วิมุตติญาณทัสสนะ

วิมุตติญาณทัสสนะ ความรู้เห็นในความหลุดพ้น ก็คือเมื่อได้หลุดพ้นแล้ว ก็มีญาณทัสสนะ มีความรู้เห็นในความหลุดพ้น มีในพระสูตรบางสูตรที่กล่าวถึงว่า บางท่านหมดกิเลสแต่ไม่รู้ว่าหมดกิเลสเพราะไม่มีญาณทัสสนะ เพราะฉะนั้นเมื่อหมดแล้วต้องมีญาณทัสสนะด้วย เหมือนคนที่หายโรค ต้องรู้ว่าตัวหายโรคแล้ว จะได้เลิกกินยา

ความเป็นผู้รู้ ซึ่งไม่ใช่ผู้เป็น หลุดพ้นจากอาการหรือความรู้สึกที่เกิดจากความเป็นไปตามความยึดมั่นของวิญญานกับนามรูป หรืออาจเรียกว่า เราเป็นผู้ดู ไม่ใช่ผู้เป็น