ผลต่างระหว่างรุ่นของ "สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า สุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี"

เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
ไม่มีความย่อการแก้ไข
ไม่มีความย่อการแก้ไข
บรรทัด 1:
{{บทความคัดสรร}}
 
'''สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้าสุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี''' (10 พฤษภาคม พ.ศ. 2404 – 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2470) หรือที่ชาววังสมัย ร.5 - ร.6 ออกพระนามว่า '''เสด็จพระนาง''' เป็นพระมเหสีชั้นลูกหลวงตำแหน่ง '''พระนางเจ้า พระราชเทวี'''ใน[[พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]] ด้วยเป็นพระราชธิดาใน[[พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]] แต่ต่างพระมารดากับพระราชสวามี ด้วยพระองค์ประสูติแต่[[เจ้าคุณจอมมารดาสำลี]]
 
พระองค์เป็นพระชนนีของ[[สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าสุทธาทิพยรัตน์ สุขุมขัตติยกัลยาวดี กรมหลวงศรีรัตนโกสินทร]] ซึ่งทรงเป็นเจ้าฟ้าชั้นเอก (ชั้นทูลกระหม่อม) ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระองค์แรกที่มีพระชนม์ และ[[สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต]]
 
ในรัชสมัย[[พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว]] พระนางเจ้าสุขุมาลมารศรี พระราชเทวี ได้รับการเลื่อนพระยศ "รับสมเด็จ" สถาปนาขึ้นไว้ในที่ "'''สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้าสุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี'''" ( สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า แปลว่า สมเด็จอา - น้องของพ่อ ) ชาววังจึงออกพระนามว่า '''''สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า''''' นับแต่นั้น
 
ภายหลัง สมเด็จทรงสิ้นพระชนม์เมื่อวันเสาร์ เดือน 8 ขึ้น 11 ค่ำ ปีเถาะ นพศก จ.ศ. 1289 (9 กรกฎาคม พ.ศ. 2470) ณ ตำหนักสมเด็จ [[วังบางขุนพรหม]] พระชนมายุ 66 พรรษา
 
== พระประวัติ ==
=== ประสูติ ===
{{Infobox royalty
| name = สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้าสุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี
เส้น 37 ⟶ 26:
| death_place = [[วังบางขุนพรหม]] [[จังหวัดพระนคร]] [[อาณาจักรรัตนโกสินทร์|อาณาจักรสยาม]]
| signature =
|}}
|}}'''สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้าสุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี''' เป็นพระเจ้าลูกเธอพระองค์ที่ 52 ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และเป็นลำดับที่ 3 ซึ่งประสูติแต่[[เจ้าคุณจอมมารดาสำลี]] (สกุลเดิม: บุนนาค) เมื่อวันศุกร์ เดือน 7 ขึ้น 1 ค่ำ ปีระกาตรีศก จ.ศ. 1223 (ตรงกับวันที่ 10 พฤษภาคม พ.ศ. 2404) ทรงร่วมเจ้าจอมมารดากับ[[พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบุษบงเบิกบาน]] และ[[พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงทิพยรัตนกิริฏกุลินี]] เมื่อแรกเสด็จพระราชสมภพ ในฐานะพระราชธิดาที่ประสูติจากเจ้าจอมมารดา จึงทรงดำรงพระอิสริยยศเป็น "พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าสุขุมาลมารศรี" พระบรมราชบิดาทรงพระราชนิพนธ์พระคาถาพระราชทานพระนามเป็น[[ภาษามคธ]] ซึ่ง[[สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส]] ได้ทรงพระนิพนธ์แปลไว้ว่า
 
'''สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้าสุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี''' (10 พฤษภาคม พ.ศ. 2404 – 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2470) หรือที่ชาววังสมัย ร.5 - ร.6 ออกพระนามว่า '''เสด็จพระนาง''' เป็นพระมเหสีชั้นลูกหลวงตำแหน่ง '''พระนางเจ้า พระราชเทวี'''ใน[[พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]] ด้วยเป็นพระราชธิดาใน[[พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]] แต่ต่างพระมารดากับพระราชสวามี ด้วยพระองค์ประสูติแต่[[เจ้าคุณจอมมารดาสำลี]]
 
พระองค์เป็นพระชนนีของ[[สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าสุทธาทิพยรัตน์ สุขุมขัตติยกัลยาวดี กรมหลวงศรีรัตนโกสินทร]] ซึ่งทรงเป็นเจ้าฟ้าชั้นเอก (ชั้นทูลกระหม่อม) ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระองค์แรกที่มีพระชนม์ และ[[สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต]]
 
ในรัชสมัย[[พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว]] พระนางเจ้าสุขุมาลมารศรี พระราชเทวี ได้รับการเลื่อนพระยศ "รับสมเด็จ" สถาปนาขึ้นไว้ในที่ "'''สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้าสุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี'''" ( สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า แปลว่า สมเด็จอา - น้องของพ่อ ) ชาววังจึงออกพระนามว่า '''''สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า''''' นับแต่นั้น
 
ภายหลัง สมเด็จทรงสิ้นพระชนม์เมื่อวันเสาร์ เดือน 8 ขึ้น 11 ค่ำ ปีเถาะ นพศก จ.ศ. 1289 (9 กรกฎาคม พ.ศ. 2470) ณ ตำหนักสมเด็จ [[วังบางขุนพรหม]] พระชนมายุ 66 พรรษา
 
== พระประวัติ ==
|}}=== ประสูติ ==='''สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้าสุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี''' เป็นพระเจ้าลูกเธอพระองค์ที่ 52 ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และเป็นลำดับที่ 3 ซึ่งประสูติแต่[[เจ้าคุณจอมมารดาสำลี]] (สกุลเดิม: บุนนาค) เมื่อวันศุกร์ เดือน 7 ขึ้น 1 ค่ำ ปีระกาตรีศก จ.ศ. 1223 (ตรงกับวันที่ 10 พฤษภาคม พ.ศ. 2404) ทรงร่วมเจ้าจอมมารดากับ[[พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบุษบงเบิกบาน]] และ[[พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงทิพยรัตนกิริฏกุลินี]] เมื่อแรกเสด็จพระราชสมภพ ในฐานะพระราชธิดาที่ประสูติจากเจ้าจอมมารดา จึงทรงดำรงพระอิสริยยศเป็น "พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าสุขุมาลมารศรี" พระบรมราชบิดาทรงพระราชนิพนธ์พระคาถาพระราชทานพระนามเป็น[[ภาษามคธ]] ซึ่ง[[สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส]] ได้ทรงพระนิพนธ์แปลไว้ว่า
 
''"ธิดาของเราที่บังเกิดแต่สำลีนี้ จงปรากฏโดยนามว่า สุขุมาลมารศรี<ref group=note>พระนามที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวพระราชทาน ทรงเขียนว่า "สุขุมาลมารศรี" แต่ส่วนพระองค์สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้าฯ เองทรงลงพระนามาภิไธยของพระองค์ว่า "สุขุมาลย์มารศรี"</ref> จงทรงนามนั้นไว้ มีความสุขเสมอ อนึ่ง จงมั่งคั่งมีทรัพย์มาก มีบริวารงดงาม ไม่มีโรค ไม่ลำบาก เจริญโดยลำดับ จงได้ซึ่งที่พึ่งอันบริบูรณ์ด้วยกำลังเป็นที่ต้องใจ"''