ท้าวทรงกันดาล นามเดิมว่า หุ่น (พ.ศ. 2383[1] — 16 มีนาคม พ.ศ. 2467) เป็นบาทบริจาริกาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ให้ประสูติการพระราชโอรสพระองค์เดียวคือพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสมมตอมรพันธุ์ ต้นราชสกุลสวัสดิกุล ณ อยุธยา[2]

คุณ

ท้าวทรงกันดาล (หุ่น)

เกิดพ.ศ. 2383
เสียชีวิต16 มีนาคม พ.ศ. 2466 (นับแบบปัจจุบันเป็น พ.ศ. 2467)
คู่สมรสพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
บุตรพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสมมตอมรพันธุ์

ประวัติ แก้

 
วังกรมพระสมมตอมรพันธุ์ สถานที่ถึงแก่อสัญกรรม

ท้าวทรงกันดาล มีนามเดิมว่า หุ่น เกิดเมื่อปี พ.ศ. 2383[1] บ้างว่าเกิดในปี พ.ศ. 2385[3] ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ไม่ปรากฏนามบิดามารดาแต่อย่างใด ทราบแต่เพียงว่าท่านเป็นหลานสาวของเจ้าจอมเถ้าแก่ท่านหนึ่ง[1][2] ต่อมาได้ถวายตัวเป็นบาทบริจาริกาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระราชโอรสเพียงพระองค์เดียวคือพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสมมตอมรพันธุ์

ต่อมารัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้สถาปนาท่านขึ้นเป็น ท้าวทรงกันดาล ดำรงตำแหน่งเป็นผู้บังคับบัญชาในพระคลัง[2]

ท้าวทรงกันดาลป่วยเป็นโรคชรา ถึงแก่อสัญกรรม ณ วังกรมพระสมมตอมรพันธุ์ เมื่อวันอาทิตย์ที่ 16 มีนาคม พ.ศ. 2466 (นับแบบปัจจุบันเป็น พ.ศ. 2467) เวลา 01.05 น. สิริอายุ 83 ปี พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นราชศักดิ์สโมสร เสด็จแทนพระองค์ในการพระราชทานน้ำหลวงอาบศพ เจ้าพนักงานเชิญศพลงลองใน ตั้งบนแท่น 2 ชั้นในท้องพระโรง ประกอบโกศแปดเหลี่ยม แวดล้อมด้วยฉัตรเบญจา 7 กรมหมื่นราชศักดิ์สโมสรทรงทอดผ้าไตรบังสุกุล พระพิธีธรรมสวดเพระอภิธรรมมีกำหนด 15 วัน[4] พระราชทานเพลิงศพในปี พ.ศ. 2468[2]

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ แก้

อ้างอิง แก้

  1. 1.0 1.1 1.2 กรมศิลปากร. สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ (2554). ราชสกุลวงศ์ (PDF). กรุงเทพฯ: สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. p. 67. สืบค้นเมื่อ 2014-10-08.
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 ส.พลายน้อย. พระบรมราชินีและเจ้าจอมมารดาแห่งราชสำนักสยาม. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ:ฐานบุ๊คส์. 2554, หน้า 311
  3. กัลยา เกื้อตระกูล. พระอัครมเหสี พระบรมราชินี พระชายานารี เจ้าจอมมารดา และเจ้าจอม ในรัชกาลที่ ๑-๗ กรุงเทพฯ : ยิปซี. 2552, หน้า 129
  4. "ข่าวอสัญญกรรม" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 40 (0 ง): 1516–1517. 23 มีนาคม 2466. สืบค้นเมื่อ 8 มีนาคม 2562. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= (help)
  5. "พระราชพิธีฉัตรมงคล แลถวายบังคมพระบรมรูป" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 28 (0ง): 1767. 12 พฤศจิกายน พ.ศ. 2454. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2015-10-02. สืบค้นเมื่อ 2017-04-28. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= (help)
  6. "พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ ฝ่ายใน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 21 (32): 570. 6 พฤศจิกายน พ.ศ. 2447. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2015-10-02. สืบค้นเมื่อ 2012-12-21. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= (help)
  7. "พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ ๕ ฝ่ายใน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 28 (0ง): 1887. 21 พฤศจิกายน พ.ศ. 2454. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= (help)
  8. "พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลปัตยุบันฝ่ายใน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 28 (0ง): 80. 16 เมษายน พ.ศ. 2454. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= (help)