ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ลูกข่าง"

เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
Nop s (คุย | ส่วนร่วม)
ไม่มีความย่อการแก้ไข
Manop (คุย | ส่วนร่วม)
ไม่มีความย่อการแก้ไข
บรรทัด 1:
[[Image:Japanese top.jpg|thumb|ลูกข่างญี่ปุ่น]]
'''ลูกข่าง''' เป็นการละเล่นของเด็กไทย [[ภาพ:lukkhang.jpg|thumb|200px|เด็กเล่นลูกข่าง]]
 
'''ลูกข่าง''' เป็น[[ของเล่น]]สำหรับเด็กที่หมุนบนแกนของตัวเอง ลูกข่างถือเป็นของเล่นที่เก่าแก่ที่สุดอย่างหนึ่งในประวัติศาสตร์โลก มีใช้ในการละเล่นเพื่อ[[ความบันเทิง]] [[การพนัน]]และยังรวมถึง[[การพยากรณ์]]
อุปกรณ์ที่ใช้ในการเล่น คือ
๑. ลูกข่าง ส่วนมากจะทำจากไม้มะยมกลึงมีตะปูเป็นเดือยแหลมตรงกลางคนละ ๑ ลูก
๒. เชือกยาวประมาณ ๔๐-๕๐ เซนติเมตร ปลายเชือกด้านหนึ่งผูกด้วยไม้ หรือร้อยด้วยฝาเบียร์
๓. วงกลมขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ ๕๐-๖๐ เซนติเมตร
มีกติกาและวิธีเล่นดังนี้
 
== ลูกข่างไทย ==
กติกา
ในประเทศไทย ลูกข่างถือเป็นการละเล่นไทยชนิดหนึ่ง ที่มีการเล่นโดยการผูกด้วยเชือก และขว้างลูกขว้างลงพื้นให้เกิดการหมุน โดยมีกติการการเล่น (1) หากขว้างลูกข่างไม่หมุนหรือออกนอกวงถือว่าแพ้ (2) ผู้แพ้จะต้องนำลูกข่างของตนวางในวงกลมเพื่อให้คนอื่นใช้ลูกข่างที่พันเชือกขว้างไปบนลูกข่างนั้นเป็นการลงโทษ
๑. หากขว้างลูกข่างไม่หมุนหรือออกนอกวงถือว่าแพ้
๒. ผู้แพ้จะต้องนำลูกข่างของตนวางในวงกลมเพื่อให้คนอื่นใช้ลูกข่างที่พันเชือกขว้างไปบนลูกข่างนั้นเป็นการลงโทษ
 
=== อุปกรณ์ที่ใช้ในการเล่น คือ===
วิธีเล่น
๑. #ลูกข่าง ส่วนมากจะทำจากไม้มะยมกลึงมีตะปูเป็นเดือยแหลมตรงกลางคนละ 1 ลูก
การเล่นลูกข่างไม่จำกัดจำนวนผู้เล่น ก่อนเล่นจะขีดวงกลมขนาด ๕๐-๖๐ เซนติเมตรบนพื้นดิน แล้วจัดลำดับการเล่นตามวิธีการจัดลำดับก่อนการเล่นดังกล่าวแล้วก่อนเล่นทุกคนใช้เชือกพันลูกข่างของตนโดยพันจากปลายเดือยขึ้นมาจนถึงตัวลูกข่าง แล้วถือชายหนึ่งไว้ระหว่างซอกนิ้วชี้และนิ้วกลาง ส่วนหัวแม่มือหงายรองรับปลายเดือยลูกข่างไว้ เมื่อเริ่มเล่นผู้เล่นจะขว้างลูกข่างตกถึงพื้นจะหมุนหากลูกข่างของผู้ใดไม่หมุนหรือออกนอกวงถือว่าแพ้จะถูกทำโทษด้วยการให้เจ้าของลูกข่างนำลูกข่างของตนวางไว้ในวงกลม ให้ผู้อื่นนำลูกข่างที่พันเชือกเตรียมไว้ขว้างลงไปบนลูกข่างนั้นเรียกว่า “โจ๊ะลูกข่าง” ทีละคน หากลูกข่างทำจากไม้ไม่ดีจะแตก แต่ถ้าทำจากไม้มะยมจะเป็นเพียงรอยเจาะเท่านั้น
๒.# เชือกยาวประมาณ ๔๐40-๕๐50 เซนติเมตร ปลายเชือกด้านหนึ่งผูกด้วยไม้ หรือร้อยด้วยฝาเบียร์
๓.# วงกลมขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ ๕๐50-๖๐60 เซนติเมตร
 
=== วิธีเล่น ===
[[ภาพ:lukkhang.jpg|thumb|เด็กเล่นลูกข่าง ในการละเล่นไทย]]
การเล่นลูกข่างไม่จำกัดจำนวนผู้เล่น ก่อนเล่นจะขีดวงกลมขนาด ๕๐50-๖๐60 เซนติเมตรบนพื้นดิน แล้วจัดลำดับการเล่นตามวิธีการจัดลำดับก่อนการเล่นดังกล่าวแล้วก่อนเล่นทุกคนใช้เชือกพันลูกข่างของตน โดยพันจากปลายเดือยขึ้นมาจนถึงตัวลูกข่าง แล้วถือชายหนึ่งไว้ระหว่างซอกนิ้วชี้และนิ้วกลาง ส่วนหัวแม่มือหงายรองรับปลายเดือยลูกข่างไว้ เมื่อเริ่มเล่นผู้เล่นจะขว้างลูกข่างตกถึงพื้นจะหมุนหากลูกข่างของผู้ใดไม่หมุน หรือออกนอกวงถือว่าแพ้จะถูกทำโทษด้วยการให้เจ้าของลูกข่างนำลูกข่างของตนวางไว้ในวงกลม ให้ผู้อื่นนำลูกข่างที่พันเชือกเตรียมไว้ขว้างลงไปบนลูกข่างนั้นเรียกว่า “โจ๊ะลูกข่าง” ทีละคน หากลูกข่างทำจากไม้ไม่ดีจะแตก แต่ถ้าทำจากไม้มะยมจะเป็นเพียงรอยเจาะเท่านั้น
 
=== พฤติกรรมเชิงวิเคราะห์ ===
การเล่นลูกข่างเป็นการเล่นของเด็กชายที่มีอายุประมาณ 8-๑๕15 ปี เด็กจะได้รับประโยชน์จากการเล่นเช่น
๑.# เป็นการออกกำลังกล้ามเนื้อโดยเฉพาะกล้ามเนื้อแขน
๒.# ฝึกทักษะความแม่นยำในการขว้าง และกลยุทธในการทำให้ลูกข่างหมุน
๓.# พัฒนาจิตใจ ร่าเริงแจ่มใสและยอมรับในกติกาการเล่น
 
== ลูกข่างแบบต่างๆ ==
ที่มา : หนังสือสภาพสังคมและวัฒนธรรมจากการเล่นของเด็ก
<gallery>
โดย : จินตนา กระบวนแสง
Image:Spinning top.jpg|ลูกข่างสโลเวเนีย
รวบรวมโดย : สถาบันเด็ก มูลนิธิเด็ก
Image:A toy - peao.jpg|ลูกข่างโปรตุเกส
Image:SaseboKoma1582.jpg|ทรอมโป ลูกข่างที่เล่นในละตินอเมริกา
Image:Japanese top.jpg|ลูกข่างญี่ปุ่น
</gallery>
 
== อ้างอิง ==
ที่มาจินตนา :กระบวนแสง, หนังสือ''สภาพสังคมและวัฒนธรรมจากการเล่นของเด็ก'', สถาบันเด็ก มูลนิธิเด็ก
 
[[หมวดหมู่:ของเล่น]]
{{โครง}}
 
[[da:Snurretop]]
[[de:Kreisel]]
[[es:Trompo]]
[[eo:Turbo]]
[[he:סביבון]]
[[nl:Draaitol]]
[[ja:独楽]]
[[pl:Bąk (zabawka)]]
[[pt:Pião]]
[[ru:Волчок]]
[[sl:Vrtavka]]
[[fi:Hyrrä]]