พระกาฬุทายีเถระ
พระกาฬุทายีเถระ หรือ พระกาฬุทายี เป็นพระภิกษุสาวกของพระพุทธเจ้าชาวแคว้นสักกะ เป็นสหชาติกับพระพุทธเจ้า (เกิดในเวลาเดียวกัน) เป็นหนึ่งในพระอสีติมหาสาวกสำคัญในสมัยพุทธกาล
| พระกาฬุทายีเถระ | |
|---|---|
| ข้อมูลทั่วไป | |
| ชื่อเดิม | กาฬุทายีอำมาตย์ |
| สถานที่เกิด | เมืองกบิลพัสดุ์ (สหชาติกับพระพุทธเจ้า) |
| สถานที่บวช | วัดเวฬุวันมหาวิหาร |
| วิธีบวช | เอหิภิกขุอุปสัมปทา |
| สถานที่บรรลุธรรม | วัดเวฬุวันมหาวิหาร |
| เอตทัคคะ | ผู้ยังสกุลที่ยังไม่เลื่อมใสให้เลื่อมใส |
| ฐานะเดิม | |
| ชาวเมือง | เมืองกบิลพัสดุ์ แคว้นสักกะ |
| วรรณะเดิม | แพศย์ |
| สถานที่รำลึก | |
| สถานที่ | วัดเวฬุวันมหาวิหาร, ซากเมืองกบิลพัสดุ์ |
 ส่วนหนึ่งของสารานุกรมพระพุทธศาสนา | |
พระกาฬุทายีเถระ เดิมเป็นมหาดเล็กในพระองค์พระเจ้าสุทโธทนศากยราช ภายหลังออกบวชในพระพุทธศาสนา เมื่อได้ตรัสรู้ธรรมแล้วท่านเป็นพระสงฆ์ผู้นำสำคัญที่ทำให้เหล่าชาวเมืองกบิลพัสดุ์เกิดความเลื่อมใสในพระพุทธศาสนา ด้วยเหตุนี้พระพุทะเจ้าจึงยกย่องท่านว่าเป็นเอตทัคคะคือพระสงฆ์ผู้เลิศกว่าภิกษุอื่นในด้าน ผู้ยังสกุลที่ยังไม่เลื่อมใสให้เลื่อมใส ท่านมีบทบาทสำคัญในการช่วยเผยแพร่พระพุทธศาสนาในช่วงต้นพุทธกาล ท่านดำรงอายุพอสมควรแก่กาลก็ดับขันธปรินิพพาน
ชาติกำเนิด แก้
พระกาฬุทายี รู้จักดีในอีกนามว่า กาฬุทายีอำมาตย์ เนื่องจากท่านเกิดในตระกูลมหาอำมาตย์แห่งกรุงกบิลพัสดุ์ เมื่อยังเล็กบิดาท่านถวายตัวเข้าเป็นมหาดเล็กในพระพระเจ้าสุทโธทนะ ต่อมาได้กลายเป็นมหาอำมาตย์แห่งกรุงกบิลพัสดุ์
ประวัติ แก้
หลังพระพุทธเจ้าตรัสรู้ใหม่ ๆ พระเจ้าสุทโธทนะทราบข่าวการตรัสรู้จึงส่งมหาอำมาตย์ไปทูลเชิญเสด็จพระพุทธเจ้ากลับมาโปรดที่เมืองกบิลพัสดุหลายครั้ง แต่ทุกครั้งที่ส่งอำมาตย์ไปก็ออกบวชและลืมรับสั่งหมด จนพระองค์ส่งกาฬุทายีอำมาตย์และบริวารไป ท่านกาฬุทายีอำมาตย์ เมื่อฟังพระธรรมเทศนาแล้วก็ได้บรรลุอรหันตผลจึงขออกบวชตาม แต่ท่านยังรำลึกอยู่เสมอว่าต้องทูลเชิญพระพุทธเจ้ากลับไปโปรดชาวเมืองกบิลพัสดุ์ให้ได้ ท่านจึงนิพนธ์คาถามากมายกว่า 60 คาถา พรรณาถึงคุณแห่งทางเสด็จในการเสด็จไปโปรดพระประยูรญาติ
เมื่อพระพุทธเจ้าเสด็จไปโปรดชาวเมืองกบิลพัสดุ์พร้อมกับภิกษุสาวกอีก 20,000 องค์ ท่านกาฬุทายีได้ส่งข่าวกลับไปเมืองกบิลพัสดุ์เป็นระยะ ๆ ทำให้ชาวเมืองเกิดความตื่นเต้นและเฝ้ารอการมาของพระพุทธเจ้าด้วยความเลื่อมใสเป็นอันมาก ด้วยเหตุนี้ พระกาฬุทายีเถระจึงได้รับการยกย่องว่าเป็นพระสงฆ์ผู้เลิศกว่าภิกษุอื่นในด้าน ผู้ยังสกุลที่ยังไม่เลื่อมใสให้เลื่อมใส
ความสำคัญในพระพุทธศาสนา แก้
พระกาฬุทายีเถระจัดเป็น 1 ใน 40 เอตทัคคะในด้าน ผู้ยังสกุลที่ยังไม่เลื่อมใสให้เลื่อมใส เป็นผู้มีส่วนสำคัญในการช่วยพระพุทธเจ้าเผยแพร่พระพุทธศาสนาในช่วงต้นพุทธกาล
บั้นปลายชีวิต แก้
ในคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนาไม่ระบุว่าท่านดับขันธปรินิพพานเมื่อใดและที่ใด แต่ท่านคงดำรงขันธ์อยู่พอสมควรแก่กาลจึงปรินิพพาน
อ้างอิง แก้
- สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส. (2525). ธรรมวิภาคปริเฉทที่ 2. พิมพ์ครั้งที่ 23. กรุงเทพฯ: คณะกรรมการแผนกตำรา มหามกุฏราชวิทยาลัย.