จักรพรรดิกัลลิเอนุส
พูบลิอุส ลิกินิอุส เอ็กนาติอุส กัลลิเอนุส (/ˌɡæliˈɛnəs/; ประมาณ ค.ศ. 218 – กันยายน ค.ศ. 268) เป็นจักรพรรดิแห่งโรมันร่วมกับพระราชบิดาของพระองค์พระนามว่า วาเลริอานุส ระหว่างปี ค.ศ. 253 จนถึง ค.ศ. 260 และทรงปกครองเพียงพระองค์เดียวตั้งแต่ ค.ศ. 260 จนถึง ค.ศ. 268 พระองค์ทรงปกครองในช่วงวิกฤตการณ์ในคริสต์ศตวรรษที่สามที่ส่งผลให้จักรวรรดิเกือบล่มสลาย พระองค์ทรงได้รับชัยชนะทางทหารหลายครั้งต่อผู้แย่งชิงตำแหน่งและชนเผ่าเจอร์แมนิก แต่ทรงไม่สามารถป้องกันการแยกตัวออกจากมณฑลสำคัญได้ พระองค์ทรงครองราชย์เป็นระยะเวลา 15 ปี ซึ่งเป็นระยะเวลาแห่งการครองราชย์ยาวนานที่สุดในรอบครึ่งศตวรรษ
| กัลลิเอนุส | |
|---|---|
| จักรพรรดิโรมัน | |
 รูปสลักที่พิพิธภัณฑ์คาปิโตลิเน | |
| พระนามเต็ม | พูบลิอุส ลิกินิอุส เอ็กนาติอุส กัลลิเอนุส[1] |
| อภิไธย | อิมแปราตอร์ ไกซาร์ พูบลิอุส ลิกินิอุส เอ็กนาติอุส กัลลิเอนุส ออกุสตุส |
| ราชวงศ์ | วาเลเรียน |
| ครองราชย์ | |
| สมัย | กันยายน ค.ศ. 253 – กันยายน ค.ศ. 268 |
| ร่วมกับ | วาเลริอานุส (ค.ศ. 253 – ค.ศ. 260) ซาโลนินุส (กรกฎาคม ค.ศ. 260) |
| ก่อนหน้า | ไอมิลิอานุส |
| ถัดไป | เกลาดิอุส กอทิกุส |
| ข้อมูลส่วนพระองค์ | |
| พระราชสมภพ | ป. ค.ศ. 218, จักรวรรดิโรมัน |
| สวรรคต | กันยายน ค.ศ. 268 (พระชนมพรรษา 50 พรรษา), เมดิโอลานุม, อิตาเลีย (จักรวรรดิโรมัน), จักรวรรดิโรมัน |
| พระราชบิดา | วาเลริอานุส |
| พระราชมารดา | เอ็กนาเทีย มาริเนียนา |
| พระมเหสี | คอร์เนเลีย ซาโลนินา |
| พระบุตร | |
| หมวดหมู่: จักรพรรดิโรมัน จักรพรรดิโรมันตะวันตก - จักรพรรดิโรมันตะวันออก | |
จักรพรรดิกัลลิเอนุสเสด็จพระราชสมภพในตระกูลวุฒิสมาชิกดั้งเดิมที่ร่ำรวย ทรงเป็นพระราชโอรสของจักรพรรดิวาเลริอานุสกับนางมารินิอานา โดยที่จักรพรรดิวาเลริอานุสทรงขึ้นเป็นจักรพรรดิในเดือนกันยายน ค.ศ. 253 และให้วุฒิสภาโรมันยกให้กัลลิเอนุสขึ้นเป็นออกุสตุส จักรพรรดิวาเลริอานุสทรงแบ่งจักรวรรดิออกเป็นของพระองค์กับพระราชโอรส โดยจักรพรรดิวาเลริอานุสทรงปกครองทางตะวันออกและจักรพรรดิกัลลิเอนุสทรงปกครองอยู่ทางตะวันตก พระองค์ทรงเอาชนะอินเกนูอุส ซึ่งผู้แย่งชิงตำแหน่งของพระองค์ในปี ค.ศ. 258 และทรงทำลายกองทัพของชนอลามันน์ที่บริเวณเมดิโอลานุมในปี ค.ศ. 259
ความพ่ายแพ้และการจับกุมตัวของจักรพรรดิวาเลริอานุสที่เอเดสซาในปี ค.ศ. 260 โดยจักรวรรดิซาซาเนียน ส่งผลให้จักรวรรดิโรมันเข้าสู่กลียุคของสงครามกลางเมือง การควบคุมของจักรวรรดิทั้งหมดตกเป็นของจักรพรรดิกัลลิเอนุส พระองค์ทรงเอาชนะผู้แย่งชิงตำแหน่งฝั่งทางตะวันออกนามว่า มากริอานุส มายอร์ และลูกิอุส มุสซิอุส ไอมิลิอามุนในปี ค.ศ. 261 – ค.ศ. 262 แต่ทรงล้มเหลวในการยุติการก่อตัวของจักรวรรดิกอลที่แยกตัวออกมาในช่วงการปกครองของแม่ทัพโพสตูมุส ออเรโอลุส ซึ่งเป็นผู้แย่งชิงตำแหน่งอีกคนหนึ่งที่ประกาศตนเป็นจักรพรรดิในเมดิโอลานุมในปี ค.ศ. 268 แต่จักรพรรดิกัลลิเอนุสก็ทรงพ่ายแพ้ที่นอกเมืองและถูกปิดล้อมเมือง ในขณะที่การปิดล้อมดำเนินต่อไป จักรพรรดิกัลลิเอนุสทรงถูกขุนนางนามว่า เซโครพิอุส ลอบสังหารและแทงจนเสด็จสวรรคต ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของแผนการสมรู้ร่วมคิด
อ้างอิง แก้
- ↑ พระนามเต็มของจักรพรรดิกัลลิเอนุสเมื่อเสด็จสวรรคต คือ Imperator Caesar Pvblivs Licinivs Egnativs Gallienvs Pivs Felix Invictvs Avgvstvs Germanicvs Maximvs Persicvs Pontifex Maximvs Tribuniciae Potestatis XVI Imperator I Consvl VII Pater Patriae, "จักรพรรดิไกซาร์พูบลิอุส ลิกินุส เอ็กนาติอุา กัลลิเอนุส พระองค์ผู้ทรงเคร่งพระศาสนา พระองค์ผู้ทรงศุภโชค พระองค์ผู้ทรงไม่ถูกพิชิต ออกุสตุส ชนชาวเจอร์แมนิก แม็กซิม เพอร์ซิค อำนาจศาล 16 ครั้ง จักรพรรดิ 1 ครั้ง กงสุล 7 ครั้ง พระบิดาแห่งปิตุภูมิ"