คดีระหว่างโรกับเวด
คดีระหว่างโรกับเวด (อังกฤษ: Roe v. Wade), 410 U.S. 113 (1973) เป็นคำวินิจฉัยหลักหมุดของศาลสูงสุดสหรัฐ โดยศาลฯ วินิจฉัยว่ารัฐธรรมนูญสหรัฐคุ้มครองเสรีภาพของหญิงมีครรภ์ในการเลือกทำแท้งได้โดยปราศจากข้อจำกัดของรัฐบาลเกินควร คำวินิจฉัยนี้ยกเลิกกฎหมายทำแท้งกลางและหลายรัฐของสหรัฐ[1][2] คดีโรนี้เป็นชนวนให้เกิดการถกเถียงเรื่องการทำแท้งที่กำลังดำเนินอยู่ในสหรัฐว่าการทำแท้งควรชอบด้วยกฎหมายหรือไม่ หรือควรมีขอบเขตเพียงใด ผู้ใดควรตัดสินใจว่าการทำแท้งชอบด้วยกฎหมายหรือไม่ และบทบาทของทัศนะทางศีลธรรมและศาสนาในวงการเมืองควรเป็นอย่างไร นอกจากนี้ยังก่อให้เกิดการถกเถียงว่าศาลสูงสุดควรใช้วิธีการใดในการชี้ขาดตัดสินรัฐธรรมนูญ
| คดีระหว่างโรกับเวด | |
|---|---|
| Roe v. Wade | |
| |
| ตราศาลสูงสุดสหรัฐ | |
| สาระแห่งคดี | |
| คำร้อง | ขอให้วินิจฉัยว่า กฎหมายทำแท้งทางอาญาของรัฐเท็กซัสซึ่งห้ามการทำหรือพยายามทำแท้งเว้นแต่มีคำแนะนำทางการแพทย์เพื่อช่วยชีวิตของมารดา ขัดต่อรัฐธรรมนูญหรือไม่ |
| คู่ความ | |
| ผู้ร้อง | เจน โร กับพวก |
| ผู้ถูกร้อง | เฮนรี เวด อัยการเขตเทศมณฑลดัลลัส |
| ศาล | |
| ศาล | ศาลสูงสุดสหรัฐ |
| ตุลาการ | ประธาน: Warren E. Burger ตุลาการสมทบ:
|
| วินิจฉัย | |
| " วรรควิถีทางที่ถูกต้องของการแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญสหรัฐครั้งที่ 14 กำหนด "สิทธิภาวะเฉพาะส่วนตัว" ซึ่งเป็นสิทธิพื้นฐาน อันคุ้มครองเสรีภาพของหญิงมีครรภ์ในการเลือกว่าจะทำแท้งหรือไม่ สิทธินี้ไม่เด็ดขาด และต้องรักษาสมดุลกับผลประโยชน์ของรัฐบาลในการคุ้มครองสุขภาพของสตรีและคุ้มครองชีวิตของทารกในครรภ์ กฎหมายทำแท้งทางอาญาของรัฐซึ่งยกเว้นเฉพาะการช่วยชีวิตของมารดานั้นขัดต่อรัฐธรรมนูญ " | |
| ลงวันที่ | 22 มกราคม 1973 |
| กฎหมาย |
|
| เว็บไซต์ | |
| 410 U.S. 113 | |
| หมายเหตุ | |
| ถูกพิพากษากลับในคดีระหว่างด็อบส์กับองค์การสุขภาพสตรีแจ็กสัน (2022) | |
คำวินิจฉัยดังกล่าวเกี่ยวข้องกับคดีของนอร์มา แม็กคอร์วีย์ หรือรู้จักกันในนามแฝงทางกฎหมาย "เจน โร" ในปี 1969 เธอตั้งครรภ์บุตรคนที่ 3 แม็กคอร์วีย์ต้องการทำแท้งแต่อาศัยอยู่ในรัฐเท็กซัส ซึ่งกฎหมายระบุว่าการทำแท้งไม่ชอบด้วยกฎหมายเว้นแต่มีความจำเป็นเพื่อช่วยชีวิตมารดา ทนายความของเธอ ซาราห์ เว็ดดิงตันและลินดา คอฟฟี ยื่นฟ้องคดีในนามของเธอในศาลกลางสหรัฐ ต่ออัยการเขตท้องถิ่น เฮนรี เวด โดยอ้างว่ากฎหมายทำแท้งของรัฐเท็กซัสไม่ชอบด้วยรัฐธรรมนูญ องค์คณะผู้พิพากษา 3 คนของศาลแขวงสหรัฐสำหรับแขวงเหนือของรัฐเท็กซัสไต่สวนคดีและวินิจฉัยให้โรชนะคดี จากนั้นรัฐเท็กซัสอุทธรณ์โดยตรงต่อศาลสูงสุดสหรัฐ
ในเดือนมกราคม 1973 ศาลสูงสุดมีคำวินิจฉัย 7–2 ให้แม็กคอร์วีย์ชนะคดี โดยให้เหตุผลว่าวรรควิถีทางที่ถูกต้องของการแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญสหรัฐครั้งที่ 14 กำหนด "สิทธิภาวะเฉพาะส่วนตัว" ซึ่งคุ้มครองสิทธิของหญิงมีครรภ์ในการเลือกว่าจะทำแท้งหรือไม่ แต่ศาลฯ ยังวินิจฉัยด้วยว่าสิทธินี้ไม่เด็ดขาด และต้องรักษาสมดุลกับผลประโยชน์ของรัฐบาลในการคุ้มครองสุขภาพสตรีและชีวิตของทารกในครรภ์[3][4] ศาลฯ ระงับการทดสอบรักษาสมดุลนี้โดยผูกข้อบังคับของรัฐต่าง ๆ เกี่ยวกับการตั้งครรภ์ไว้กับไตรมาสของการตั้งครรภ์ โดยในไตรมาสแรก รัฐบาลไม่อาจห้ามการทำแท้งได้โดยสิ้นเชิง ในไตรมาสที่สอง รัฐบาลอาจกำหนดข้อบังคับด้านสุขภาพที่สมเหตุสมผลได้ และระหว่างไตรมาสที่สาม รัฐอาจห้ามการทำแท้งได้โดยสิ้นเชิงตราบเท่าที่กฎหมายมีข้อยกเว้นสำหรับกรณีที่มีความจำเป็นในการช่วยชีวิตหรือสุขภาพของมารดา[4] ศาลฯ จำแนกสิทธิในการเลือกว่าจะทำแท้งหรือไม่เป็นสิทธิ "ขั้นพื้นฐาน" ซึ่งกำหนดให้ศาลต้องประเมินกฎหมายทำแท้งที่ถูกคัดค้านภายใต้มาตรฐาน "การพินิจอย่างเข้มงวด" (strict scrutiny) ซึ่งเป็นการทบทวนโดยศาลระดับสูงสุดในสหรัฐ[5]
คำวินิจฉัยของศาลฯ ในคดีโรถูกวิจารณ์ในแวดวงกฎหมายบางส่วน[6] และบ้างเรียกคำวินิจฉัยนี้ว่าเป็นตัวอย่างของการทำกิจกรรมการเมืองของตุลาการ (judicial activism)[7] ศาลสูงสุดกลับมาทบทวนและแก้ไขคำวินิจฉัยทางกฎหมายของคดีโรในคำวินิจฉัยปี 1992 ระหว่างเพลนด์เพเรนต์ฮูดกับเคซีย์[8] ในคดีเคซีย์ ศาลฯ ยืนยันคำวินิจฉัยว่าสิทธิสตรีในการเลือกทำแท้งได้รับการคุ้มครองตามรัฐธรรมนูญ แต่ยกเลิกกรอบไตรมาสในคดีโรแล้วให้ใช้มาตรฐานที่อาศัยการมีชีวิตของทารกในครรภ์แทน และกลับมาตรฐานการพินิจอย่างเข้มงวดสำหรับทบทวนข้อจำกัดด้านการทำแท้ง[3][9]
ในปี 2022 มีความเห็นฝ่ายข้างมากฉบับร่างรั่วไหลออกมาในสื่อซึ่งส่อว่าศาลสูงสุดกำลังเตรียมกลับคำวินิจฉัยของคดีโรกับเคซีย์ในคดีระหว่างด็อบส์กับองค์การสุขภาพสตรีแจ็กสัน[10] จนวันที่ 24 มิถุนายน 2022 มีคำพิพากษาออกมากลับคดีโรกับคดีเคซีย์อย่างเป็นทางการโดยมีเสียงผู้พิพากษา 5–4[11]
ดูเพิ่ม แก้
- การแยกศาสนจักรกับอาณาจักร
- การฆ่าทารกในครรภ์ (feticide)
อ้างอิง แก้
- ↑ Mears, William; Franken, Bob (January 22, 2003). "30 years after ruling, ambiguity, anxiety surround abortion debate". CNN.
In all, the Roe and Doe rulings impacted laws in 46 states.
- ↑ Greenhouse 2005, p. 72
- ↑ 3.0 3.1 Nowak & Rotunda (2012), § 18.29(a)(i).
- ↑ 4.0 4.1 Chemerinsky (2019), § 10.3.3.1, p. 887.
- ↑ Nowak & Rotunda (2012), § 18.29(b)(i).
- ↑ Dworkin, Roger (1996). Limits: The Role of the Law in Bioethical Decision Making. Indiana University Press. pp. 28–36. ISBN 978-0253330758.
- ↑ Greenhouse 2005, pp. 135–36
- ↑ Chemerinsky (2019), § 10.3.3.1, pp. 892–95..
- ↑ Chemerinsky (2019), § 10.3.3.1, pp. 892–93.
- ↑ Gerstein, Josh; Ward, Alexander (May 2, 2022). "Exclusive: Supreme Court has voted to overturn abortion rights, draft opinion shows". Politico. สืบค้นเมื่อ 2022-05-03.
- ↑ Breuninger, Dan Mangan,Kevin (June 24, 2022). "Supreme Court overturns Roe v. Wade, ending 50 years of federal abortion rights". CNBC.