Abuwajdee
ประวัติความเป็นมาของ วิชามุศเฏาะละหฺ อัลหะดีษ รากฐานของวิชานี้ก็คือจากอัลกุรอานและอัลหะดีษของท่านร่อซูลศ๊อลลัลลอฮฺอะลัยฮิวะสัลลัม อัลลอฮ ตรัสว่า • ความว่า โอ้ศรัทธาชนทั้งหลาย ! หากคนชั่วนำข่าวใดๆ มาแจ้งแก่พวกเจ้า พวกเจ้าก็จงสอบสวนให้แน่ชัด หาไม่แล้วพวกเจ้าก็จะก่อเคราะห์กรรมแก่พวกหนึ่งโดยไม่รู้ตัว แล้วพวกเจ้าจะกลายเป็นผู้เสียใจในสิ่งที่พวกเจ้าได้กระทำไป ท่านร่อซูลได้กล่าวไว้ว่า بلغوا عني ولو آية ความว่า: พวกท่านจงเผยแพร่จากฉัน ถึงแม้จะเป็นหนึ่งอายะฮฺก็ตาม ท่านร่อซูลได้สั่งให้เผยแพร่และห้ามปรามในการกล่าวเท็จโดยเฉพาะกล่าวเท็จกับหะดีษของท่าน ท่านได้กล่าวไว้ว่า من كذب علي متعمدا فليتبوأ مقعده من النار “ผู้ใดที่กล่าวเท็จแก่ฉัน(กุหะดีษนบีมาอ้าง)เขาผู้นั้นจงเตรียมที่นั่งของเขาในนรกเถิด” ที่มาของวิชามุศฏอละหฺ อัลหะดีษอาศัยรุ่นต่างๆดังต่อไปนี้
รุ่นแรก
เริ่มจากที่ท่านร่อซูลเสียชีวิตและรุ่นนี้ไม่มีการถามเกี่ยวกับสายรายงานอันเนื่องจากเศาะหะบะหฺทุกคนมีคุณธรรม แต่พอสมัยเคาะลีฟะห์อุสมานมีฟิตนะห์เกิดขึ้นในสมัยนี้มุสลิมมีความจำเป็นในการกลั่นกรองกระบวนการรายงานหะดีษ
อิบนุสีรีนได้กล่าวว่า
كانوا لا يسئلون عن الإسناد فلما وقع الفتنة قالوا سموا لنا رجالكم
ความว่า พวกเขาไม่ได้ถามเกี่ยวกับสายรายงานจนกระทั่งมีฟิตนะห์เกิดขึ้น
รุ่นที่สอง เริ่มจากปีที่ 100 ฮ.ศ.ถึง ปีที่ 200 ฮ.ศ. รุ่นนี้มีเหตุการณ์หลายๆอย่างเกิดขึ้น 1-การแพร่หลายของกลุ่มอัดฎอละฮฺและกลุ่มบิดอะฮฺโดยเฉพาะในการรายงานหะดีษเอื้อเพื่อกลุ่มของตน 2-มีการเดินทางเพื่อศึกษาหะดีษในเมืองต่างๆโดยเฉพาะศึกษาสายรายงานหะดีษ 3-มีการเจาะลึกด้านความรู้เกี่ยวกับหะดีษ(مصطلح الحديث)และตำราแรกที่มีการพูดถึงเกี่ยวกับมุศฏอละหฺอัลหะดีษคือหนังสือ อัรริสาละหฺ ของท่านอิหม่ามอัชชาฟิอีย์
รุ่นที่สาม คือรุ่นที่เกิดความรู้มุศฏอละห์ขึ้นมาและมีการพูดถึงวิชานี้โดยอุลามาอฺหลายๆท่าน เช่นอิหม่ามอะหฺมัด อิบนุ หัมบัล อิบนุมะอีน อิบนุมะดีนีย์ เป็นต้น
รุนที่สี คือรุ่นที่มีการแต่งตำราในวิชานี้โดยเฉพาะ เริ่มจากปี 350-700 ฮ.ศ. และตำราแรกที่ได้แต่งในวิชานี้ ก็คือ ตำราที่มีชื่อว่า المحدث الفاصل بين الراوي والواعي ของท่านอิหม่าม อัรรอมะฮุรมุซีย์
รุ่นที่ห้า
รุ่นที่สมบูรณ์แบบในวิชานี้เริ่มจากปี 700-1000 ฮ.ศ.ในรุ่นนี้มีอุลามาอฺหลายท่านได้เขี่ยนตำราในวิชานี้อ่างสมบูรณ์ เช่น หนังสือ อุลูมุลหะดีษของอินุเศาะลาหฺเป็นต้น