|
== รายนามพระโพธิสัตว์ ==
[[ไฟล์:Ksitigarbha Bodhisattva Wood Statue.jpeg|thumb|150px{{Main|รายนามพระกษิติครรภมหาโพธิสัตว์]]}}
[[ไฟล์:Cundi Ming Dynasty Gold.png|thumb|150px|พระจุณฑิอวโลกิเตศวรโพธิสัตว์]]
[[ไฟล์:Green Tara, Kumbm, Gyantse, Tibet, 1993.JPG|right|thumb|150px|พระนางตารา]]
[[ไฟล์:Prajnaparamita Java Front.JPG|right|thumb|150px|พระนางปรัชญาปารมิตา]]
[[ไฟล์:Mahasthamaprapta.jpg|right|thumb|150px|พระมหาสถามปราปต์โพธิสัตว์]]
[[ไฟล์:Monju-01-British.Museum.jpg|right|thumb|150px|พระมัญชุศรีโพธิสัตว์]]
[[ไฟล์:Painting of Metteyya Bodhisatta, Wat Ho Xieng, Luang Prabang.png|right|thumb|150px|พระศรีอริยเมตไตรย]]
[[ไฟล์:Fugen Enmei Matsunoodera.jpg|right|thumb|150px|พระสมันตภัทรโพธิสัตว์]]
[[ไฟล์:Guan Yin of the South Sea of Sanya.JPG|right|thumb|150px|พระอวโลกิเตศวรโพธิสัตว์]]
[[ไฟล์:Kokūzō Bosatsu.jpg|right|thumb|150px|พระอากาศครรภโพธิสัตว์]]
; [[พระกษิติครรภมหาโพธิสัตว์]]
(จีน: 地藏, ''Di Zang'', เกาหลี: ''Ji Zang'', ญี่ปุ่น: ''Jizo'', ทิเบต: ''Sai Nyingpo'', เวียดนาม: ''Địa Tạng'') พระโพธิสัตว์แห่งสัตว์นรกทั้งปวง หรือพระโพธิสัตว์ผู้มีมหาปณิธาน
; พระคคนคัญชะโพธิสัตว์
สัญลักษณ์คือต้นกัลปพฤกษ์ หัตถ์ขวายกขึ้น หัตถ์ซ้ายวางบนสะโพก กายสีเหลือง มี 2 กร
; พระคันธหัสติโพธิสัตว์
กายสีเขียวหรือขาวอมเขียว 2 กร มือขวาทำปางประทานพร มือซ้ายถืองาช้าง วางบนดอกบัวหรือถือสังข์
; พระจันทรประภาโพธิสัตว์
พระโพธิสัตว์ผู้เป็นสาวกของ[[พระไภษัชยคุรุไวฑูรยประภาตถาคต]] สัญลักษณ์คือดวงจันทร์วางบนดอกบัว หัตถ์ขวาประทานพร หัตถ์ซ้ายถือพระจันทร์บนดอกบัว กายสีขาว 2 กร
; พระจุณฑิอวโลกิเตศวรโพธิสัตว์
พระโพธิสัตว์ผู้แยกตัวมาจาก[[พระอวโลกิเตศวรโพธิสัตว์]] หรือ[[เจ้าแม่กวนอิม]]มหาโพธิสัตว์ ทุกกรล้วนมีสิ่งของไม่เหมือนกัน บ้างก็แตกต่างกันไป กายสีเหลืองหรือขาว 3 เนตร 18 กร
; พระชญาณเกตุโพธิสัตว์
กายสีเหลืองหรือฟ้า 2 กร มือขวาถือธงกับเพชรพลอย มือซ้ายทำท่าประทานพร
; พระชาลินีประภาโพธิสัตว์
สัญลักษณ์คือวงกลมแห่งดวงอาทิตย์ หัตถ์ขวาประทานพร หัตถ์ซ้ายถือพระอาทิตย์บนดอกบัว กายสีแดง มี 2 กร
; [[ไตรโลกยวิชยะ]]
[[วิทยราช]]แห่งทิศตะวันออก ผู้ทำหน้าที่คุ้มครอง[[พระอักโษภยะพุทธะ]]ใน[[นิกายวัชรยาน]] มหายานบางกลุ่มถือว่าเป็นพระโพธิสัตว์เอกเทศ ไม่ได้จัดอยู่ในสกุลของ[[พระธยานิพุทธะ]]องค์ใด
; [[พระนางตารา]]
(จีน: 度母, ''Du Mu'') - พระโพธิสัตว์ฝ่ายหญิงในพระพุทธศาสนาฝ่ายวัชรยาน เป็นตัวแทนของคุณธรรมแห่งความสำเร็จในกิจการทั้งปวง ถือกันว่าเป็นร่างสำแดงภาคหนึ่งของพระอวโลกิเตศวรโพธิสัตว์
; [[พระนาคารชุนะ]]
(จีน: 龍樹, ''Long Shu'', เวียดนาม: ''Long Thọ'') - ผู้ก่อตั้ง[[นิกายมาธยมิกะ]] อันเป็นนิกายย่อยของศาสนาพุทธมหายาน ได้รับการยกย่องว่าเป็นพระโพธิสัตว์
; [[นิโอ]]
ผู้พิทักษ์ที่เข้มแข็ง 2 องค์ของพระพุทธเจ้า มักปรากฏอยู่ที่ประตูทางเข้าวัดพุทธศาสนาหลายแห่งในญี่ปุ่นและเกาหลี มีรูปลักษณ์ดั่งนักมวยปล้ำที่ดูน่าสะพรึงกลัว นิโอทั้งสองนี้เป็นร่างสำแดงของ[[พระวัชรปาณีโพธิสัตว์]]
; [[พระนางปรัชญาปารมิตา]]
เป็นพระโพธิสัตว์ที่เป็นบุคลาธิษฐานของพระสูตรสำคัญของมหายานคือมหาปรัชญาปารมิตาหฤทัยสูตรที่มีบทบาทสำคัญตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ 6 -12 มีฐานะเป็นมารดาของ[[พระพุทธเจ้า]] หรือเป็นภาคสำแดงของ
[[พระอักโษภยะพุทธะ]] เป็นสัญลักษณ์ของ[[สุญตา]]
; [[พระปัทมปาณิโพธิสัตว์]]
; [[พระปัทมสัมภวะ]]
(จีน: 蓮華生上師, ''Lianhuasheng Shang Shi'', ทิเบต: ''Padma Jungne'' หรือ ''Guru Rinpoche'') - พระลามะในนิกายวัชรยานซึ่งได้รับการยกย่องว่าเป็นพระโพธิสัตว์ มีความเกี่ยวข้องกับประวัติศาสตร์พุทธศาสนาในทิเบตและภูฏาน [[นิกายญิงมาปะ]]ถือว่าท่านเป็นพระพุทธเจ้าองค์ที่สอง
; พระประติภานกูฏโพธิสัตว์
กายสีเหลือง เขียว หรือ แดง มือขวาถือแส้ มือซ้ายวางบนเพลา มี 2 กร
; พระภัทรปาลโพธิสัตว์
กายสีแดงหรือขาว มี 2 กร มือขวาทำปางประทานพร มือซ้ายถือเพชรพลอย
; [[พระมหาสถามปราปต์โพธิสัตว์]]
(จีน: 大勢至, ''Da Shì Zhì'', เกาหลี: ''Dae Sae Zhi'', ญี่ปุ่น: ''Seishi'', เวียดนาม: ''Đại Thế Chí'') - พระโพธิสัตว์ผู้เป็นตัวแทนของกำลังแห่งปัญญา ปรากฏอยู่เบื้องซ้ายของพระอมิตาภพุทธะ เป็นที่นับถือใน[[นิกายสุขาวดี]]
; [[พระมัญชุศรีโพธิสัตว์]]
(จีน: 文殊, ''Wen Shu'', เกาหลี: ''Moon Soo'', ญี่ปุ่น: ''Monju'', ทิเบต: ''Jampal Yang'', เวียดนาม: ''Văn Thù'') - พระโพธิสัตว์แห่งปัญญา
; พระรัตนปาณีโพธิสัตว์
;[[นางวสุธระ]]
พระโพธิสัตว์แห่งความอุดมสมบูรณ์ นับถือกันมากใน[[ประเทศเนปาล]]
; พระวัชรครรภโพธิสัตว์
สัญลักษณ์คือหนังสือ มือขวาถือวัชระ มือซ้ายถือหนังสือ กายสีฟ้า มี 2กร
; [[พระวัชรปาณีโพธิสัตว์]]
(จีน: 金剛手, ''Jin Gang Shou'', เกาหลี: ''Kum Kang Soo'', ญี่ปุ่น:''Shukongojin'', ทิเบต: ''Channa Dorje'') - พระโพธิสัตว์ในศาสนาพุทธมหายานยุคต้น เป็นประมุขของพระโพธิสัตว์ผู้ค้ำครองพระพุทธเจ้าและเหล่าพระมนุสสิโพธิสัตว์ มีความเชื่อมโยงกับ[[พระมหาสถามปราปต์โพธิสัตว์]]และ[[นิโอ]]คงโงริกิชิ กล่าวกันว่าพระโพธิสัตว์องค์นี้เป็นผู้ทรงไว้ซึ่งอำนาจแห่งพระ[[ตถาคต]]ทั้งห้า
; พระวิศวปาณีโพธิสัตว์
; [[พระเวทโพธิสัตว์|พระเวทโพธิสัตว์ (พระสกันทะ)]]
(จีน: 韋馱, ''Wei Tuo'') - เทพ[[ธรรมบาล]]ผู้คุ้มครอง[[ธรรม]]ในพุทธศาสนา มีส่วนที่เชื่อมโยงกับพระวัชรปาณีโพธิสัตว์ คุณลักษณะตรงกับพระสกันทะ ([[พระขันธกุมาร]]) ซึ่งเป็นเทพใน[[ศาสนาฮินดู]] โดยมากนิยมนับถือในศาสนาพุทธแบบจีน
; [[พระศานติเทวะ]]
พระภิกษุมหายานในช่วงราวพุทธศตวรรษ 13 (คริสต์ศตวรรษที่ 8) ผู้เขียนตำราเกี่ยวกับพระโพธิสัตว์ชื่อ "[[โพธิสัตตวจารยาวตาร]]" (หนทางสู่การบำเพ็ญตนเป็นพระโพธิสัตว์)
;[[พระนางศิตาตปัตร]]
พระโพธิสัตว์ผู้เป็นเทพยดาแห่งฉัตรขาว เป็นผู้คุ้มภัยจากอันตรายเหนือธรรมชาติ
; [[พระศรีอริยเมตไตรย]]
(จีน: 彌勒, ''Mi Le'', เกาหลี: ''Mi Ruk'', ญี่ปุ่น: ''Miroku'', เวียดนาม: ''Di Lạc'') - พระโพธิสัตว์ผู้ที่จะมาอุบัติเป็นพระพุทธเจ้าลำดับที่ 5 ในภัทรกัปป์ต่อจากพระโคตมพุทธเจ้า เป็นที่รู้จักจากความมีมหากรุณาต่อสรรพสัตว์ เป็นที่นับถือทั่วไปทั้งในฝ่ายเถรวาทและมหายาน
; [[พระสมันตภัทรโพธิสัตว์]]
(จีน: 普賢, ''Pu Xian'', เกาหลี: ''Bo Hyun'', ญี่ปุ่น: ''Fugen'', ทิเบต: ''Kuntu Zangpo'', เวียดนาม: ''Phổ Hiền'') - พระโพธิสัตว์ผู้เป็นตัวแทนของความกรุณาและสมาธิที่ดิ่งลึกของพระพุทธเจ้าทุกพระองค์
; พระสรรวนิวรณวิษกัมภินโพธิสัตว์
กายสีขาวหรือฟ้า มี 2 กร มือขวาทำญาณมุทรา มือซ้ายทำท่าปางมารวิชัย ประทับนั่งขัดสมาธิเพชร
; พระสรรวโศกตโมนิรฆาตมตีโพธิสัตว์
กายสีเหลืองอ่อนหรือเหลือง มี 2 กร มือขวาถือคฑา มือซ้ายวางบนสะโพก
; พระสรรวาปายัญชหะโพธิสัตว์
กายสีขาว 2 กร ทำท่าขจัดบาป หรือถือขอสับช้างทั้งสองมือ
; [[พระสุปุษปจันทระ]]
พระโพธิสัตว์ซึ่งถูกกล่าวถึงในตำรา "[[โพธิสัตตวจารยาวตาร]]" ของพระศานติเทวะ
;[[พระสุรยไวโรจนโพธิสัตว์]]
(Ch: 日光, ''Ri Guang'', เกาหลี: ''Il Guang'', Jp: ''Nikkō'') - 1 ใน 2 พระโพธิสัตว์ผู้เป็นสาวกของ[[พระไภษัชยคุรุไวฑูรยประภาตถาคต]]
; [[พระสังฆารามโพธิสัตว์]]
(จีน: 伽藍, ''Qie Lan'', เวียดนาม: ''Già Lam'') - เรียกอีกอย่างว่า "พระวิหารบาลโพธิสัตว์" เป็นพระโพธิสัตว์ที่นับถือเฉพาะในความเชื่อแบบพุทธ-เต๋า ของจีน คำว่าสังฆารามโพธิสัตว์นั้นอ้างอิงถึงกลุ่มเทพที่ทำหน้าที่คุ้มครองวัดและพิทักษ์พุทธศาสนา แต่นามนี้มักจะถูกใช้อ้างอิงถึง[[กวนอู]] ผู้เป็นแม่ทัพในตำนาน[[ยุคสามก๊ก]] ซึ่งได้กลายเป็นเทพ[[ธรรมบาล]]ด้วยการประกาศตนเป็นชาวพุทธและตั้งปณิธานในการคุ้มครองศาสนาไว้
; พระสาครมติโพธิสัตว์
สัญลักษณ์คือสังข์หรือคลื่น ยื่นพระหัตถ์ไปข้างหน้า ทำนิ้วเป็นรูปคลื่น กายสีขาว มี 2 กร
; พระสุรังคมโพธิสัตว์
กายสีขาว 2 กร มือขวาถือพระขรรค์ มือซ้ายวางบนสะโพก
; [[พระอวโลกิเตศวรโพธิสัตว์]]
(จีน: 觀音, ''[[เจ้าแม่กวนอิม|Guan Yin]]'', เกาหลี: ''Guan Um'', ญี่ปุ่น: ''Kannon'', ทิเบต: ''Chenrezig'', เวียดนาม: ''Quán Thế Âm'') - พระโพธิสัตว์แห่งความกรุณา ผู้สดับเสียงคร่ำครวญในโลกและคอยช่วยเหลือสรรพสัตว์ให้ข้ามวัฏสงสาร เป็นพระโพธิสัตว์ที่ได้รับการยอมรับอย่างเป็นสากลที่สุดในพุทธศาสนาฝ่ายมหายาน
; พระอักษมยมติโพธิสัตว์
สัญลักษณ์คือพระขรรค์หรือหม้อน้ำ มือขวาประทานพร มือซ้ายทาบบนทาบบนพระอุระ กายสีเหลืองหรือขาว มี 2 กร
; [[พระอากาศครรภโพธิสัตว์]]
(จีน: 虛空藏, ''Xu Kong Zang'',เกาหลี: ''Huh Gong Zang'', ญี่ปุ่น: ''Kokuzo'') - พระโพธิสัตว์แห่งความปิติอันไม่มีที่สิ้นสุด ซึ่งเกิดจากการช่วยเหลือสรรพสัตว์จำนวนมากพ้นประมาณ สัญลักษณ์คือพระอาทิตย์ มือขวาถือเพชรพลอย มือซ้ายถือดวงแก้ว กายสีเขียว มี 2 กร
; พระอโมฆทรรศินโพธิสัตว์
กายสีเหลือง 2 กร มือขวาถือดอกบัว มือซ้ายวางบนสะโพก
== อ้างอิง ==
| 