ชู่จฺวี

ชู่จฺวี (จีน: 蹴鞠; พินอิน: Cùjū; อังกฤษ: Cuju, Tsu' Chu) เป็นการละเล่นหรือกีฬาชนิดหนึ่งของจีนโบราณ ที่มีลักษณะการเล่นคล้ายกับฟุตบอลในยุคปัจจุบัน

ภาพวาดโบราณการเล่นชู่จฺวีของเด็ก ๆ

คำว่า "ชู่จฺวี" (蹴鞠) นั้นแปลตรงตัวได้เลยว่า "เตะบอล" เป็นกีฬาที่แบ่งผู้เล่นออกเป็น 2 ฝ่าย ต่างฝ่ายใช้ขาหรือเท้าเตะลูกบอลทำประตูของอีกฝ่ายให้ได้ โดยห้ามใช้แขนหรือมือ ต่างกับฟุตบอลในปัจจุบันตรงที่ประตูฟุตบอลในปัจจุบันจะเป็นตาข่ายที่ขึงด้วยโครงเหล็ก แต่ประตูชู่จฺวีจะเป็นห่วงไม้ขนาดใหญ่ที่แขวนจากที่สูง

ไม่มีหลักฐานว่าชู่จฺวีนั้นเริ่มมีขึ้นมาตั้งแต่เมื่อใด แต่ก็มีหลายกระแสต่างบ่งบอกถึงที่มา เช่น มีที่มาจากตั้งแต่ยุคจักรพรรดิเหลืองหรืออึ่งตี้ (黃帝) เมื่อกว่า 5,000 ปีก่อน โดยเป็นการละเล่นเพื่อผ่อนคลายให้แก่ทหาร หรือเกิดขึ้นเมื่อ 400 ปีก่อนคริสต์ศักราช หรือราว 2,500 ปีก่อน ในยุคสงครามระหว่างรัฐครั้งใหญ่ แต่ชู่จฺวีนั้นได้รับความนิยมถึงขีดสุดในยุคราชวงศ์ฮั่น (206 ปีก่อนคริสตกาล – ค.ศ. 220)

ปัจจุบันกีฬาชู่จฺวีนั้นได้รับการรื้อฟื้นขึ้นมาอีกครั้งโดยกลุ่มยุวชนชาวจีน โดยจะแต่งกายด้วยอาภรณ์ย้อนไปในยุคสมัยราชวงศ์ฮั่น จับกลุ่มเล่นชู่จฺวีกันในสวนสาธารณะปักกิ่งในกรุงปักกิ่ง โดยมีจุดประสงค์ให้ชาวต่างชาติได้รู้จักกับกีฬาชนิดนี้ ซึ่งในปี ค.ศ. 2004 สหพันธ์ฟุตบอลนานาชาติ (ฟีฟ่า) ก็ได้ประกาศอย่างเป็นทางการว่า จีนและกรีซ(ของกรีซมีชื่อว่าอิพิสไรกอส)เป็นชนชาติแรกที่ให้กำเนิดกีฬาฟุตบอล

ชู่จฺวีได้รับการอ้างอิงถึงในวัฒนธรรมร่วมสมัย ในภาพยนตร์สงครามเรื่อง Red Cliff เมื่อปี ค.ศ. 2008 ที่กำกับโดยจอห์น วู อันเป็นเรื่องราวของสงครามในยุคสามก๊ก ตรงกับสมัยราชวงศ์ฮั่นซึ่งเป็นช่วงเวลาที่ชู่จฺวีได้รับความนิยมถึงขีดสุดด้วย