #d6e1ec"|Anne, Ana
| style="background-color: #e4e0f0"|Ana
| style="background-color: #ece0f0"|Ene
| style="background-color: #f1dfe5"|Ana
| style="background-color: #f1e9df"|Ana
| style="background-color: #d6e1ec"|Ene
| style="background-color: #f0f1df"|Ona
| style="background-color: #e8f1df"|Ana
| style="background-color: #dff1e0"|<!-- no cognate form known -->
| style="background-color: #dff1ed"|Anne
|-
| ลูกชาย
| style="background-color: #d1ebeb"|O'gul
| style="background-color: #d6e1ec"|Oğul
| style="background-color: #e4e0f0"|Oğul
| style="background-color: #ece0f0"|Oğul
| style="background-color: #f1dfe5"|Ul, uğıl
| style="background-color: #f1e9df"|Ul
| style="background-color: #d6e1ec"|Uul
| style="background-color: #f0f1df"|O'gil
| style="background-color: #e8f1df"|Oghul
| style="background-color: #dff1e0"|Uol
| style="background-color: #dff1ed"|Yvăl, Ul
|-
| ผู้ชาย
| style="background-color: #d1ebeb"|Er(kek)
| style="background-color: #d6e1ec"|Erkek
| style="background-color: #e4e0f0"|Er /Kişi
| style="background-color: #ece0f0"|Erkek
| style="background-color: #f1dfe5"|İr
| style="background-color: #f1e9df"|Er(kek)
| style="background-color: #d6e1ec"|Erkek
| style="background-color: #f0f1df"|Erkak
| style="background-color: #e8f1df"|Er
| style="background-color: #dff1e0"|Er
| style="background-color: #dff1ed"|Ar
|-
| เด็กหญิง
| style="background-color: #d1ebeb"|Kyz
| style="background-color: #d6e1ec"|Kız
| style="background-color: #e4e0f0"|Qız
| style="background-color: #ece0f0"|Gyz
| style="background-color: #f1dfe5"|Qız
| style="background-color: #f1e9df"|Qız
| style="background-color: #d6e1ec"|Kız
| style="background-color: #f0f1df"|Qiz
| style="background-color: #e8f1df"|Qiz
| style="background-color: #dff1e0"|Ky:s
| style="background-color: #dff1ed"|Hĕr
|-
| บุคคล
| style="background-color: #d1ebeb"|Kişi
| style="background-color: #d6e1ec"|Kişi
| style="background-color: #e4e0f0"|
| style="background-color: #ece0f0"|Kişi
| style="background-color: #f1dfe5"|Keşe
| style="background-color: #f1e9df"|Kisi
| style="background-color: #d6e1ec"|Kishi
| style="background-color: #f0f1df"|Kishi
| style="background-color: #e8f1df"|Kishi
| style="background-color: #dff1e0"|Kihi
| style="background-color: #dff1ed"|<!-- no cognate form known -->
|-
| Bride
| style="background-color: #d1ebeb"|Kelin
| style="background-color: #d6e1ec"|Gelin
| style="background-color: #e4e0f0"|Gəlin
| style="background-color: #ece0f0"|Gelin
| style="background-color: #f1dfe5"|Kilen
| style="background-color: #f1e9df"|Kelin
| style="background-color: #d6e1ec"|Kelin
| style="background-color: #f0f1df"|Kelin
| style="background-color: #e8f1df"|Kelin
| style="background-color: #dff1e0"|Kylyn
| style="background-color: #dff1ed"|Kin
|-
| Mother-in-law
| style="background-color: #d1ebeb"|<!-- no cognate form known -->
| style="background-color: #d6e1ec"|Kaynana
| style="background-color: #e4e0f0"|Qaynana
| style="background-color: #ece0f0"|Gayın ene
| style="background-color: #f1dfe5"|Qayın ana
| style="background-color: #f1e9df"|Qayın ene
| style="background-color: #d6e1ec"|Kaynene
| style="background-color: #f0f1df"|Qayın ona
| style="background-color: #e8f1df"|Qeyinana
| style="background-color: #dff1e0"|<!-- no cognate form known -->
| style="background-color: #dff1ed"|Hun'ama
|-
| rowspan = 16|''Body parts''
| Heart
| style="background-color: #d1ebeb"|Yürek
| style="background-color: #d6e1ec"|Yürek
| style="background-color: #e4e0f0"|Ürək
| style="background-color: #ece0f0"|Ýürek
| style="background-color: #f1dfe5"|Yöräk
| style="background-color: #f1e9df"|Jürek
| style="background-color: #d6e1ec"|Jürök
| style="background-color: #f0f1df"|Yurak
| style="background-color: #e8f1df"|Yürek
| style="background-color: #dff1e0"|Süreq
| style="background-color: #dff1ed"|Čĕre
|-
| Blood
| style="background-color: #d1ebeb"|Qan
| style="background-color: #d6e1ec"|Kan
| style="background-color: #e4e0f0"|Qan
| style="background-color: #ece0f0"|Ga:n
| style="background-color: #f1dfe5"|Qan
| style="background-color: #f1e9df"|Qan
| style="background-color: #d6e1ec"|Kan
| style="background-color: #f0f1df"|Qon
| style="background-color: #e8f1df"|Qan
| style="background-color: #dff1e0"|Qa:n
| style="background-color: #dff1ed"|Jun
|-
| Head
| style="background-color: #d1ebeb"|Baš
| style="background-color: #d6e1ec"|Baş
| style="background-color: #e4e0f0"|Baş
| style="background-color: #ece0f0"|Baş
| style="background-color: #f1dfe5"|Baş
| style="background-color: #f1e9df"|Bas
| style="background-color: #d6e1ec"|Bash
| style="background-color: #f0f1df"|Bosh
| style="background-color: #e8f1df"|Baş
| style="background-color: #dff1e0"|Bas
| style="background-color: #dff1ed"|Puś
|-
| Hair
| style="background-color: #d1ebeb"|Qıl
| style="background-color: #d6e1ec"|Kıl
| style="background-color: #e4e0f0"|Qıl
| style="background-color: #ece0f0"|Qyl
| style="background-color: #f1dfe5"|Qıl
| style="background-color: #f1e9df"|Qıl
| style="background-color: #d6e1ec"|Kıl
| style="background-color: #f0f1df"|Qil
| style="background-color: #e8f1df"|Qil
| style="background-color: #dff1e0"|Kıl
| style="background-color: #dff1ed"|<!-- no cognate form known -->
|-
| Eye
| style="background-color: #d1ebeb"|Köz
| style="background-color: #d6e1ec"|Göz
| style="background-color: #e4e0f0"|Göz
| style="background-color: #ece0f0"|Göz
| style="background-color: #f1dfe5"|Küz
| style="background-color: #f1e9df"|Köz
| style="background-color: #d6e1ec"|Köz
| style="background-color: #f0f1df"|Ko'z
| style="background-color: #e8f1df"|Köz
| style="background-color: #dff1e0"|Kos
| style="background-color: #dff1ed"|Kuś
|-
| Eyelash
| style="background-color: #d1ebeb"|Kirpik
| style="background-color: #d6e1ec"|Kirpik
| style="background-color: #e4e0f0"|Kiprik
| style="background-color: #ece0f0"|Kirpik
| style="background-color: #f1dfe5"|Kerfek
| style="background-color: #f1e9df"|Kirpik
| style="background-color: #d6e1ec"|Kirpik
| style="background-color: #f0f1df"|Kiprik
| style="background-color: #e8f1df"|Kirpik
| style="background-color: #dff1e0"|Kirbi:
| style="background-color: #dff1ed"|Hărpăk
|-
| Ear
| style="background-color: #d1ebeb"|Qulqaq
| style="background-color: #d6e1ec"|Kulak
| style="background-color: #e4e0f0"|Qulaq
| style="background-color: #ece0f0"|Gulak
| style="background-color: #f1dfe5"|Qolaq
| style="background-color: #f1e9df"|Qulaq
| style="background-color: #d6e1ec"|Kulak
| style="background-color: #f0f1df"|Quloq
| style="background-color: #e8f1df"|Qulaq
| style="background-color: #dff1e0"|Gulka:k
| style="background-color: #dff1ed"|Hălha
|-
| Nose
| style="background-color: #d1ebeb"|Burun
| style="background-color: #d6e1ec"|Burun
| style="background-color: #e4e0f0"|Burun
| style="background-color: #ece0f0"|Burun
| style="background-color: #f1dfe5"|Borın
| style="background-color: #f1e9df"|Murın
| style="background-color: #d6e1ec"|Murun
| style="background-color: #f0f1df"|Burun
| style="background-color: #e8f1df"|Burun
| style="background-color: #dff1e0"|Murun
| style="background-color: #dff1ed"|<!-- no cognate form known -->
|-
| Arm
| style="background-color: #d1ebeb"|Qol
| style="background-color: #d6e1ec"|Kol
| style="background-color: #e4e0f0"|Qol
| style="background-color: #ece0f0"|Gol
| style="background-color: #f1dfe5"|Qul
| style="background-color: #f1e9df"|Qol
| style="background-color: #d6e1ec"|Kol
| style="background-color: #f0f1df"|Qo'l
| style="background-color: #e8f1df"|<!-- no cognate form known -->
| style="background-color: #dff1e0"|Qol
| style="background-color: #dff1ed"|Hul, Hol
|-
| Hand
| style="background-color: #d1ebeb"|El(ig)
| style="background-color: #d6e1ec"|El
| style="background-color: #e4e0f0"|Əl
| style="background-color: #ece0f0"|El
| style="background-color: #f1dfe5"|<!-- no cognate form known -->
| style="background-color: #f1e9df"|Alaqan
| style="background-color: #d6e1ec"|Alakan
| style="background-color: #f0f1df"|<!-- no cognate form known -->
| style="background-color: #e8f1df"|<!-- no cognate form known -->
| style="background-color: #dff1e0"|Ili:
| style="background-color: #dff1ed"|Ală
|-
| Finger
| style="background-color: #d1ebeb"|Barmak
| style="background-color: #d6e1ec"|Parmak
| style="background-color: #e4e0f0"|Barmaq
| style="background-color: #ece0f0"|Barmak
| style="background-color: #f1dfe5"|Barmaq
| style="background-color: #f1e9df"|Barmaq
| style="background-color: #d6e1ec"|Barmak
| style="background-color: #f0f1df"|Barmoq
| style="background-color: #e8f1df"|Barmaq
| style="background-color: #dff1e0"|<!-- no cognate form known -->
| style="background-color: #dff1ed"|Pürne, Porn'a
|-
| Fingernail
| style="background-color: #d1ebeb"|Tyrnaq
| style="background-color: #d6e1ec"|Tırnak
| style="background-color: #e4e0f0"|Dırnaq
| style="background-color: #ece0f0"|Dyrnaq
| style="background-color: #f1dfe5"|Tırnaq
| style="background-color: #f1e9df"|Tırnaq
| style="background-color: #d6e1ec"|Tyrmak
| style="background-color: #f0f1df"|Tirnoq
| style="background-color: #e8f1df"|Tirnaq
| style="background-color: #dff1e0"|Tynyraq
| style="background-color: #dff1ed"|Čĕrne
|-
| Knee
| style="background-color: #d1ebeb"|Tiz
| style="background-color: #d6e1ec"|Diz
| style="background-color: #e4e0f0"|Diz
| style="background-color: #ece0f0"|Dy:z
| style="background-color: #f1dfe5"|Tez
| style="background-color: #f1e9df"|Tize
| style="background-color: #d6e1ec"|Tize
| style="background-color: #f0f1df"|Tizza
| style="background-color: #e8f1df"|Tiz
| style="background-color: #dff1e0"|Tüsäχ
| style="background-color: #dff1ed"|Čĕrpuśśi
|-
| Calf
| style="background-color: #d1ebeb"|Baltyr
| style="background-color: #d6e1ec"|Baldır
| style="background-color: #e4e0f0"|Baldır
| style="background-color: #ece0f0"|Baldyr
| style="background-color: #f1dfe5"|Baltır
| style="background-color: #f1e9df"|Baldır
| style="background-color: #d6e1ec"|Baltyr
| style="background-color: #f0f1df"|Boldyr
| style="background-color: #e8f1df"|Baldir
| style="background-color: #dff1e0"|Ballyr
| style="background-color: #dff1ed"|<!-- no cognate form known -->
|-
| Foot
| style="background-color: #d1ebeb"|Adaq
| style="background-color: #d6e1ec"|Ayak
| style="background-color: #e4e0f0"|Ayaq
| style="background-color: #ece0f0"|Aýak
| style="background-color: #f1dfe5"|Ayaq
| style="background-color: #f1e9df"|Ayaq
| style="background-color: #d6e1ec"|Ayak
| style="background-color: #f0f1df"|Oyoq
| style="background-color: #e8f1df"|Ayaq
| style="background-color: #dff1e0"|Ataq
| style="background-color: #dff1ed"|Ura
|-
| Belly
| style="background-color: #d1ebeb"|Qaryn
| style="background-color: #d6e1ec"|Karın
| style="background-color: #e4e0f0"|Qarın
| style="background-color: #ece0f0"|Garyn
| style="background-color: #f1dfe5"|Qarın
| style="background-color: #f1e9df"|Qarın
| style="background-color: #d6e1ec"|Karyn
| style="background-color: #f0f1df"|Qorin
| style="background-color: #e8f1df"|Qerin
| style="background-color: #dff1e0"|Qaryn
| style="background-color: #dff1ed"|Hyrăm
|-
| rowspan = 5|''Animals''
| Horse
| style="background-color: #d1ebeb"|At
| style="background-color: #d6e1ec"|At
| style="background-color: #e4e0f0"|At
| style="background-color: #ece0f0"|At
| style="background-color: #f1dfe5"|At
| style="background-color: #f1e9df"|At
| style="background-color: #d6e1ec"|At
| style="background-color: #f0f1df"|Ot
| style="background-color: #e8f1df"|At
| style="background-color: #dff1e0"|At
| style="background-color: #dff1ed"|Ut
|-
| Cattle
| style="background-color: #d1ebeb"|Siyir
| style="background-color: #d6e1ec"|Sığır
| style="background-color: #e4e0f0"|Inek
| style="background-color: #ece0f0"|Sygyr
| style="background-color: #f1dfe5"|Sıyır
| style="background-color: #f1e9df"|Sïır
| style="background-color: #d6e1ec"|Sıyır
| style="background-color: #f0f1df"|Sigir
| style="background-color: #e8f1df"|Siyir
| style="background-color: #dff1e0"|<!-- no cognate form known -->
| style="background-color: #dff1ed"|<!-- no cognate form known -->
|-
| Dog
| style="background-color: #d1ebeb"|Yt
| style="background-color: #d6e1ec"|İt/Köpek
| style="background-color: #e4e0f0"|İt
| style="background-color: #ece0f0"|It
| style="background-color: #f1dfe5"|Et
| style="background-color: #f1e9df"|Ït
| style="background-color: #d6e1ec"|It
| style="background-color: #f0f1df"|It
| style="background-color: #e8f1df"|It
| style="background-color: #dff1e0"|Yt
| style="background-color: #dff1ed"|Jytă
|-
| Fish
| style="background-color: #d1ebeb"|Balyq
| style="background-color: #d6e1ec"|Balık
| style="background-color: #e4e0f0"|Balıq
| style="background-color: #ece0f0"|Balyk
| style="background-color: #f1dfe5"|Balıq
| style="background-color: #f1e9df"|Balıq
| style="background-color: #d6e1ec"|Balık
| style="background-color: #f0f1df"|Baliq
| style="background-color: #e8f1df"|Beliq
| style="background-color: #dff1e0"|Balyk
| style="background-color: #dff1ed"|Pulă
|-
| Louse
| style="background-color: #d1ebeb"|Bit
| style="background-color: #d6e1ec"|Bit
| style="background-color: #e4e0f0"|Bit
| style="background-color: #ece0f0"|Bit
| style="background-color: #f1dfe5"|Bet
| style="background-color: #f1e9df"|Bït
| style="background-color: #d6e1ec"|Bit
| style="background-color: #f0f1df"|Bit
| style="background-color: #e8f1df"|Pit
| style="background-color: #dff1e0"|Byt
| style="background-color: #dff1ed"|Pyjtă, Put'ă
|-
| rowspan = 18|''Other nouns''
| House
| style="background-color: #d1ebeb"|Uy
| style="background-color: #d6e1ec"|Ev
| style="background-color: #e4e0f0"|Ev
| style="background-color: #ece0f0"|Öý
| style="background-color: #f1dfe5"|Öy
| style="background-color: #f1e9df"|Üy
| style="background-color: #d6e1ec"|Üy
| style="background-color: #f0f1df"|Uy
| style="background-color: #e8f1df"|Uy
| style="background-color: #dff1e0"|<!-- no cognate form known -->
| style="background-color: #dff1ed"|Av*
|-
| Tent
| style="background-color: #d1ebeb"|Otag
| style="background-color: #d6e1ec"|Otağ/Çadır
| style="background-color: #e4e0f0"|<!-- no cognate form known -->
| style="background-color: #ece0f0"|Otag
| style="background-color: #f1dfe5"|<!-- no cognate form known -->
| style="background-color: #f1e9df"|Otaw
| style="background-color: #d6e1ec"|<!-- no cognate form known -->
| style="background-color: #f0f1df"|<!-- no cognate form known -->
| style="background-color: #e8f1df"|Otaq
| style="background-color: #dff1e0"|Otu:
| style="background-color: #dff1ed"|<!-- no cognate form known -->
|-
| Way
| style="background-color: #d1ebeb"|Yol
| style="background-color: #d6e1ec"|Yol
| style="background-color: #e4e0f0"|Yol
| style="background-color: #ece0f0"|Yo:l
| style="background-color: #f1dfe5"|Yul
| style="background-color: #f1e9df"|Jol
| style="background-color: #d6e1ec"|Jol
| style="background-color: #f0f1df"|Yo'l
| style="background-color: #e8f1df"|Yol
| style="background-color: #dff1e0"|Suol
| style="background-color: #dff1ed"|Śul
|-
| Bridge
| style="background-color: #d1ebeb"|Köprüq
| style="background-color: #d6e1ec"|Köprü
| style="background-color: #e4e0f0"|Körpü
| style="background-color: #ece0f0"|Köpri
| style="background-color: #f1dfe5"|Küper
| style="background-color: #f1e9df"|Köpir
| style="background-color: #d6e1ec"|Köpürö
| style="background-color: #f0f1df"|Ko'prik
| style="background-color: #e8f1df"|Kövrük
| style="background-color: #dff1e0"|Kürpe
| style="background-color: #dff1ed"|Kĕper
|-
| Arrow
| style="background-color: #d1ebeb"|Oq
| style="background-color: #d6e1ec"|Ok
| style="background-color: #e4e0f0"|Ox
| style="background-color: #ece0f0"|Ok
| style="background-color: #f1dfe5"|Uq
| style="background-color: #f1e9df"|Oq
| style="background-color: #d6e1ec"|Ok
| style="background-color: #f0f1df"|O'q
| style="background-color: #e8f1df"|Oq
| style="background-color: #dff1e0"|Oχ
| style="background-color: #dff1ed"|Uhă
|-
| Fire
| style="background-color: #d1ebeb"|Ot
| style="background-color: #d6e1ec"|Od
| style="background-color: #e4e0f0"|Od
| style="background-color: #ece0f0"|Ot
| style="background-color: #f1dfe5"|Ut
| style="background-color: #f1e9df"|Ot
| style="background-color: #d6e1ec"|Ot
| style="background-color: #f0f1df"|O't
| style="background-color: #e8f1df"|Ot
| style="background-color: #dff1e0"|Uot
| style="background-color: #dff1ed"|Vut, Vot
|-
| Ash
| style="background-color: #d1ebeb"|Kül
| style="background-color: #d6e1ec"|Kül
| style="background-color: #e4e0f0"|Kül
| style="background-color: #ece0f0"|Kül
| style="background-color: #f1dfe5"|Köl
| style="background-color: #f1e9df"|Kül
| style="background-color: #d6e1ec"|Kül
| style="background-color: #f0f1df"|Kul
| style="background-color: #e8f1df"|Kül
| style="background-color: #dff1e0"|Kül
| style="background-color: #dff1ed"|Kĕl
|-
| Water
| style="background-color: #d1ebeb"|Suv
| style="background-color: #d6e1ec"|Su
| style="background-color: #e4e0f0"|Su
| style="background-color: #ece0f0"|Suw
| style="background-color: #f1dfe5"|Su
| style="background-color: #f1e9df"|Sw
| style="background-color: #d6e1ec"|Suu
| style="background-color: #f0f1df"|Suv
| style="background-color: #e8f1df"|Su
| style="background-color: #dff1e0"|Ui
| style="background-color: #dff1ed"|Šyv, Šu
|-
| Ship, boat
| style="background-color: #d1ebeb"|Kemi
| style="background-color: #d6e1ec"|Gemi
| style="background-color: #e4e0f0"|Gəmi
| style="background-color: #ece0f0"|Gämi
| style="background-color: #f1dfe5"|Köymä
| style="background-color: #f1e9df"|Keme
| style="background-color: #d6e1ec"|Keme
| style="background-color: #f0f1df"|Kema
| style="background-color: #e8f1df"|Keme
| style="background-color: #dff1e0"|<!-- no cognate form known -->
| style="background-color: #dff1ed"|Kimĕ
|-
| Lake
| style="background-color: #d1ebeb"|Köl
| style="background-color: #d6e1ec"|Göl
| style="background-color: #e4e0f0"|Göl
| style="background-color: #ece0f0"|Köl
| style="background-color: #f1dfe5"|Kül
| style="background-color: #f1e9df"|Köl
| style="background-color: #d6e1ec"|Köl
| style="background-color: #f0f1df"|Ko'l
| style="background-color: #e8f1df"|Köl
| style="background-color: #dff1e0"|Küöl
| style="background-color: #dff1ed"|Külĕ
|-
| Sun/Day
| style="background-color: #d1ebeb"|Küneš
| style="background-color: #d6e1ec"|Gün(eş)
| style="background-color: #e4e0f0"|Gün(əş)
| style="background-color: #ece0f0"|Gün
| style="background-color: #f1dfe5"|Kön
| style="background-color: #f1e9df"|Kün
| style="background-color: #d6e1ec"|Kün
| style="background-color: #f0f1df"|Kun
| style="background-color: #e8f1df"|Kün
| style="background-color: #dff1e0"|Kün
| style="background-color: #dff1ed"|Kun
|-
| Cloud
| style="background-color: #d1ebeb"|Bulut
| style="background-color: #d6e1ec"|Bulut
| style="background-color: #e4e0f0"|Bulud
| style="background-color: #ece0f0"|Bulut
| style="background-color: #f1dfe5"|Bolıt
| style="background-color: #f1e9df"|Bult
| style="background-color: #d6e1ec"|Bulut
| style="background-color: #f0f1df"|Bulut
| style="background-color: #e8f1df"|Bulut
| style="background-color: #dff1e0"|Bylyt
| style="background-color: #dff1ed"|Pĕlĕt
|-
| Star
| style="background-color: #d1ebeb"|Yulduz
| style="background-color: #d6e1ec"|Yıldız
| style="background-color: #e4e0f0"|Ulduz
| style="background-color: #ece0f0"|Ýyldyz
| style="background-color: #f1dfe5"|Yoldız
| style="background-color: #f1e9df"|Juldız
| style="background-color: #d6e1ec"|Jıldız
| style="background-color: #f0f1df"|Yulduz
| style="background-color: #e8f1df"|Yultuz
| style="background-color: #dff1e0"|Sulus
| style="background-color: #dff1ed"|Śăltăr
|-
| Earth
| style="background-color: #d1ebeb"|Topraq
| style="background-color: #d6e1ec"|Toprak
| style="background-color: #e4e0f0"|Torpaq
| style="background-color: #ece0f0"|Toprak
| style="background-color: #f1dfe5"|Tufraq
| style="background-color: #f1e9df"|Topıraq
| style="background-color: #d6e1ec"|Topurak
| style="background-color: #f0f1df"|Tuproq
| style="background-color: #e8f1df"|Tupraq
| style="background-color: #dff1e0"|Toburaχ
| style="background-color: #dff1ed"|Tăpra
|-
| Hilltop
| style="background-color: #d1ebeb"|Töpü
| style="background-color: #d6e1ec"|Tepe
| style="background-color: #e4e0f0"|Təpə
| style="background-color: #ece0f0"|Depe
| style="background-color: #f1dfe5"|Tübä
| style="background-color: #f1e9df"|Töbe
| style="background-color: #d6e1ec"|Töbö
| style="background-color: #f0f1df"|Tepa
| style="background-color: #e8f1df"|Töpe
| style="background-color: #dff1e0"|Töbö
| style="background-color: #dff1ed"|Tüpĕ
|-
| Tree/Wood
| style="background-color: #d1ebeb"|Yağac
| style="background-color: #d6e1ec"|Ağaç
| style="background-color: #e4e0f0"|Ağac
| style="background-color: #ece0f0"|Agaç
| style="background-color: #f1dfe5"|Ağaç
| style="background-color: #f1e9df"|Ağaş
| style="background-color: #d6e1ec"|Jygach
| style="background-color: #f0f1df"|Yog'och
| style="background-color: #e8f1df"|<!-- no cognate form known -->
| style="background-color: #dff1e0"|<!-- no cognate form known -->
| style="background-color: #dff1ed"|Jyvăś
|-
| God ([[Tengri]])
| style="background-color: #d1ebeb"|Tengri
| style="background-color: #d6e1ec"|Tanrı
| style="background-color: #e4e0f0"|Tanrı
| style="background-color: #ece0f0"|Taňry
| style="background-color: #f1dfe5"|Täñre
| style="background-color: #f1e9df"|Täñiri
| style="background-color: #d6e1ec"|Teñir
| style="background-color: #f0f1df"|Tangri
| style="background-color: #e8f1df"|Tengri
| style="background-color: #dff1e0"|Tanara
| style="background-color: #dff1ed"|Tură, Toră
|-
| Sky, Blue
| style="background-color: #d1ebeb"|Kök
| style="background-color: #d6e1ec"|Gök
| style="background-color: #e4e0f0"|Göy
| style="background-color: #ece0f0"|Gök
| style="background-color: #f1dfe5"|Kük
| style="background-color: #f1e9df"|Kök
| style="background-color: #d6e1ec"|Kök
| style="background-color: #f0f1df"|Ko'k
| style="background-color: #e8f1df"|Kök
| style="background-color: #dff1e0"|Küöq
| style="background-color: #dff1ed"|Kăvak, Koak
|-
| rowspan = 7|''Adjectives''
| Long
| style="background-color: #d1ebeb"|Uzun
| style="background-color: #d6e1ec"|Uzun
| style="background-color: #e4e0f0"|Uzun
| style="background-color: #ece0f0"|Uzyn
| style="background-color: #f1dfe5"|Ozın
| style="background-color: #f1e9df"|Uzın
| style="background-color: #d6e1ec"|Uzun
| style="background-color: #f0f1df"|Uzun
| style="background-color: #e8f1df"|Uzun
| style="background-color: #dff1e0"|Uhun
| style="background-color: #dff1ed"|Vărăm
|-
| New
| style="background-color: #d1ebeb"|Yany
| style="background-color: #d6e1ec"|Yeni
| style="background-color: #e4e0f0"|Yeni
| style="background-color: #ece0f0"|Yany
| style="background-color: #f1dfe5"|Yaña
| style="background-color: #f1e9df"|Jaña
| style="background-color: #d6e1ec"|Jañı
| style="background-color: #f0f1df"|Yangi
| style="background-color: #e8f1df"|Yengi
| style="background-color: #dff1e0"|Sana
| style="background-color: #dff1ed"|Śĕnĕ
|-
| Fat
| style="background-color: #d1ebeb"|Semiz
| style="background-color: #d6e1ec"|Semiz/Şişman
| style="background-color: #e4e0f0"|<!-- no cognate form known -->
| style="background-color: #ece0f0"|Semiz
| style="background-color: #f1dfe5"|Simez
| style="background-color: #f1e9df"|Semiz
| style="background-color: #d6e1ec"|Semiz
| style="background-color: #f0f1df"|Semiz
| style="background-color: #e8f1df"|Semiz
| style="background-color: #dff1e0"|Emis
| style="background-color: #dff1ed"|Samăr
|-
| Full
| style="background-color: #d1ebeb"|Tolu
| style="background-color: #d6e1ec"|Dolu
| style="background-color: #e4e0f0"|Dolu
| style="background-color: #ece0f0"|Do:ly
| style="background-color: #f1dfe5"|Tulı
| style="background-color: #f1e9df"|Tolı
| style="background-color: #d6e1ec"|Tolo
| style="background-color: #f0f1df"|To'la
| style="background-color: #e8f1df"|Toluq
| style="background-color: #dff1e0"|Toloru
| style="background-color: #dff1ed"|Tulli
|-
| White
| style="background-color: #d1ebeb"|Aq
| style="background-color: #d6e1ec"|Ak
| style="background-color: #e4e0f0"|Ağ
| style="background-color: #ece0f0"|Ak
| style="background-color: #f1dfe5"|Aq
| style="background-color: #f1e9df"|Aq
| style="background-color: #d6e1ec"|Ak
| style="background-color: #f0f1df"|Oq
| style="background-color: #e8f1df"|Aq
| style="background-color: #dff1e0"|<!-- no cognate form known -->
| style="background-color: #dff1ed"|<!-- no cognate form known -->
|-
| Black
| style="background-color: #d1ebeb"|Qara
| style="background-color: #d6e1ec"|Kara
| style="background-color: #e4e0f0"|Qara
| style="background-color: #ece0f0"|Gara
| style="background-color: #f1dfe5"|Qara
| style="background-color: #f1e9df"|Qara
| style="background-color: #d6e1ec"|Kara
| style="background-color: #f0f1df"|Qora
| style="background-color: #e8f1df"|Qara
| style="background-color: #dff1e0"|Xara
| style="background-color: #dff1ed"|Hura
|-
| Red
| style="background-color: #d1ebeb"|Qyzyl
| style="background-color: #d6e1ec"|Kızıl
| style="background-color: #e4e0f0"|Qızıl
| style="background-color: #ece0f0"|Gyzyl
| style="background-color: #f1dfe5"|Qızıl
| style="background-color: #f1e9df"|Qızıl
| style="background-color: #d6e1ec"|Kızıl
| style="background-color: #f0f1df"|Qizil
| style="background-color: #e8f1df"|Qizil
| style="background-color: #dff1e0"|Kyhyl
| style="background-color: #dff1ed"|Hĕrlĕ
|-
| rowspan = 6|''Numbers''
| 1
| style="background-color: #d1ebeb"|Bir
| style="background-color: #d6e1ec"|Bir
| style="background-color: #e4e0f0"|Bir
| style="background-color: #ece0f0"|Bir
| style="background-color: #f1dfe5"|Ber
| style="background-color: #f1e9df"|Bir
| style="background-color: #d6e1ec"|Bir
| style="background-color: #f0f1df"|Bir
| style="background-color: #e8f1df"|Bir
| style="background-color: #dff1e0"|Bi:r
| style="background-color: #dff1ed"|Pĕrre
|-
| 2
| style="background-color: #d1ebeb"|Eki
| style="background-color: #d6e1ec"|İki
| style="background-color: #e4e0f0"|İki
| style="background-color: #ece0f0"|Iki
| style="background-color: #f1dfe5"|İke
| style="background-color: #f1e9df"|Eki
| style="background-color: #d6e1ec"|Eki
| style="background-color: #f0f1df"|Ikki
| style="background-color: #e8f1df"|Ikki
| style="background-color: #dff1e0"|Ikki
| style="background-color: #dff1ed"|Ikkĕ
|-
| 4
| style="background-color: #d1ebeb"|Tört
| style="background-color: #d6e1ec"|Dört
| style="background-color: #e4e0f0"|Dörd
| style="background-color: #ece0f0"|Dö:rt
| style="background-color: #f1dfe5"|Dürt
| style="background-color: #f1e9df"|Tört
| style="background-color: #d6e1ec"|Tört
| style="background-color: #f0f1df"|To'rt
| style="background-color: #e8f1df"|Tört
| style="background-color: #dff1e0"|Tüört
| style="background-color: #dff1ed"|Tăvattă
|-
| 7
| style="background-color: #d1ebeb"|Yeti
| style="background-color: #d6e1ec"|Yedi
| style="background-color: #e4e0f0"|Yeddi
| style="background-color: #ece0f0"|Yedi
| style="background-color: #f1dfe5"|Cide
| style="background-color: #f1e9df"|Jeti
| style="background-color: #d6e1ec"|Jeti
| style="background-color: #f0f1df"|Yetti
| style="background-color: #e8f1df"|Yetti
| style="background-color: #dff1e0"|Sette
| style="background-color: #dff1ed"|Śiččĕ
|-
| 10
| style="background-color: #d1ebeb"|On
| style="background-color: #d6e1ec"|On
| style="background-color: #e4e0f0"|On
| style="background-color: #ece0f0"|O:n
| style="background-color: #f1dfe5"|Un
| style="background-color: #f1e9df"|On
| style="background-color: #d6e1ec"|On
| style="background-color: #f0f1df"|O'n
| style="background-color: #e8f1df"|On
| style="background-color: #dff1e0"|Uon
| style="background-color: #dff1ed"|Vunnă, Vonnă
|-
| 100
| style="background-color: #d1ebeb"|Yüz
| style="background-color: #d6e1ec"|Yüz
| style="background-color: #e4e0f0"|Yüz
| style="background-color: #ece0f0"|Yüz
| style="background-color: #f1dfe5"|Yöz
| style="background-color: #f1e9df"|Jüz
| style="background-color: #d6e1ec"|Jüz
| style="background-color: #f0f1df"|Yuz
| style="background-color: #e8f1df"|Yüz
| style="background-color: #dff1e0"|Sü:s
| style="background-color: #dff1ed"|Śĕr
|}
== อ้างอิง ==
{{รายการอ้างอิง}}
== แหล่งข้อมูลอื่น ==
* [http://www.umich.edu/~turkish/langres_turkic.html Turkic Languages: Resources - University of Michigan]
* [http://titus.fkidg1.uni-frankfurt.de/didact/karten/turk/turklm.htm Map of Turkic languages]
* [http://www.turkiclanguages.com/www/classification.html Classification of Turkic Languages]
* [http://dict.yulghun.com/ Online Uyghur-English Dictionary]
* {{dmoz|Science/Social_Sciences/Linguistics/Languages/Natural/Altaic/Turkic/}}
* [http://www.tdk.org.tr/lehceler/Default.aspx Turkic language vocabulary comparison tool / dictionary]
[[หมวดหมู่:ตระกูลภาษาอัลไตอิก]]
{{Link GA|de}}
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/wiki/กลุ่มภาษาเตอร์กิก"