|
[[ไฟล์:Notre Dame de Paris Est side.jpg|thumb|250px|"ครีบยันลอย" (flying buttress) ที่ยื่นออกไปรอบบริเวณร้องเพลงด้านหลังโบสถ์]]
'''อาสนวิหารน็อทร์-ดามแห่งปารีส'''<ref>ตาม [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2553/E/106/27.PDF ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง หลักเกณฑ์การทับศัพท์ภาษาฝรั่งเศส]</ref> ({{lang-fr|Cathédrale Notre-Dame de Paris}} {{IPA-fr|nɔtʁə dam də paʁi||Cathedrale de Notre Dame.oga}}) เป็น[[อาสนวิหาร]]ประจำ[[อัครมุขมณฑลปารีส]] ตั้งอยู่ทางฝั่งตะวันออกของกรุง[[ปารีส]] [[ประเทศฝรั่งเศส]] คำว่า ''Notre Dame'' แปลว่า '''แม่พระ''' (Our Lady) ซึ่งเป็นคำที่ชาวคาทอลิกใช้เรียก[[พระนางมารีย์พรหมจารี]] ปัจจุบันอาสนวิหารก็ยังใช้เป็นโบสถ์[[โรมันคาทอลิก]]และเป็นที่ตั้ง[[คาเทดรา]]ของ[[อัครมุขมณฑลปารีส|อาร์ชบิชอปแห่งปารีส]] อาสนวิหารน็อทร์-ดามถือกันว่าเป็นโบสถ์ที่สวยงามที่สุดในลักษณะ[[สถาปัตยกรรมกอทิกแบบฝรั่งเศส|กอทิกแบบฝรั่งเศส]] โบสถ์นี้ได้รับการบูรณปฏิสังขรณ์โดย[[เออแฌน วียอแล-เลอ-ดุก]] ผู้เป็น[[สถาปนิก]]คนสำคัญที่สุดคนหนึ่งของฝรั่งเศส
การก่อสร้างเป็นแบบ[[สถาปัตยกรรมกอทิก|กอทิก]] นับเป็นอาสนวิหารแรกที่สร้างในลักษณะนี้ และการก่อสร้างก็ทำต่อเนื่องมาตลอดสมัยกอทิก [[ประติมากรรม]] และหน้าต่างประดับกระจกสี (stained glass) มีอิทธิพลจากศิลปะแบบแนทเชอราลลิสม์ ทำให้แตกต่างจาก[[ศิลปะโรมาเนสก์]]ที่สร้างก่อนหน้านั้น
น็อทร์-ดามเป็นหนึ่งในบรรดาสิ่งก่อสร้างแรกที่ใช้ "[[ครีบยันลอย]]" ตามแบบเดิมไม่ได้บ่งถึงกำแพงค้ำยันรอบอาสนวิหาร "[[บริเวณร้องเพลงสวด]]" หรือ รอบ[[บริเวณกลางโบสถ์]] เมื่อเริ่มสร้างกำแพงโบสถ์สูงขึ้นกำแพงก็เริ่มร้าวเพราะน้ำหนักของสิ่งก่อสร้าง เพราะสถาปนิกสมัยกอทิกจะเน้นการสร้างสิ่งก่อสร้างที่สูง บาง และโปร่ง เมื่อสร้างสูงขึ้นไปกำแพงก็ไม่สามารถรับน้ำหนักและความกดดันของกำแพงและหลังคาได้ทำให้กำแพงโก่งออกไปและร้าว สถาปนิกจึงใช้วิธีแก้ด้วยการเติม "กำแพงค้ำยัน" ที่กางออกไปคล้ายปีกนกด้านนอกตัววัด เพื่อให้กำแพงค้ำยันนี้หนุนหรือค้ำกำแพงตัวโบสถ์เอาไว้ เมื่อทำไปแล้วนอกจากจะมีประโยชน์ทางการใช้สอยแล้วยังกลายเป็นเครื่องตกแต่งที่ทำให้สิ่งก่อสร้างความสวยงามขึ้น ฉะนั้นวิธีแก้ปัญหานี้จึงกลายเป็นเอกลักษณ์ส่วนหนึ่งของโบสถ์ที่สร้างแบบกอทิกไปในตัว
ในปี [[ค.ศ. 1793]] ระหว่าง[[การปฏิวัติฝรั่งเศส]] โบสถ์ก็ได้รับความเสียหายอย่างหนัก ประติมากรรมและศิลปะทางศาสนาถูกทำลายไปมาก อาสนวิหารได้รับการบูรณปฏิสังขรณ์ครั้งใหญ่ระหว่างคริสต์ศตวรรษที่ 19 จนมีสภาพเหมือนก่อนหน้าที่ถูกทำลาย
เมื่อวันที่ 15 เมษายน ค.ศ. 2019 เกิด[[เหตุเพลิงไหม้อาสนวิหารน็อทร์-ดามแห่งปารีส|เหตุเพลิงไหม้อาสนวิหาร]] สร้างความเสียหายอย่างหนัก โดยไฟได้โหมไหม้ตรงด้านบนของอาสนวิหาร (สาเหตุเพลิงไหม้ คาดว่าเกิดมาจากการบูรณะวิหารตั้งแต่ปี ค.ศ. 2018 จนถึงปัจจุบัน) บริเวณยอดแหลมของอาสนวิหารได้พังลง กระจกสีเกี่ยวกับเรื่องราวของ[[พระเยซู]]และคริสต์ประวัติได้รับความเสียหาย งานศิลปะบางส่วนก็ได้รับความเสียหายเช่นกัน เหลือทิ้งไว้เพียงโครงเหล็ก และคาดการณ์ว่าไฟอาจจะลามมายังอาสนวิหารทางฝั่งตะวันตกได้ โดยทางโฆษกของอาสนวิหารน็อทร์-ดามระบุว่า โครงสร้างทั้งหมดกำลังไหม้ และ "จะไม่มีอะไรเหลือ"<ref>{{Cite web|url=https://www.cnbc.com/2019/04/15/paris-notre-dame-cathedral-on-fire-reuters.html|title=Paris' Notre Dame Cathedral on fire|last=|first=|date=15 April 2019|website=[[CNBC]]|archive-url=|archive-date=|dead-url=|access-date=15 April 2019|language=en}}</ref><ref>https://www.bbc.com/thai/international-47940254</ref>
วันที่ 16 เมษายน ค.ศ. 2019 หลังจากการระดมกำลังร่วมกันดับไฟที่โหมกระหน่ำอยู่ภายในอาสนวิหาร เจ้าหน้าที่ดับเพลิงก็สามารถควบคุมเพลิงได้แล้ว โดยสามารรักษาโครงสร้างหลักของอาสนวิหารเอาไว้ได้ ซึ่ง[[กางเขน]]และ[[ศีลศักดิ์สิทธิ์|แท่นมิซซา]]ที่อยู่ภายในไม่ได้รับความเสียหายแต่อย่างใด
ทางด้านประธานาธิบดีของฝรั่งเศส นาย[[แอมานุแอล มาครง|แอมานุเอล มาครง]] ได้ให้สัมภาษณ์กับสื่อขณะลงพื้นที่ตรวจสอบความเสียหายว่า "จะบูรณะอาสนวิหารให้กลับมามีสภาพดังเดิม โดยอาจจะต้องอาศัยความร่วมมือจากนานาชาติ และจะจัดตั้งกองทุนระดมเงินสำหรับการบูรณะในครั้งนี้" พร้อมทั้งขอบคุณเจ้าหน้าที่ดับเพลิงทุกนายที่ได้ให้ความร่วมมือเป็นอย่างดี
== การก่อสร้าง ==
เมื่อปี ค.ศ. 1160 [[บิชอป]]มอริส เดอ ซูว์ลี (Maurice de Sully) ได้รับแต่งตั้งให้เป็น[[บิชอปแห่งปารีส]] ท่านเห็นว่าโบสถ์ที่ตั้งอยู่เดิมไม่สมฐานะ จึงสั่งให้รื้อทิ้งไม่นานหลังจากที่ท่านได้รับตำแหน่งใหม่ ตามตำนานว่ากันว่าบิชอปเห็นภาพลักษณ์ของอาสนวิหารแห่งปารีสอันสวยงาม ท่านจึงรีบร่างแบบที่เห็นไว้บนทรายนอกโบสถ์เดิม ก่อนจะสร้างวิหารใหม่ก็ต้องรื้อบ้านเรือนบริเวณนั้นออกไปหลายหลัง และต้องสร้างถนนใหม่เพื่อจะได้สะดวกต่อการขนวัสดุก่อสร้างได้สะดวก
อาสนวิหารเริ่มสร้างเมื่อปี ค.ศ. 1163 ระหว่างรัชสมัยของ[[พระเจ้าหลุยส์ที่ 7 แห่งฝรั่งเศส|พระเจ้าหลุยส์ที่ 7]] ส่วนผู้วางศิลาฤกษ์นั้นไม่แน่ชัด บางหลักฐานก็ว่าบิชอปซุลยีเอง บางหลักฐานก็ว่า[[สมเด็จพระสันตะปาปาอเล็กซานเดอร์ที่ 3]] เป็นผู้วาง แต่ที่แน่คือทั้งสองคนเข้าร่วมพิธีวางศิลาฤกษ์ และตั้งแต่นั้นมาบิชอปซุลยีก็อุทิศชีวิตให้กับการสร้างอาสนวิหารนี้
เริ่มการก่อสร้างทางด้านหน้าหรือด้านตะวันตก (west front) ซึ่งมีหอคอยสองหอ เมื่อราวปี ค.ศ. 1200 ก่อนที่จะสร้างโถงกลางของตัวโบสถ์เสร็จ ซึ่งไม่ตรงกับหลักการสร้างสิ่งก่อสร้างตามแบบฉบับ โบสถ์นี้มีสถาปนิกหลายคนที่มีส่วนในการก่อสร้าง จะเห็นได้จากความเปลี่ยนแปลงของรูปทรงไปตามสมัยนิยมของสถาปนิก เป็นต้นว่าหอสองหอทางด้านตะวันตกจะไม่เท่ากัน
ระหว่างปี ค.ศ. 1210 ค.ศ. 1220 สถาปนิกคนที่สี่เป็นผู้ดูแลการสร้างระดับ[[หน้าต่างกลม]]และโถงภายใต้หอ หอสร้างเสร็จเมื่อปี ค.ศ. 1245 และอาสนวิหารสร้างเสร็จเมื่อปี ค.ศ. 1345
== เหตุการณ์สำคัญ ==
* '''ค.ศ. 1160''' บิชอปซูว์ยีสั่งรื้อวิหารเดิม
* '''ค.ศ. 1163''' วางศิลาฤกษ์และเริ่มก่อสร้าง
* '''ค.ศ. 1182''' มุขโค้งด้านสกัด (apse) และบริเวณร้องเพลงสวด (choir) เสร็จ
* '''ค.ศ. 1196''' ตัวโบสถ์เสร็จ บิชอปซูว์ยีถึงแก่อนิจกรรม
* '''ค.ศ. 1200''' เริ่มสร้างด้านตะวันตก
* '''ค.ศ. 1225''' ด้านหน้าโบสถ์ (façade) ทางตะวันตกเสร็จ
* '''ค.ศ. 1250''' หอด้านตะวันตกและหน้าต่างกลมเสร็จ
* '''ค.ศ. 1250–1345''' เสร็จ
* '''ค.ศ. 1991''' อาสนวิหารและสิ่งก่อสร้างจำนวนหนึ่งริมฝั่งแม่น้ำแซน ได้รับขึ้นทะเบียนเป็น[[รายชื่อแหล่งมรดกโลกในประเทศฝรั่งเศส|มรดกโลก]] ภายใต้ชื่อ ''"[[ปารีส ริมฝั่งแม่น้ำแซน]]"''
* '''ค.ศ. 2019''' [[เหตุเพลิงไหม้อาสนวิหารน็อทร์-ดามแห่งปารีส]] เกิดไฟไหม้ครั้งใหญ่บริเวณหลังคาของอาสนวิหาร
== อ้างอิง ==
{{รายการอ้างอิง}}
== ดูเพิ่ม ==
* [[ศิลปะกอทิก]]
* [[สถาปัตยกรรมกอทิก]]
* [[แผนผังอาสนวิหาร]]
==แหล่งข้อมูลอื่น ==
{{Coord|48|51|10|N|2|21|0|E|display=title}}
{{คอมมอนส์-หมวดหมู่|Cathédrale Notre-Dame de Paris}}
{{สร้างปี|1888}}
{{เรียงลำดับ|น็อทร์-ดามแห่งปารีส}}
{{สถานีย่อยประเทศฝรั่งเศส}}
{{สถานที่ท่องเที่ยวในปารีส}}
{{อาสนวิหารในประเทศฝรั่งเศส}}
[[หมวดหมู่:คริสต์ศาสนสถานแบบกอทิก]]
| 