แอกทิฟออปติก

แอกทิฟออปติก (active optics) เป็นเทคโนโลยีที่ใช้ในกล้องโทรทรรศน์สะท้อนแสง ซึ่งรับการพัฒนาขึ้นในทศวรรษ 1980 ทำงานโดยการปรับรูปร่างพื้นผิวกระจกของกล้องโทรทรรศน์เพื่อขจัดอิทธิพลจากภายนอก เช่น กระแสลม อุณหภูมิ การเสียรูปโดยความเค้นเชิงกล เป็นต้น

ตัวกระตุ้นให้ทำงานของแอกทิฟออปติกของกล้องโทรทรรศน์ขนาดใหญ่กานาเรียส

แอกทิฟออปติกมักสับสนได้ง่ายกับอะแดปทิฟออปติก ซึ่งทำการปรับแก้ภาพในหน่วยเวลาสั้นกว่า เพื่อแก้ไขการบิดเบือนของชั้นบรรยากาศโลก ในขณะที่แอกทิฟออปติกเน้นการปรับแก้ความบิดเบี้ยวของตัวกระจก ในหน่วยเวลาที่ยาวกว่า

ประวัติศาสตร์

ตัวแบบของระบบแอกทิฟออปติกของ E-ELT

กล้องโทรทรรศน์ขนาดใหญ่ในสมัยใหม่เกือบทั้งหมดเป็นแบบสะท้อนแสง และกระจกเงาปฐมภูมิ เป็นกระจกเงาขนาดใหญ่มาก ในอดีตกระจกเงาปฐมภูมิมีความหนามากเพื่อรักษารูปร่างพื้นผิวให้ถูกต้อง และหลีกเลี่ยงการเสียรูปที่เกิดจากลมและแรงโน้มถ่วงในตัวเอง สิ่งนี้เป็นข้อจำกัดให้สามารถสร้างกล้องโทรทรรศน์ได้ถึงแค่เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 5 ถึง 6 เมตร เช่น กล้องโทรทรรศน์เฮลที่หอดูดาวพาโลมาร์

ตั้งแต่ในทศวรรษ 1980 กล้องโทรทรรศน์รุ่นใหม่หันมาใช้กระจกที่บางและน้ำหนักเบา ซึ่งบางเกินไปที่จะรักษรรูปร่างที่ถูกต้องได้ ดังนั้นจึงต้องรองรับโดยชุดตัวกระตุ้นให้ทำงานที่ติดไว้ที่ด้านหลังของกระจก ตัวกระตุ้นให้ทำงานสามารถออกแรงกับกระจกเงา ทำให้พื้นผิวสะท้อนแสงอยู่ในรูปร่างที่ถูกต้องโดยไม่ต้องเปลี่ยนตำแหน่ง การประกอบรวมตัวกระตุ้นให้ทำงานที่ควบคุมด้วยคอมพิวเตอร์เพื่อให้ได้ภาพที่ดีที่สุดแบบนี้เรียกว่า "แอกทิฟออปติก"

หากไม่มีแอกทิฟออปติกก็จะเป็นไปไม่ได้ที่จะสร้างกล้องโทรทรรศน์ที่ใหญ่กว่าระดับ 8 เมตรได้ วิธีนี้ใช้ถูกใช้ในกล้องโทรทรรศน์เชิงแสงนอร์ดิกที่หอดูดาวโรเกเดโลสมูชาโชส ที่เริ่มใช้งานในปี 1989 และกล้องโทรทรรศน์ขนาดใหญ่ทั้งหมดที่สร้างขึ้นตั้งแต่ทศวรรษ 1990 เป็นต้นมา