อติพจน์ (บางตำราก็ว่า อธิพจน์) เป็นโวหารภาพพจน์อย่างหนึ่งที่มีลักษณะในการกล่าวเกินจริงเพื่อสร้างอารมณ์และความรู้สึกที่รุนแรงเกินจริง มักพบบ่อยในงานวรรณกรรมและงานศิลป์หลากหลายรูปแบบ ทว่าผู้เขียนไม่ได้จงใจที่จะหลอกผู้อ่านและผู้อ่านควรจะเข้าใจว่าผู้เขียนกำลังใช้ลักษณะภาพพจน์นี้อยู่[1] อติพจน์พบในภาษาไทยและภาษาอื่นทั่วโลก โดยตามหลักภาษาศาสตร์แล้วไม่ควรมีข้อยกเว้น อติพจน์สามารถแบ่งออกเป็นอธิพจน์และอวพจน์

อติพจน์ แก้

อติพจน์ คือการกล่าวมากเกินจริง มีความหมายตรงกับคำว่า Hyperbole ตัวอย่างเช่น

  • คิดถึงใจจะขาด (คือไม่ได้จะขาดจริง ๆ)
  • คอแห้งเป็นผง (คือไม่ได้แห้งเป็นผงจริง ๆ)
  • หนาวกระดูกจะหลุด (คือไม่ได้จะหลุดจริง ๆ)
  • การบินไทยรักคุณเท่าฟ้า
  • คิดถึงเธอทุกลมหายใจเข้าออก
  • มีข้อผิดพลาดเป็นล้าน (ล้านมันเยอะเกินไป)

อวพจน์ แก้

อวพจน์ คือการกล่าวน้อยเกินจริงหรือการใช้โวหารต่ำเกินจริง[2] มีความหมายตรงกับคำว่า Meiosis หรือ Understatement ตัวอย่างเช่น

  • เล็กเท่าขี้ตาแมว (อุปมา)
  • เพียงชั่วลัดนิ้วมือเดียว
  • รอสักอึดใจเดียว
  • ขอเวลาสักวินาที
  • เรื่องขี้ผง
  • หัวใจจะวาย

อ้างอิง แก้

  1. Oxford Advanced Learner's Dictionary. Retrieved February 15, 2012.
  2. "สำเนาที่เก็บถาวร". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-06-15. สืบค้นเมื่อ 2013-08-30.