ธูป
ธูป เป็นสิ่งที่ใช้เป็นเครื่องสักการบูชาตั้งแต่สมัยอียิปต์โบราณ[1]เพื่อบูชาเทพเจ้าหรือทำให้เทพเจ้าพอใจด้วยของหอม ในอดีตธูปทำจากเนื้อไม้หอม (Aromatic wood) หลายชนิด เช่น ไม้จันทน์ขาว (Sandalwood) จันทน์เทศ (Nutmeg) กำยาน (Gum Benzoin เป็นยางไม้หอมชนิดหนึ่ง) ไม้กฤษณา (Agar wood) กันเกรา (Tembusu) หรือต้นบง หรือโกวบั๊วะ (นำมาผสมน้ำเพื่อให้เนื้อผงธูปเหนียว พอที่จะฟั่นเป็นธูปได้) บดเนื้อไม้ให้เป็นผงละเอียด นำมาเป็นวัตถุดิบในการทำธูป
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Burning_incense_sticks_at_Wutai_Shan.jpg/220px-Burning_incense_sticks_at_Wutai_Shan.jpg)
ธูปไทยในอดีตที่ผลิตจากไม้หอม มีลักษณะคล้ายธูปจีนโบราณ (วัฒนธรรมและการทำธูปในไทย สืบทอดมาจากการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรม และการค้าในอดีต) และเนื่องจากตัววัตถุดิบเป็นไม้หอม ควันธูปค่อนข้างละเอียด ไม่ระคายเคืองจมูกและตา
ปัจจุบัน เนื่องจากภาวะเศรษฐกิจที่เปลี่ยนไป ประกอบกับวัตถุดิบที่แพงขึ้น ไม้หอมต่าง ๆ ที่นำมาผลิตธูปเริ่มมีราคาแพง ผู้ผลิตส่วนใหญ่ จึงเปลี่ยนมาใช้ขี้เลื่อยไม้ยางพาราแทน เนื่องจากมีราคาถูกกว่า และมีสีขาวนวลเหมือนไม้จันทน์ขาว ลักษณะเป็นผงละเอียด ขึ้นรูปได้ง่าย แล้วจึงนำมาผสมน้ำหอม เรียกว่า "ธูปหอม" เมื่อนำมาจุดจะให้ควันและกลิ่นหอม
ความเชื่อ
แก้ลักษณะของธูปบูชาพระ ปกติมีความยาว 13 นิ้วโดยประมาณ ก้านธูปชุบสีแดง ตัวธูปสีขาวนวล เวลาจุดประมาณ 40 - 45 นาที นอกจากนี้ยังมีธูปหอมที่เป็นสีประจำวัน มี 7 วัน 8 สี ตามความเชื่อของพราหม์ คือ
- วันอาทิตย์ - สีแดง
- วันจันทร์ - สีเหลือง
- วันอังคาร - สีชมพู
- วันพุธ (กลางวัน) - สีเขียว
- วันพุธ (กลางคืน) - สีดำ (ราหู)
- วันพฤหัสบดี - สีส้ม
- วันศุกร์ - สีฟ้า
- วันเสาร์ - สีม่วง
จำนวนธูปที่ใช้สักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์
แก้การสักการะ | จำนวนการจุด | ความหมาย |
---|---|---|
พระพุทธรูป | 3 | แทนพุทธคุณ ธรรมคุณ สังฆคุณ |
พระสงฆ์ | 3 | แทนพระรัตนตรัยและผู้มีพระคุณ |
พระสงฆ์ พระเกจิอาจารย์บรรลุธรรม | 9 | แทนพระรัตนตรัยและผู้มีพระคุณ |
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว | 9 | |
พระโพธิสัตว์กวนอิม | 9 | |
พระแม่อุมาเทวี | 9 (องค์เทพองค์พรหม) | |
39 (บน) | ||
16 (บวงสรวง) | ||
ปู่ฤาษี | 9 | |
พระภูมิเจ้าที่-เทพ | 9 | |
เทวดาทั่วไป | 5 | |
ผี | 1 | |
กุมารทอง-จากวัด | 9 | |
วิญญาณลูก | 1 | |
บรรพบุรุษ | 1 | |
ว่านมงคลกาหลง | 5 | |
พระแม่นางกวัก | 9 |
จำนวนของการจุดธูป
แก้- 1 ดอก - เป็นการจุดไหว้เจ้าที่เจ้าทาง ผีบ้านผีเรือน วิญญาณภาคพื้น
- 2 ดอก - เป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับวิญญาณและการจุดธูปบนอาหาร
- 3 ดอก - เป็นการจุดธูปบูชาพระรัตนตรัย บูชา พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์
- 4 ดอก - เป็นเรื่องเกี่ยวกับธาตุสี่ ใช้ในการสวดเสริมดวงชะตาราศี
- 5 ดอก - เป็นการจุดธูปบูชาพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ พ่อแม่และครูบาอาจารย์
- 6 ดอก - เป็นการ จุดธูปเสริมดวงชะตาตามกำลังไฟของพระอาทิตย์ ของคนที่เกิดวันอาทิตย์
- 7 ดอก - เป็นการจุดบูชาจิตวิญญาณตามศาลเจ้าพ่อเจ้าแม่ และครูบาอาจารย์ที่เสียชีวิตแล้ว
- 8 ดอก - เป็นการเสริมดวงชะตา ตามกำลังพระอังคาร และตามจำนวนอัฎฐเคราะห์
- 9 ดอก - เป็นการจุดธูปบูชาผู้มีพระคุณ พระภูมิเจ้าที่ เทพ เจ้าป่า เจ้าเขา รุกขเทวดา ศาลพระภูมิ ศาลเทพ พระเกตุ กำลัง 9
- 10 ดอก - เกี่ยวข้องกับธาตุไฟ ตามกำลังของพระเสาร์ มีกำลัง 10 เพื่อใช้ในการสวดเสริมดวงชะตา
- 11 ดอก - ใช้บูชาเทวดาชั้นสูง
- 12 ดอก - ในการบูชาตามกำลังพระราหู ใช้ในการสวดเสริมดวงชะตา คนที่เกิดวันพุธกลางคืน
- 13 ดอก - เป็นเลขไม่เป็นมงคล จึงไม่นิยมจุดบูชา
- 14 ดอก - ใช้จุดธูปบูชารูปปั้นพระสงฆ์ (เป็นการบูชาคุณพระสงฆ์)
- 15 ดอก - ใช้สวดบูชาดวงชะตา เกี่ยวข้องกับธาตุ ตามกำลังของพระจันทร์
- 16 ดอก - เป็นการจุดธูปบูชาเทพชั้นสูง บูชาเทพชั้นครู หรือ พิธีกลางแจ้ง ที่มีการอัญเชิญเทวดา ที่สำคัญหมายถึงสวรรค์ 16 ชั้น
- 17 ดอก - เป็นการเสริมดวงชะตา บูชาตามกำลังพระพุธ มีกำลัง 17 สวดเสริมดวงชะตาของคนเกิดวันพุธ (กลางวัน)
- 18 ดอก - ไม่นิยมจุดบูชา
- 19 ดอก - บูชาเทวดาทั้ง 10 ทิศ บูชาตามกำลังพระพฤหัสบดี มีกำลัง 19
- 21 ดอก - บูชาพระคุณของพ่อ การบูชาแม่พระธรณี บูชาพระศุกร์ มีกำลัง 21
- 32 ดอก - ใช้สวดชุมนุมเทวดาทั้ง 4 ทิศ การไหว้ 16 ชั้นฟ้า 15 ชั้นดินและ 1 โลกมนุษย์
- 39 ดอก - การบูชาพระแม่โพสพ
- 56 ดอก - เป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับบูชาคุณพระพุทธเจ้า
- 108 ดอก - บูชาสิ่งสูงสุดทั่วทั้งโลกทุกชั้นฟ้า
อ้างอิง
แก้- ↑ Nielsen, Kjeld. Incense in ancient Israel. p. 3.
- ↑ เชื่อหรือไม่!!??..จุดธูปผิดชีวิตเปลี่ยน!!..มาดูว่าต้องจุดกี่ดอก ถึงจะถูกต้อง และดีจริง!, ทีนิวส์, 15 สิงหาคม พ.ศ. 2559